Vai al contenuto

Scutmâj

Da Wikipedia.

Artécol in dialèt arzân

Al scutmâj (in italiân nomignolo) l'è na parôla 'dl' Arzân,[1][2] ch' l'a 's câta ânca in tânt êter dialèt, cme al Mudnèiṣ e al Frarèiṣ [3], e ânca fōra regiòun d'intōren al Po.[4][5][6] Un scutmâj l'é na sôrta ed nòm inventê, druvê ânca al dé d'incō, ch' al 's tâca a la gînta per tōr in gîr na quêlch qualitê o un quêlch difèt; al pōl ânca arfêres al nòm, al cugnòm, al mistēr o a l'urégin (la faméja o la sitê) dla persòuna.[7] Cun al tèimp, i scutmâj a pōlen dvintêr quêşi di secònd cugnòm.[8] Còl ch'l'é sicûr l'é che na vôlta tachê an 's chêva pió.

La stôria dla parôla l'an n' é mia sicûra, mó la duvré deşgnîr dal medioēv ed èser lighêda ai scongiurâs e per difènder e tgnîr luntân, dal persòuni, la ièta e al malatéi. Dal spiegasiòun pusébil în:[9][10] dal tudèsch antîgh Scottname (un nòm dê per schêrs o per tōr in gîr), dal latèin excutere malia (= scongiurêr j incantèişem), excutere mala (= scongiurêr i mêl) o scutum in mallo (= scûd purtê int al j adunânsi ed piâsa).

Esèimpi per l'Arzân

[modifica | mudéfica la surzéia]

Al vocabulâri ed Ferâri e Sèra al gh'à e-sânta eşèimpi de scutmâj, gióst per fêr la lésta ed quî pió comûn.

Bèndla dét ed quî ch' în şvêlt dimòndi Blésga dét ed quî ch' în scapadés o fêls e dòpi
Carabinēra dét dal dòni sevēri, bróschi, cun al pōls dûr Ganâsa dét ed quî ch' în di spacòun, o di magnandōr
Ligēra dét ed quî ch' în mât e scavès Mardlèint dét ed quî ch' a fân i cagòun o i sustgnû
Maróch dét ed quî ch' în intēr e imbalsê Mericân dét ed quî ch' în stê in Amèrica
Mudnèiṣ dét ed quî 'ch a deşvînen da Môdna Nîgher dét pr'al culōr ed la pèla o di cavî
Paterlènga dét ed quî ch' a gh'àn al nêṣ ròs Picâja dét ed quî ch' în êlt e mêgher dimòndi
Prèsia dét ed quî ch' în (o în mìa) ṣmaniōṣ Rampèin dét ed quî ch' în ed j apéli o di pluchîn
Sgalbēder dét ed quî ch' a gh'àn na cēra zâla Sguldèvel dét ed quî ch' în inghignôş o inculèint
Sôp dét ed quî ch' a bâten mìa pêra Strinê dét ed quî ch' a gh'àn la pèla ed la ghégna pâsa
Stumpâj dét ed quî ch' în céch dimòndi Trabiscân dét ed quî che sarfòjen o a barbàjen

Materiêl pr'andêregh in fònda

[modifica | mudéfica la surzéia]

(manca)Lésta di léber e documèint impurtântLésta di lébber e documèint impurtantBibliografia ed opere di riferimento:

  1. Luigi Ferrari e Luciano Serra, Vocabolario del dialetto reggiano, Tecnograf, Rèz, 1989.

(manca)Nôti de spiegasiòun ed la pâginaNôti in fònd a la paginaNote a piè di pagina:

  1. ↑ Gastone Tamagnini, "Dimmi il tuo soprannome e ti dirò chi sei". Una inveterata e diffusa abitudine della nostra gente : "Lo scutmai", Strenna del Pio Istituto Artigianelli, Rèz, 1982, p.117-119.
  2. ↑ Battista Magnani, I "scutmaj" a Santa Vittoria, Strenna del Pio Istituto Artigianelli, n. 2, Rèz, 1996, p.170-172.
  3. ↑ Alfonso Ferraguti, Poesie e racconti in dialetto ferrarese, Al batéz, "... ma a un pitón ch'al s'pipàia in tant supi butà al vént tanta chilo ad furmént e d'furmantón agh vléva anch un scutmaj bèn adatà, ed « Egam » l'è al cugnóm agh gh'ò tacà!"
  4. ↑ Raffaele Ridolfi (ed Melâra, Rovîg), Cenni storici e considerazioni sull'uso degli scutmai a Melara Po, 1991.
  5. ↑ Laura Aga-Rossi (ed Cremòuna), Gli Scutmai e la Memoria, Bruxelles, micRomania, 2004.
  6. ↑ Federico Motta e Lino Gavazzoni (ed Sêrmid, Mântva), Parla cum ad magni -- Proverbi, aforismi, locuzioni e battute, soprannomi e dizionario del dialetto sermidese, Sermidiana, 1996.
  7. ↑ Vèder L.Ferrari e L.Serra, Vocabolario del dialetto reggiano, p.265.
  8. ↑ Pr' esèimpi, http://www.castelmeteo.it/campanile/8.htm ché] e gh'în i scutmâj dal faméj ed Castèlvēder ed Môdna.
  9. ↑ ???, La rivista emiliana, Rèz, utòber 1886.
  10. ↑ Luciano Serra, Dieci ipotesi per "scutmaj", Strenna del Pio Istituto Artigianelli, Rèz, 1983, p.95.
Estratto da "https://eml.wikipedia.org/w/index.php?title=Scutmâj&oldid=153195"