CERN
Evropska organizacija za nuklearna istraživanja (francuski: Organisation Européenne pour la Recherche Nucléaire), poznata kao CERN,[1] je najveća svjetska laboratorija iz oblasti fizike. Nalazi se u sjeverozapadnom predgrađu Ženeve, francusko-švicarskoj granici.
Nastanak
[uredi | uredi izvor]Osnovana je 1954. godine. Organizacija ima dvadeset tri države članice, i trenutno zapošljava otprilike 2.600 stalno zaposlenih, kao i oko 7.931 naučnika i inžinjera (koji predstavljaju 580 univerziteta i istraživačkih centara i 80 nacionalnosti).
Funkcija
[uredi | uredi izvor]CERN-ova osnovna funkcija jeste da omogući rad ubrzivača čestica i ostalu infrastrukturu potrebnu za istraživanja fizike visokoenergetskih čestica. Brojni eksperimenti su sačinjeni u CERN-u u okviru međunarodne saradnje. On je također mjesto nastanka World Wide Web-a. Sjedište CERN-a u mjestu Meyrin ima također veliki kompjuterski centar, koji ima veliki kapacitet obrade podataka, prvenstveno za analizu podataka dobivenih u eksperimentima. S obzirom na potrebu da se i drugim naučnicima omogući pristup podacima, centar je i historijski, ali i u sadašnjem vremenu, središte široko rasprostranjene kompjuterske mreže. Kao međunarodno postrojenje, CERN-ove lokacije nisu ni pod švicarskom, ni pod francuskom jurisdikcijom. Države članice su finansirale CERN u 2008. godini sa jednom milijardom švicarskih franaka.
Bosna i Hercegovina sarađuje sa ovom organzacijom od 16. februara 2021.[2][3][4]
Veliki hadronski sudarač
[uredi | uredi izvor]Najvažniji projekt CERN-a je LHC (Veliki hadronski sudarač, (engleski: Large Hadron Collide) koji je počeo s radom u augustu 2008. godine.
Eksperiment OPERA
[uredi | uredi izvor]Oscillation Project with Emulsion-tRacking Apparatus (OPERA) je eksperiment kojim se testira fenomen oscilacija neutrina. On koristi CERN Neutrinos to Gran Sasso (CNGS), snop veoma intenzivnih visokoenergetskih muon neutrina proizvedenih u CERN-u.
CERN-ovi istraživači u eksperimentu OPERA izvještavaju da opažanje neutrina koji putuju brže od svjetlosti zahtijeva nezavisnu istragu da bi bilo potvrđeno.[5]
Također pogledajte
[uredi | uredi izvor]Reference
[uredi | uredi izvor]- ^ "About | CERN". home.cern. Pristupljeno 8. 12. 2023.
- ^ "CERN lays the foundations for collaboration with Bosnia and Herzegovina through International Cooperation Agreement". CERN (jezik: engleski). 4. 12. 2023. Pristupljeno 8. 12. 2023.
- ^ "Sarajevo School of High Energy Physics 2022". Indico (jezik: engleski). 10. 10. 2022. Pristupljeno 8. 12. 2023.
- ^ "Sarajevska škola fizike visokih energija (Sarajevo School of High Energy Physics) – SSHEP 2022". Univerzitet u Sarajevu. Pristupljeno 8. 12. 2023.
- ^ http://www.latimes.com/news/science/la-sci-0923-speed-of-light-20110923,0,497738.story
Vanjski linkovi
[uredi | uredi izvor]- Mrežno sjedište CERN-a
- "CNGS project Overview". http://proj-cngs.web.cern.ch/proj-cngs/ProjetOverview/projetoverview2002.htm.
- "CERN Neutrinos to Gran Sasso (CNGS): First Beam". http://proj-cngs.web.cern.ch/proj-cngs/PDF_files/IEEE06_CNGS.pdf.
- "General Description of the CERN Project for a Neutrino Beam". http://proj-cngs.web.cern.ch/proj-cngs/Download/CNGSDGVE/cngsdgve.pdf.
- "Tau Neutrino embargo". http://www.lngs.infn.it/lngs_infn/contents/lngs_en/public/educational/physics/NEWS_docs/OPERA_press_rel_May_2010.pdf Arhivirano 26. 10. 2011. na Wayback Machine.
- "Measurement of the neutrino velocity with the OPERA detector in the CNGS beam". 22/09/2011. http://arxiv.org/abs/1109.4897v1.
- "Speed-of-light experiments give baffling result at Cern". BBC. 22/09/2011. http://www.bbc.co.uk/news/science-environment-15017484.
