Salvador Dalí
Salvador Domingo Felipe Jacinto Dalí i Domènech (11. vyesimáánu 1904 Figueras, Espanja – 23. uđđâivemáánu 1989 Figueras, Espanja), kiäm tobdeh noomáin Salvador Dalí, lâi espanjalâš taaiđâmáálájeijee, koveverree já elleekovekietâčällee. Sun lii maailm peeggâlmumos surrealistlâš taaiđâmáálájeijee, kiän tuojijn tobdosumos lii The Persistence of Memory, mon sun máálái ive 1931.
Eellim
[mute | mute käldee]Pärnivuotâ
[mute | mute käldee]Dalí šoodâi vyesimáánu 11. peeivi 1904 Figuerasist, Kataloniast Salvador Dalí Cusín já Felipa Domènech Ferrésân. Sun lâi sunnuu nubbe pärni, mutâ suu stuorrâviljâ, kiän nommâ lâi meid Salvador, jaamij umogâžžân. Nelji ive maŋeláá, ive 1908, Dalí uccuábbi, Anna Maria, šoodâi. Siämmáá ive Dalí eeči piejâi Dalí škoovlân, mutâ vuosmuu škoovlâ vädisvuođâi tet eeči siirdij Dalí kyehti ive maŋeláá espanjalâš-ranskalâš škoovlân, kost Dalí oopâi ranskakielâ - táiđu mast maŋeláá lâi ävkki suu taiđui-uv.[1]
Dalí eeči lâi koorâs, mutâ eenist lâi láđásub šoddâdemvyehi. Dalí lâi jo pärnin fiätulâš já lâi maŋgii vaijaa vanhimijdis já škovlâskipárijdis. Eejis ij killáám Dalí suttoid ige omâsvuođâid já ráŋgášij tain korrâsávt. Sunnuu koskâvuotâ hiäjusmij jo talle ko Dalí lâi val ucce. Kuittâg kuohtuuh vaanhimeh tuárjoin nanosávt Dalí taiđuu já sust lâi-uv jo uáli nuorrân ovdánâm stijlâ sárgusijnis. Nuuvt vaanhimeh huksijn sunjin taaiđâstudio ovdilgo sun ubâ moonâi taaiđâškoovlângin.[2]
Taidârin
[mute | mute käldee]Dalí tobdeh vuosâsaajeest suu máálám taiđust.
Dalí artistlâš stijlâ ovdánij ko sun uápásmui sehe Sigmund Freud jurduid mielâvuáláást já Pariisi surrealistlâš taidârriggei, kost taidâreh já čälleeh irâttii uuccâđ mottoomlágán "stuárráb tuotâvuođâ" ulmuu mielâvuáláást.[3]
Dalí lii smiettum kyevti eresláán persovnin - láin pyeri Dalí já hyeni Dalí. Pyerrin Dalín aneh 1930- já 1940-lovo surrealistlâš taaiđâmáálájeijee, ko oppeet hyeni Dalí poođij tast maŋa, talle ko Dalí rigoi, varrij Ovtâstum staatáid, poorgâi Hollywoodáin já ruoššâlâš baletáin sehe lijkkui leđe massamediast.[4]
Käldeeh
[mute | mute käldee]- ↑ Dalí Biography salvador-dali.org
- ↑ Salvador Dalí Biography biography.com
- ↑ Salvador Dalí Britannica. Čujottum 7.8.2020
- ↑ Oliko Salvador Dalí suuri taiteilija vai pelkkä rahastaja? Yle Uutiset 23.11.2012. Čujottum 7.8.2020