Вікіпедыя

Піньінь

Піньі́нь (кіт.: 拼音, pīnyīn; больш афіцыйна: 汉语拼音, Hànyǔ pīnyīn, Ханьюй піньінь, што значыць «Запіс гукаў кітайскай мовы») — сістэма раманізацыі для кітайскай мовы. У Кітайскай Народнай Рэспубліцы (КНР) піньінь мае афіцыйны статус[1]. З 1 студзеня 2009 г. піньінь стаў афіцыйным стандартам раманізацыі ў Тайвані[2][3]. У ліпені 2009 г. прэзідэнт астраўной дзяржавы Ма Інцзю на пасяджэнні Форума па эканоміцы, гандлю і культуры паміж бакамі Тайваньскага праліва (г. Чанша, правінцыя Хунань) прапанаваў таксама перайсці на спрошчаныя іерогліфы.

Сістэмы транскрыпцыі кітайскіх іерогліфаў
 
Путунхуа
Лацінкай

Кірыліцай

Іншае

Кантонская
Лацінкай
  • Ютпхін
  • Ельская
  • Ганконская традыцыйная
  • Інстытута мовы ў адукацыі (SCP)

    • Кірыліцай

    Фуцзяньская
    Лацінкай
  • Pe̍h-ōe-jī

    • Піньінь быў прыняты ў 1958 г.[1], з 1979 ён выкарыстоўваецца ва ўсім свеце ў якасці афіцыйнай лацінскай транскрыпцыі імёнаў і назваў з КНР. Яна замяніла транскрыпцыі Уэйда—Джайлза і чжуінь, якія існавалі раней.

    Транскрыпцыя была ўхвалена Міжнароднай арганізацыяй па стандартызацыі (ISO) у якасці асноўнай лацінскай транскрыпцыі кітайскай мовы.

    У піньіне выкарыстоўваюцца ўсе літары лацінскага алфавіта, акрамя V, і дададзена літара Ü (u-умляўт; пры ўводзе ў камп'ютар літара V можа выкарыстоўвацца замест Ü). Абазначэнне тонаў у піньіне прадугледжана з дапамогай надрадковых знакаў. Звычайна іх пішуць толькі ў навучальнай літаратуры. У слоўніках нумар тону часам указваецца за словам, запісаным піньінем, напрыклад: dong2 або dong² (= dóng).

    Беларуская транскрыпцыя складоў піньінь

    правіць
    А
    а - а ai - ай an - ань ang - ан
    ao – ао
    В
    ba - ба bai – бай ban - бань bang – бан
    bao – бао bei - бэй ben – бэнь beng – бэн
    bi - бі bian - бень biao – бяо bie - бе
    bin - бінь bing - бін bo - бо bu - бу
    С
    ca - ца cai - цай can - цань cang - цан
    cao – цао ce - цэ cen - цэнь ceng - цэн
    ci - цы cong - цун cou - цоў cu - цу
    cuan - цуань cui – цуэй cun - цунь cuo - цуо
    СН
    cha - ча chai - чай chan - чань chang - чан
    chao – чао che - чэ chen - чэнь cheng - чэн
    chi - чы chong - чун chou - чоў chu - чу
    chua - чуа chuai - чуай chuan - чуань chuang - чуан
    chui – чуэй chun - чунь chuo - чуо
    D
    da – да dai - дай dan – дань dang – дан
    dao – дао de - дэ dei – дэй den – дэнь
    deng – дэн di - ды dian – д’ень diao – д’яо
    die – д’е ding – дын diu – дыў dong - дун
    dou – доў du – ду duan – дуань dui – дуэй
    dun – дунь duo – дуо
    E
    e – э ei – эй en – энь eng – эн
    er – ар
    F
    fa – фа fan - фань fang - фан fei - фэй
    fen – фэнь feng – фэн fo - фо fou – фоў
    fu - фу
    G
    ga - га gai - гай gan – гань gang – ган
    gao – гао ge - гэ gei – гэй gen – гэнь
    geng - гэн gong – гун gou - гоў gu - гу
    gua - гуа guai – гуай guan - гуань guang - гуан
    gui – гуэй gun - гунь guo - гуо
    H
    ha – ха hai – хай han – хань hang – хан
    hao – хао he – хэ hei – хэй hen – хэнь
    heng – хэн hong –хун hou - хоў hu – ху
    hua – хуа huai – хуай huan - хуань huang – хуан
    hui – хуэй hun – хунь huo – хуо
    J
    ji - дзі jia - дзя jian – дзень jiang - дзян
    jiao - дзяо jie - дзе jin - дзінь jing - дзін
    jiong - дзюн jiu - дзіў ju - дзю juan - дзюань
    jue - дзюэ jun - дзюнь
    К
    ka – ка kai – кай kan – кань kang – кан
    kao – као ke – кэ kei – кэй ken – кэнь
    keng – кэн kong - кун kou – коў ku – ку
    kua – куа kuai – куай kuan – куань kuang - куан
    kui – куэй kun – кунь kuo – куо
    L
    la – ла lai – лай lan – лань lang – лан
    lao – лао le – лэ lei – лэй leng – лэн
    li – лі lia – ля lian – лень liang – лян
    liao – ляо lie – ле lin – лінь ling – лін
    liu – ліў long – лун lou – лоў lu – лу
    lü – лю luan – луань lüan – люань lüe – люэ
    lun – лунь luo – луо
    M
    ma – ма mai – май man – мань mang – ман
    mao – мао me – мэ mei – мэй men – мэнь
    meng – мэн mi – мі mian – мень miao – мяо
    mie – ме min – мінь ming – мін miu – міў
    mo – мо mou - моў mu – му
    N
    na – на nai – най nan – нань nang – нан
    nao – нао ne – нэ nei – нэй nen – нэнь
    neng – нэн ni – ні nian – нень niang – нян
    niao - няо nie – не nin – нінь ning – нін
    niu – ніў nong – нун nou – ноў nu – ну
    nü – ню nuan – нуань nüe – нюэ nuo – нуо
    O
    o – о ou – оў
    P
    pa – па pai – пай pan – пань pang – пан
    pao – пао pei – пэй pen – пэнь peng – пэн
    pi – пі pian – пень piao – пяо pie – пе
    pin – пінь ping – пін po – по pou – поў
    pu – пу
    Q
    qi – ці qia – ця qian - цень qiang – цян
    qiao – цяо qie – це qin – цінь qing – цін
    qiong – цюн qiu – ціў qu – цю quan - цюань
    que – цюэ qun – цюнь
    R
    ran – жань rang – жан rao – жао re – жэ
    ren – жэнь reng – жэн ri – жы rong – жун
    rou – жоў ru – жу ruan – жуань rui – жуэй
    run – жунь ruo – жуо
    S
    sa – са sai – сай san – сань sang – сан
    sao – сао se – сэ sei – сэй sen – сэнь
    seng – сэн si – сы song – сун sou – соў
    su – су suan – суань sui – суэй sun – сунь
    suo – суо
    SH
    sha- ша shai – шай shan – шань shang – шан
    shao – шао she – шэ shen – шэнь sheng –шэн
    shi – шы shou – шоў shu – шу shua – шуа
    shuai – шуай shuan – шуань shuang - шуан shui – шуэй
    shun – шунь shuo – шуо
    T
    ta – та tai – тай tan – тань tang – тан
    tao – тао te – тэ tei – тэй ten – тэнь
    teng – тэн ti – ты tian – т’ень tiao – т’яо
    tie – т’е ting – тын tong – тун tou – тоў
    tu – ту tuan – туань tui – туэй tun – тунь
    tuo – туо
    W
    wa – ва wai – вай wan – вань wang – ван
    wei – вэй wen – вэнь weng – вэн
    wo – во wu – ву
    X
    xi – сі xia – ся xian – сянь xiang – сян
    xiao - сяо xie – се xin – сінь xing – сін
    xiong – сюн xiu – сіў xu – сю xuan – сюань
    xue – сюэ xun – сюнь
    Y
    ya – я yan – янь yang – ян
    yao – яо ye – е yi – і yin – інь
    ying – ін yo – ё yong – юн you – ёў
    yu – ю yuan – юань yue – юэ yun – юнь
    Z
    za – дза zai – дзай zan – дзань zang – дзан
    zao – дзао ze – дзэ zei – дзэй
    zen – дзэнь zeng – дзэн zi – дзы zong - дзун
    zou - дзоў zu – дзу zuan – дзуань zui – дзуэй
    zun – дзунь zuo – дзуо
    ZH
    zha – джа zhai – джай zhan – джань zhang – джан
    zhao – джао zhe – джэ zhen – джэнь zheng – джэн
    zhi – джы zhong – джун zhou – джоў zhu – джу
    zhua – джуа zhuai – джуай zhuan – джуань zhuang – джуан
    zhui – джуэй zhun – джунь zhuo – джуо

    Стык складоў: пры перадачы транскрыпцыі двух суседніх складоў, першы з якіх заканчваецца на -н, а другі пачынаецца на галосную, на стыку складоў ставіцца апостраф: 长安 Чан’ань.

    Транскрыпцыя падаецца паводле "Кітайска-беларускі слоўнік. Беларуска-кітайскі слоўнік, Мінск, 2020"

    Зноскі

    1. ↑ а б Pinyin celebrates 50th birthday(недаступная спасылка). Сіньхуа (11 лютага 2008). Архівавана з першакрыніцы 10 верасня 2011. Праверана 20 верасня 2008.
    2. ↑ Hanyu Pinyin to be standard system in 2009(недаступная спасылка). Taipei Times (18 верасня 2008). Архівавана з першакрыніцы 25 жніўня 2011. Праверана 20 верасня 2008.
    3. ↑ Gov't to improve English-friendly environment(недаступная спасылка). The China Post (18 верасня 2008). Архівавана з першакрыніцы 19 верасня 2008. Праверана 20 верасня 2008.

    Спасылкі

    правіць
    Узята з "https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Піньінь&oldid=4750687"