Azərbaycan bölməsi XI sinif BSİ-4

İngilis dili
8. Choose the correct degree of the adjective or the
Listen to the passage and answer adverb.
questions 1~6 Her brother is very … and he behaves … towards
his friends.
1. What is the passage mainly about? A) rude, rudely
A) The island of Iceland B) ruder, the rudest
B) A natural disaster C) rudely, rude
C) The advantages of farming D) rude, much rudely
D) The government’s help to citizens E) rudest, rude
E) Geo-thermal energy for electricity
9. Choose the correct prepositions.
2. Choose the correct statement according to the Kurt Cobain was born … February 20, 1967 and
passage. formed “Nirvana” … 1987 … Washington.
T.

A) People want to live near volcanoes because of A) in, in, in

their safety.
m

B) on, in, in
B) The volcano didn’t hurt any people in 1792. C) on, since, at
C) Flights were cancelled in Colombia because of
e/

D) at, on, in
the volcano. E) in, at, near
D) Volcanoes are harmful, but they don’t damage
Bi

land. 10. Choose the correct articles.

E) Volcanoes don’t have any positive sides. … Andes include many of … highest peaks, like
rli

… Aconcagua in … South America.

3. Answer the question according to the passage. A) The, the, the, the
kT

What is the advantage of volcanoes? B) -, the, the, -

A) It can kill many people. C) -, a, -, the
ea

B) A volcano can cause dirt and smoke. D) The, the, -, -

C) People get heat from volcanoes. E) The, -, the, -
D) Volcanoes are one of the destruction reasons.
m

E) Hot ash makes ground useless. 11. Choose the correct modal verbs.
… I speak to the principal?
1

4. Complete the sentence according to the passage. 1. Should

The … of volcanoes are useful for farming. 2. Ought
D

3. Can
4. Haven’t
əy

5. Answer the question according to the passage. 5. Must

When did a terrible volcano explode in Colombia? A) 1,2,3 B) 3,4,5 C) 1,3,5
ər

D) 2,4,5 E) 2,3,4
6. Write an adjective which describes the word 12. Complete the sentence.
n

“volcanoes” according to the passage. The manager asked us … .

əş

A) when I have received the information

Do Grammar tests 7~22 B) that I had received the information
C) if had I received some information
ri

7. Choose the correct Passive Voice version of the D) if I had received any information
sentence. E) have I received the information
What did you decorate the trees with?
A) What were the trees decorated with?
B) What were decorated the trees with?
C) What the trees were decorated with?
D) With what you were decorated the trees?
E) With what the trees were decorated?

1
Azərbaycan bölməsi XI sinif BSİ-4

13. Make up a sentence. 19. Choose the correct form of the verb.
1.as one of the The doctor doesn’t let Tofig … in the competition.
2.of alternative music A) participated
3.rock musicians B) to participate
4.Cobain C) participate
5.is remembered D) participating
6.most influential E) participates
A) 1,2,4,5,6,3
B) 4,5,1,6,3,2 20. Choose the correct sentences.
C) 4,5,1,3,2,6 1.All the furniture were bought yesterday.
D) 1,3,6,5,4,2 2.Tasks on physics are difficult.
E) 3,2,5,1,6,4 3.A little girl and her friend plays in the yard.
4.How many bottles of juice are brought?
T.

14. Choose the line of plural nouns. 5.There were no police officer outside.
A) oxen, sheep, furniture A) 1,5 B) 2,4 C) 3,5
m

B) literature, luggage, stairs D) 3,4 E) 1,2

C) jeans, poultry, guests
e/

D) cash, athletics, plates 21. Choose the correct conjunctions.

E) mail, clothing, feelings Laman turned the heating off … it was very hot.
1.because 2.as 3.though 4.although
Bi

15. Choose the correct tense forms. A) 3,4 B) 1,3 C) 1,2

By the time I … home they … for two hours. D) 2,3 E) 1,4
rli

A) had arrived, studied

B) arrive, were studying 22. Choose the correct exclamatory sentence.
kT

C) would arrive, studied A) How a sophisticated worker Fatima is!

D) arrived, have studied B) What sophisticated worker Fatima is!
ea

E) arrived, had been studying C) What a sophisticated worker is Fatima!

D) What a sophisticated worker Fatima is!
16. Choose the correct pronouns. E) How the sophisticated worker is Fatima!
m

Lina will try on some … trousers, … are too

expensive. Read the passage and answer
1

A) other, these questions 23~30

B) another, these
D

C) the other, this 1.On October 13, 1972, an airplane was flying
D) others, those from Uruguay to Chile. It was carrying 45 people.
əy

E) the others, that The airplane had to fly over the high Andes
mountains. But there was a strong wind and heavy
ər

17. Choose the correct interrogative sentence. clouds. The pilots tried to land, but the airplane
A) How much that silk blouse does cost? crashed into a mountain.
B) How much does that silk blouse cost? 2.Twelve of the passengers died in the crash. In the
n

C) How much costs that silk blouse? next few days more people died from their injuries.
əş

D) How much does costs that silk blouse? 27 people had survived. The survivors had a small
E) How much that silk blouse costs? radio. They heard the terrible news that the search
had stopped after 10 days. It meant that they would
ri

18. Choose the correct variant. get out on their own. And the survivors began to
Humay has never worked at this school, … plan their escape. There was nothing to eat. It was
A) has she? B) did she? too high on the mountains for plants and animals
C) hasn’t she? D) does she? too. So they decided there was only one way. They
E) doesn’t she? had to eat the bodies of the people who had died. It
was a terrible thing to have to do. They discussed
the problem for many days. Finally, they agreed to
do it.
Then there was another disaster. An avalanche of
snow came down the mountain. And it killed eight
more people.
3.It was 12 December, 1972, two survivors began
the long walk. After six days they arrived at the
2
Azərbaycan bölməsi XI sinif BSİ-4

edge of a river. On the other side of the river they

saw three men riding horses. They shouted to the 29. Write the close meaning of the word “hurt” from
horsemen to get help. The horseman threw some paragraph 2
bread to the two starving men. Then he brought
their message to the authorities. That day they
were rescued. The next day one of the survivors
guided rescue helicopters. The helicopters could 30. Which word from paragraph 3 best fits to the
not take all the survivors at once. The next day following definition “suffering or dying from
these last survivors flew to safety. They were hunger”.
rescued on December 23.

23. What is the passage mainly about?

A) An adventurer’s life Azərbaycan dili
T.

B) Survival in the Andes

C) The remains of the crashed plane 31. Nümunə haqqında verilən fikirlərdən yanlış
D) The government’s support olanları müəyyən edin.
m

E) Solutions to the difficulties Dünyanı biləndən, duyandan bəri

Mənim gözlərimdən düşüb həyat da.
e/

24. Which statement is not mentioned in the passage? Nağılda gördüyüm qorxunc şeyləri,
A) They didn’t find any food on the mountains. Həyatda görmüşəm, anam, həyatda. (B.Vahabzadə)
Bi

B) 2 survivors reached the river on December 18 in 1. Adlıq halda olan isimlərdən biri cümlə üzvü
1972. deyil, digəri mübtədadır.
rli

C) They melted snow for drinking water. 2. Nümunədə işlənmiş qoşma və ədat omonimlik
D) Some of them died before the avalanche. xüsusiyyətinə malikdir.
kT

E) Two horsemen helped the survivors. 3. Təsriflənməyən feillərdən feli sifət və feili
bağlama işlənmişdir.
4. Təsriflənən feillərin ikisi də xəbər şəklindədir.
ea

25. Choose the correct sentence according to the

passage. 5. Altından xətt çəkilmiş sözlər tamamlıq
A) They survived 72 days in the Andes. vəzifəsindədir.
m

B) The survivors decided to eat the dead bodies A) 1, 4, 5 B) 2, 3, 5 C) 1, 2, 3

immediately. D) 1, 3, 4 E) 2, 4, 5
1

C) All of them were rescued on the same day.

D) The horsemen didn’t inform the government. 32. Verilmiş nümunəyə əsasən boşluqlara artırılacaq
söz və ya ifadəni, onun rolunu müəyyən edin.
D

E) The pilots couldn’t land the plane because of

heavy snow. Birdən fəhlələr, ustalar, mühəndislər – 1. .
əy

kənara qaçışmağa başladı, fontan verən qara

26. Complete the sentence according to the passage. mayedən – 2. . özlərini xilas etməyə
ər

After the avalanche … . tələsdilər.

A) they lost their hope for surviving
1-ci ifadə (onun 2-ci ifadə (onun
B) the survivors changed their places
n

rolu) rolu)
C) they were saved by the authorities
palçıqdan
əş

D) the radio quit completely

A) hamı (əlavə) (ümumiləşdirici
E) there were 19 survivors alive
söz)
ri

hər kəs
27. Write the answer to the question by expressing
B) (ümumiləşdirici neftdən (əlavə)
your opinion according to the passage. Write at
söz)
least three sentences.
What are the disadvantages of traveling by air? sahədəkilər
C) (ümumiləşdirici quyudan (əlavə)
söz)
qara qızıldan
məktəb kollektivi
28. Complete the sentence according to the passage by D) (ümumiləşdirici
(əlavə)
changing at least two words. söz)
Two months after the plane crash, … yer sahibləri
vulkan axıntısından
E) (ümumiləşdirici
(əlavə)
söz)

3
Azərbaycan bölməsi XI sinif BSİ-4

33. Həmcins tamamlıqlar və həmcins xəbərlər işlənmiş 36. Nümunə ilə bağlı doğru fikirləri müəyyən edin.
cümləni müəyyən edin. Doğrudan da, ustamın belə bir qüdrət sahibi
A) Qurbanəli kitabı açır, dönə-dönə oradakı şəklə olduğuna ürəkdən inanırdım.
baxırdı. 1. Üç müxtəlif cümlə üzvü işlənmişdir.
B) Usta öz əlindən çıxan bir işin belə 2. İki isim yiyəlik haldadır.
qarşılanmasına, bu şəkli toxumasına sevinirdi. 3. Nümunədə say işlənmişdir.
C) Nə arxasınca atılan güllələr, nə qaçışan ayaq 4. Xəbər keçmiş zamanda olan feillə ifadə
səsləri onu tapdı. olunmuşdur.
D) Toplar nərildəyir, pulemyotlar tələsir, təkər 5. İşarə əvəzliyi təyin vəzifəsindədir.
səsləri dəmirçi bazarını xatırladır. 6. Köməkçi nitq hissələrindən modal söz və ədat
E) Mələk şəklin hər cizgisinə, hər nöqtəsinə diqqət işlənib.
yetirir, xəyalında rəngləri quraşdırırdı. A) 1, 2, 6 B) 2, 3, 5 C) 4, 5, 6
D) 1, 3, 5 E) 1, 2, 4
34. Verilmiş xüsusiyyətləri daşıyan cümlə üzvü hansı
T.

nümunədə işlənmişdir? 37. İsmin xüsusiyyətini daşıyan sifət işlənmiş hansı

 Mübtədası ismi birləşmə ilə ifadə olunmuşdur.
m

cümlədə köməkçi nitq hissəsi də var?

 Uzlaşma əlaqəsinin asılı tərəfi olan üzv A) Təpəni aşandan sonra yamacda bir çoban
təsriflənən feillə ifadə olunub.
e/

gördük.
 Nümunədə tabesizlik əlaqəsi də işlənmişdir. B) Səhər açılanda gənclərin böyük və silahlı bir
A) Deyəsən, döyüşçülərimizin can-baş ilə dəstəsi şəhəri tərk edirdi
Bi

vuruşduğu yerdə bu saat nə isə qeyri-adi bir C) Ancaq su, sərinlik, kölgəlik arzulayırdım.
şey olacaqdır. D) Ağacın kölgəsi altında göz yaşı kimi dumduru
rli

B) Ev idarəsinin balaca klubundan musiqi səsi su ilə dolu hovuzdan fəvvarə qalxırdı.
gəlirdi. E) Gəmidəkilərin narahat baxışları bütün heyətə
kT

C) Dal cərgələrdə oturanlar qalxıb qabağa təsir etmişdi.

keçdilər, əyləşdilər.
ea

D) Qorxaq adamların gözündə kibrit çöpü bir 38. Hansı cümlədə məchul növdə olan təsriflənən feil
xortdan, saman çöpü bir əjdaha olur. işlənmişdir?
E) Haşımın darvazasına çatmağa beş-on addım A) Havva sudan evə qayıdandan ikicə dəqiqə sonra
m

qalanda xortdanın qabağımda atılıb-düşdüyünü qapısı döyüldü.

gördüm, heyran qaldım. B) Sonanın tutulmuş günəş kimi küskün çöhrəsi
1

açılmadı.
35. Verilmiş klasterdə sual işarəsinin yerinə yazıla C) Lakin evdar və təsərrüfatçı Ağaverdinin əsl
D

biləcək sözləri müəyyən edin. peşəsi məni daha çox maraqlandırırdı.

D) Günün birində sovet qoşunları bu rayondan
əy

müvəqqəti çəkilməli idilər.

E) Göz işlədikcə görünən buruqlarla örtülü sahil
ər

görünür.

39. Hansı nümunədə həm zərf, həm də zərfin

n

xüsusiyyətini daşıyan feil işlənmişdir?

əş

A) Qonaq dərdini danışdıqca Havva arvad öz

balasına yanan kimi, ürəyinin başını ovuşdururdu.
B) Həyətdəkilər uşaqların başına yığılıb
ri

danışırdılar.
1. yatırlar 2. qatarlar 3. gəlirlər C) Damdan enəndən sonra qapıda dayanmışdı.
4. başlar 5. daraqlar D) Havva bu sözləri eşidəndə geri-geri çəkildi.
A) 1, 3 B) 2, 4, 5 C) 1, 3, 5 E) Ana yandırıcı iyul günlərində ailəsini
D) 1, 4 E) 2, 3, 5 dolandırmaq üçün fədakarlıqla çırpınırdı.

4
Azərbaycan bölməsi XI sinif BSİ-4

40. Hansı cümlədə bağlayıcının yazılışında səhvə yol Məni qərargaha gətirdi. ● Ağacların altında üç
verilmişdir? tankı, tayanı, ağaclığı müəyyən etdim. Qabaq tərəfdə
A) Hərçəndki onu hamı tanıyırdı, yenə də heç kim
iki yük maşınını da nəzərdən qaçırmadım.
bir söz demirdi.
B) Körpənin göz yaşı sel tək axırdı. Əsgər məni maşınların yanına gətirdi. Belimə iki
C) Mənə elə gəlirdi ki, orada adam vardır. yeşik patron yığıb qabağına qatdı. Yükün ağırlığından
D) Düşmənin topu da, pulemyotu da, avtomatı da dinəcək təhərim yox idi. Səngərlərin yanında
dillənmişdi. yükümü boşaltdılar. Anladım ki, bu ağaclı yaşıllıqlar
E) Bu yeri, güman ki, çoxunuz görmüsünüz. altında çoxlu adam gizlənib. Budaqların başı, yarpaqlı
tərəfi yeri örtsə də, qıraq tərəfdən aşkar görünürdü.
Mətni oxuyun və 41-50-ci Boz adam məni qabağına qatıb arxa səmtə apardı.■
sualları cavablandırın. - Bizim kəndimiz bu yanda qaldı axı!
- Çox danışma!
T.

Boz adam Hərif bir tüfəng dürtməsi də vuranda lap

m

hirsləndim. Xəyalımda dedim: "Vaxtdır, qoy

Komandir soruşanda ağzımdan çıxdı ki: "Mən hesablaşım, qurtaraq..." Yenə tapşırıq, komandir
e/

gedərəm!" Deyəsən, o da ürəyində məni tutubmuş. yadıma düşdü, özümü toxtatdım.

Qırağa çəkib tapşırıq verdi, xudahafizləşib ayrıldım. Boz adam məni iki kilometr qədər arxaya aparıb
Bi

Gedirdim, çox çətin işə gedirdim. Mən hara, buraxdı:

kəşfiyyat hara!.. Gərək təkbaşıma soxulam düşmən - Geri qayıtsan, vuracağam, düz get!
rli

qərargahına, vəziyyəti öyrənəm, dörd saatacan xəbər Mənə aydın oldu ki, düşmən təzə hücuma
gətirəm. Almanların da elə zamanıdır ki, hirslərindən hazırlaşır, məni də məlumat verməyimdən ehtiyatlanıb
kT

cilov gəmirirlər. Ələ düşsəm, tikə-tikə doğrayacaqlar. uzaqlaşdırırlar.

Doğranmağımın dərdini çəkmirəm. Bəs xəbəri kim Xirtdəkləyib arxa saldım, boğdum, silahı alıb
ea

gətirəcək? Gərək təkrar başqasını göndərsinlər mənim götürüldüm.

dalımca... Komandirin təyin etdiyindən yarım saat
m

Mən kəndli paltarında almanların qərargahına gecikmişdim. Ancaq özümü qan-tər içində qərargaha
keçəndə gün əyilmişdi. Lap özümü kəndliliyə qoyub salanda uşaqlar sevinmişdilər. Əhvalatı komandirə
1

əlimdə ağac ehmalca yeriyirdim. ▼ Zəminin dalında danışdım.

evlər görünür, hərdən səs gəlirdi. Deyəsən, top O gündən sonra mən əməlli-başlı kəfiyyatçı
D

təkərləri səslənirdi. Ağacların arasından çılpaq olmuşam. Öyrənməkdən asılı imiş. Adam istəsə, hər
əy

buraxılmış bir top lüləsindən maskalanmış tankı seçə sənəti öyrənər.

bildim. ♦
ər

Birdən yolumu boz alman əsgəri kəsib sorğu-suala 41. Mətnə əsasən hansı fikir yanlışdır?
tutdu. Kəndli olduğumu, kəndimə getdiyimi söylədim. A) Hadisəni nəql edən əsgər əvvəllər kəşfiyyatda
Dinmədi. Nə fikirləşdisə, yaxın gəldi. olmamışdı.
n

B) Verilən vəzifənin öhdəsindən layiqincə gəlir.

- Cibində nəyin var?
C) Ona tapşırılan işin ağırlığını dərk edir.
əş

Ürəyim qopdu. Axtarsa, əngəl olacaqdı. Üstümə əl D) Düşmən qarşısında özünü itirmir, onlardan əsl
atan kimi onun işini bitirməyi düşündüm. ▲ Amma şəxsiyyətini gizlətməyi bacarır.
ri

bir şey öyrənməmiş qayıtmağın mənası yox idi. Əlimi E) Almanlar tərəfindən cəzalandırılmaq qorxusu
cibimə saldım: ona mənfi təsir edir.
- Nəyim olacaq, 60 manatım.
Boz adam dilləndi:
- Səni zabitə göstərəcəyəm.
Mən zabitin yanına getməyə lap razı idim. Çünki o
tərəflərdə görməli çox şeylər var idi.
Boz adam məni qabağına qatıb apardı. Onun
silahını alıb qaçmaq olardı. Çünki o məni küt bir
kəndli sayır, ehtiyat eləmirdi.

5
Azərbaycan bölməsi XI sinif BSİ-4

42. Mətnin məzmunu ilə bağlı doğru fikirləri müəyyən 46. Mətndə danışılan hadisənin günorta çağından sonra
edin. baş verdiyini hansı cümləyə əsasən müəyyən
1. Çətin iş tapşırılan bəzi şəxsləri təhlükələr etmək olar? Həmin cümləni köçürün.
gözləyir, geriyə qayıtmama ehtimalı olur. _________________________________________
2. Komandir çətin tapşırıqları təcrübəli əsgərlərə _______________________________________
verir.
3. Düşmən əsgərləri qarşı tərəfin sakinlərini də 47. Mətnə əsasən cədvəli doldurun.
öldürürdülər. Problemin həll
Obraz Problem
4. Mətndə danışılan əhavalat təbiətin yaşıllıq olan yolu
mövsümündə baş verir. 1. Təkbaşına 2.
5. Verilən tapşırıqlar bəzi zamanlarda icraçıdan düşmən
asılı olmayan səbəblərdən gecikə bilər. qərargahına
A) 1, 4, 5 B) 2, 3, 5 C) 2, 3, 4 soxulmaq
Kəndlini iki
T.

D) 1, 2, 5 E) 1, 3, 4 3. 4.
kilometr arxaya
43. “Bunlardan hiss olunurdu ki, həriflər ön xəttə
m

apararaq
qüvvə yığırlar.” – cümlələri mətndə işarə buraxır.
qoyulmuş hansı boşluğa artırılsa, məzmuna xələl
e/

gəlməz? 48. Mətnə əsasən hadisəni nəql edənin xarakteri ilə

A) ▼ B) ● C) ▲ bağlı sxemi tamamlayın. (Cavab kağızına yazarkən
Bi

D) ■ E) ♦ boşluqların nömrəsini qoyaraq yaza bilərsiniz.

Sxemi çəkməyə ehtiyac yoxdur)
rli

44. Mətnə əsasən uyğunsuzluğu müəyyən edin.

A) Səbəb – Təklifə ilk olaraq özünün getmək
kT

istədiyini deyir.
Nəticə – Əsgər düşmən qərargahında yaxınlaşır.
ea

B) Səbəb – Əsgər özünü kəndli kimi aparır.

Nəticə – Boz adam tədbirli davranmır.
C) Səbəb – Tapşırığı deyilən vaxtdan gec yerinə
m

yetirir.
Nəticə – Sonrakı vaxtlarda kəşfiyyatçı kimi davam
1

etmək məcburiyyətində qalır.

D) Səbəb – Boz adam bir neçə dəfə hadisəni nəql
D

edəni tüfənglə dürtməkləyir.

Nəticə – Əsgər əsəbiləşib onu öldürmək haqqında 49. Mətnin üslubi xüsusiyyətlərinə əsasən cədvəli
əy

düşünür. doldurun. (Ən azı 3 üslubi xüsusiyyət qeyd edin)

E) Səbəb – Əsgər qərargahda almanların bəzi Mətndə özünü Mətndə həmin üslubi
ər

silahların daşındığını, sursatların yığıldığının göstərən üslubi xüsusiyyətin özünü

şahidi olur. xüsusiyyət göstərdiyi nümunə
Nəticə – Kəşfiyyata gedən əsgər müəyyən edir ki,
n

düşmən yeni hücum hazırlığındadır.

əş

45. Mətndə çərçivə daxilində verilmiş sözün kontekstə

əsasən düzgün şərhini müəyyən edin.
ri

1. qayda; Bu təhər hərəkət etmək olmaz.

2. imkan; Onlara getməyə təhərim yoxdur.
3. görkəm; Təhərindən mollaya oxşayan qoca bir
kişi isə adamların siyahısını tuturdu.
4. güc; Bu hadisədən sonra mənim ona bir söz
deməyə təhərim qalmadı.
A) 2, 3 B) 1, 2 C) 1, 4
D) 3, 4 E) 2, 4

6
Azərbaycan bölməsi XI sinif BSİ-4

50. Mətndə altından xətt çəkilmiş fikri mətnin Emotonun bu fikirlərinə və araşdırmalarına
məzmunu ilə əlaqələndirərək azı 3 cümlə ilə əsasən, hazırda Yaponiya, ABŞ və Fransada zəlzələni
su vasitəsilə əvvəlcədən öyrənmək üçün elmi
əsaslandırın.
tədqiqatlar aparılır. Yaponiya alimləri artıq suyun təbii
________________________________________ fəlakətlərə əvvəlcədən reaksiya verdiyini sübut
________________________________________ etdiklərini bildirirlər. Yaponiya alimlərinin
tədqiqatlarına görə, Sakit Okeanda baş verən
________________________________________
qasırğadan əvvəl təcrübə altında olan su kristalları
________________________________________ hərəkətə gəlmiş və müxtəlif istiqamətlərdə hərəkət
etməyə başlamışlar.
Qeyd edək ki, gələcəkdə təbiətdə baş verə biləcək
Mətni oxuyun və 51-60-ci təbii fəlakətləri əvvəlcədən müəyyən etmək üçün
T.

sualları cavablandırın. milyonlarla dollarlıq cihazlara ehtiyac qalmayacaq.

m

Su kristallarının möcüzəsi Bunun üçün adi su üzərində aparılan tədqiqatlar

kifayət edəcək.
e/

Dünyanın məşhur elm adamlarından Albert İnsan orqanizminin də 70 faizindən çoxunun

Eynşteyn: "Məni şişirtməyin. Mən heç nə bilmirəm. sudan ibarət olduğunu düşünsək, orqanizmimizdəki su
Bi

Siz bunu anlamağa qadir olsaydınız, mənə ən savadsız da başqa sular kimi ətrafdakı hadisələrə olduqca
bir adam kimi baxardınız", - demişdi. O vaxt çoxları həssas reaksiya göstərir. Alim belə hesab edir ki,
rli

bu sözləri təvazökarlıq kimi qiymətləndirmişdilər. gələcəkdə insan orqanizmindəki suyun tərkibini

Ancaq bu yaxınlarda yapon alimi Masaru Emotonun öyrənməklə ən ağır xəstəlikləri belə müalicə etmək
kT

su kristalları üzərində apardığı tədqiqatlar bəşəriyyətin mümkün olacaq.

indiki elmi səviyyəsinin çox yüksək olmadığını ortaya Beləliklə, su dünən olduğu kimi, bu gün də
ea

çıxardı. özünəməxsus xüsusiyyətləri ilə bizi

Emoto "Su kristalları" adlı kitabında yazır ki, su təəccübləndirməkdə davam edir. Görünür, XXI əsrin
m

canlı və ətrafında baş verənləri dərhal hiss etməyə, gələcəkdə ən böyük kəşfi də məhz suyun sirlərini
ona müvafiq cavab verməyə qadir olan ağıllı öyrənmək olacaq.
1

kristallardan ibarətdir. Emotonun suyun canlı

orqanizm olduğunu sübuta yetirməsi maraqlı bir 51. Mətnə əsasən verilən fikirlərdən yanlış olanları
D

hadisə ilə bağlıdır. Belə ki, o, mikroskopla apardığı müəyyən edin.

1. Albert Enşteyn su kristallarının sirrini
əy

tədqiqatlarda donmuş su kristallarının xarici təsirlərə

bilmədiyini etiraf etmişdir.
çox müxtəlif reaksiyalar verdiyinin şahidi olur. Alim
2. İnsan bədənindəki suyun tərkibinin öyrənilməsi
ər

bunun təsadüf olub-olmadığını öyrənmək məqsədilə gələcəkdə tibb sahəsi üçün ümid yaradır.
su molekullarına yaxşı və pis sözlərlə müraciət edir. 3. Emoto suyun canlı orqanizm olduğunu təsadüf
Yaxşı sözlər dedikdə su kristalları bir göz qırpımında nəticəsində aşkara çıxarmışdır.
n

gözəl bir forma alır, nizamla düzülür. Pis sözlər 4. Hazırda təbiətdə baş verə biləcək hadisələri
əş

dedikdə su kristallarının həm forması, həm də nizamı əvvəlcədən müəyyən edə bilmək üçün çox bahalı
alətlərdən istifadə edilməkdədir.
pozulur və eybəcər bir formaya düşür.
ri

5. Şəhərdə istifadə edilən təmizlənmiş suların

Masaru dağdan çıxan su ilə şəhərdə istifadə edilən nizamı digərlərinə görə daha gözəl və heyrətamiz
su arasında böyük fərqlər olduğunu bildirir. Onun quruluşda olur.
fikrincə, təmiz dağ suyu xlorlaşdırılmış şəhər A) 2, 4, 5 B) 1, 3, 5 C) 1, 3, 4
suyundan daha gözəl nizama malikdir. D) 1, 2, 5 E) 2, 3, 4
Emoto su üzərində apardığı tədqiqatlardan sonra
bu qənaətə gəldi ki, su kristalları zəlzələni əvvəlcədən
hiss edirlər və buna uyğun olaraq formalarını
dəyişirlər. Buna görə də o, ənənəvi zəlzələ
ocaqlarında su kristallarını diqqətlə öyrənməyi təklif
etdi.

7
Azərbaycan bölməsi XI sinif BSİ-4

52. Aşağıdakı cümlələrdən hansı ilə mətni 55. Mətnin birinci abzasındakı fikirləri hansı sitatlarla
genişləndirmək olar? qüvvətləndirmək olar?
1. ABŞ laboratoriyalarının apardığı testlərdən 1. Elmə xilaskar kimi baxmaq robotdan mərhəmət
məlum olub ki, zəmzəm suyunun tərkibində diləmək kimi bir şeydir. (Tur Xander)
mikroorqanizm və bakteriya yoxdur. 2. Elm dünyanı öyrənməyə kömək edir, amma
2. Emoto suyun canlı orqanizm olduğunu sübut yaxşı yaşaya bilmək ayrı hikmətdir. (Jan de
etmək üçün öz kitabında su kristallarının 70-ə Labrüyer)
yaxın şəklini verir. 3. Elmin hüdudları üfüqü xatırladır: nə qədər çox
3. Ona görə də bəzi alimlər artıq qasırğa, fırtına və yaxınlaşırsansa, o qədər çox uzağa çəkilir. (Piyer
s. kimi təbii hadisələrin bəziləri barədə əvvəlcədən Büast)
dəqiq proqnozlar verməyə başlamışlar. 4. Nadanlar elmə həqarətlə baxır, savadsızlar ona
4. Alim düşünür ki, su kristallarında baş verən hər heyran olur, müdriklər isə ondan bəhrələnirlər.
hansı bir dəyişiklik dərhal tədqiq edilməlidir. (Frensis Bekon)
5. İnsanın bildiyi və öyrəndiyi şeylər bilmədiyinin
T.

5. Suyun xeyri elmi cəhətdən isbat edilsə də, bu su

elmin izah edə bilməyəcəyi bir çox möcüzələri müqabilində heç dərəcəsindədir. (M.T.Sidqi)
m

özündə birləşdirir. A) 1, 3 B) 2, 5 C) 2, 4
A) 1, 2, 4 B) 1, 4, 5 C) 1, 3, 5 D) 3, 5 E) 1, 4
e/

D) 2, 3, 4 E) 2, 3, 5
56. Mətnə əsasən cədvəldəki boş hissələri tamamlayın.
53. Mətnə və cədvələ əsasən uyğunluğu müəyyən edin.
Bi

Müddəa Fakt
Doğrudur Yanlışdır Ehtimaldır
1. Elm olaraq nə 3. Emoto 5. Gələcəkdə Sakit Okeanda baş verən
rli

qədər inkişaf eyni proqnozlaşdır- qasırğadan əvvəl təcrübə

etdiyimizi zamanda mada sudan altında olan su kristalları
kT

düşünsək də, kitab geniş istifadə hərəkətə gəlmiş və müx-

hələ də bu elm müəllifidir. ediləcək. təlif istiqamətlərdə hərə-
ea

hər şeyi 4. ABŞ 6. Bəzi

kət etməyə başlamışlar.
açıqlamağa qadir alimləri ölkələrdə
zəlzələni su
m

deyil. Sakit
2. Su əvvəlki okeandakı vasitəsilə
dövrlərdən fərqli suyu tədqiq əvvəlcədən
1

olaraq, müasir edərək öyrənmək

dövrdə insanları qasırğa ilə üçün elmi
D

heyrətləndirməyə bağlı tədqiqatlar

başlayıb müəyyən aparılır. 57. Aşağıda çərçivə daxilində verilmiş cümlə mətnin
əy

fikir əldə hansı cümləsindən sonra artırıla bilər? Həmin

ediblər. cümləni qeyd edin və fikrinizi əsaslandırın.
ər

A) 1, 2, 6 B) 2, 3, 5 C) 4, 5, 6 Hətta bəzi ABŞ alimləri yaxın vaxtlarda artıq su

D) 1, 4, 5 E) 1, 3, 4 kristalları ilə zəlzələnin vaxtını əvvəlcədən
müəyyən edəcəklərini irəli sürürlər.
n

54. Mətnin tərkib hissələrinə əsasən uyğunluğu

əş

müəyyən edib. ________________________________________

1. Giriş ________________________________________
2. Əsas hissə
ri

3. Nəticə ________________________________________
a. Müxtəlif sular arasındakı fərq ________________________________________
b. Gələcəyin kəşfi
c. Tanınmış alimin hamını təəccübləndirən sözləri
d. Sözlərin suya təsiri
e. Ən savadsız adam
A) 1 – c, e; 2 – a, d; 3 – b
B) 1 – e; 2 – a, c; 3 – d, b
C) 1 – c; 2 – b, d; 3 – a, e
D) 1 – c, e; 2 – b; 3 – a, d
E) 1 – b, c; 2 – a, d; 3 – e

8
Azərbaycan bölməsi XI sinif BSİ-4
Riyaziyyat
58. Çərçivə daxilində verilmiş sözə əsasən cədvəli
tamamlayın.
61. ( 300  192  75) : 3 ifadəsinin
Sözün
Mətndəki qiymətini tapın.
mətndəki
mənasına A) 7 B) 6 C) 9
Çərçivə mənasından
uyğun (həqiqi D) 4 E) 5
daxilindəki fərqli (həqiqi
və ya məcazi)
söz və ya məcazi)
nümunə
nümunə
(cümlə)
(cümlə)

2𝑦 − 𝑥 = 5
62. { tənliklər sistemindən x-i tapın.
2𝑥 + 3𝑦 = 18
A) 5 B) 2 C) 1
T.

D) 4 E) 3
m
e/

59. Mətnə əsaslanaraq klasteri tamamlayan fikirlər

yazın.
Bi

63. Çevrənin diametrinə perpendikulyar olan vətər

diametri 2 sm və 18 sm olan iki hissəyə
rli

ayırır.Vətərin uzunluğunu tapın.

A) 6 B) 10 C) 4
kT

D) 12 E) 8
ea
m

60. Əsas mətnlə çərçivədə verilmiş mətnin üslubi

1

xüsusiyyətlərini nəzərə alaraq, Eyler-Venn

diaqramını doldurun. (Hər hissəyə ən azı bir doğru x
fikir yazmaqla) 64.  4   2( x  1,5) bərabərsizliyinin ən böyük
D

Su kimyəvi formulu H2O olan, şəffaf, rəngsizə 2

tam həllini tapın.
əy

yaxın, dadsız və iysiz kimyəvi maddədir. Kütləcə

11,19% hidrogen və 88,81% oksigendən ibarətdir. A) 1 B) 0 C) -1
Təbiətdə suyun 2 növü vardır: adi və ağır su. Ağır D) -2 E) -3
ər

suyun tərkibində hidrogenin yerinə izotop

deyterium olur.
n əş

𝑏 − 𝑏3 = 3
65. 𝑏𝑛 həndəsi silsiləsi üçün { 5 olarsa,
𝑏8 − 𝑏6 = 24
ri

𝑏6 -nı tapın.
A) 1 B) 2 C) 8
D) 6 E) 4

9
Azərbaycan bölməsi XI sinif BSİ-4

66. Düzbucaqlı üçbucağın iti bucaqlarından biri o 1

71. 𝑠𝑖𝑛𝑥𝑐𝑜𝑠7𝑥 + 𝑠𝑖𝑛7𝑥𝑐𝑜𝑠𝑥 = 2 tənliyini həll edin.
birindən 5 dəfə kiçikdir. Böyük iti bucağı tapın. 𝜋
A) 60o B) 65o C) 70o A) (−1)𝑘 + 𝜋𝑘, 𝑘 ∈ 𝑍
6
𝜋
D) 75o E) 85o B) (−1)𝑘 6 + 2𝜋𝑘, 𝑘 ∈ 𝑍
𝜋
C) (−1)𝑘 48 + 𝜋𝑘, 𝑘 ∈ 𝑍
𝜋
D) (−1)𝑘 48 + 2𝜋𝑘, 𝑘 ∈ 𝑍
𝜋 𝜋𝑘
E) (−1)𝑘 48 + 8 , 𝑘 ∈ 𝑍

67. b-nin hansı ən böyük qiymətində 45b 2

dördrəqəmli ədədi 12-yə tam bölünür?
A) 1 B) 3 C) 5
D) 7 E) 9
72. x 2  xy  2 y 2 çoxhədlisinin vuruqlarından biri
T.

aşağıdakılardan hansıdır?
m

A) x-2y B) x+2y C) x-y

D) 2x-y E) 2x+y
e/

68. Hesablayın: log3 216  log3 7  log7 8

Bi

A) 3 B) 4 C) 1
D) 0 E) 2
73. cos x  tgx olarsa, sin 2 x  sin x  7 ifadəsinin
rli

qiymətini tapın.
kT

A) 4 B) 8 C) 9
D) 7 E) 6
ea

69. 60o-li mərkəzi bucağa uyğun dairə sektorunun

sahəsi 20 sm2 olarsa, dairənin sahəsini tapın
m

A) 90 sm2 B) 120 sm2 C) 150 sm2 Cavabların kodlaşdırılması tələb olunan

D) 135 sm 2
E) 105 sm 2 açıq tipli tapşırıqlar, 74~78
1

1  cos 320
74. Sadələşdirin:
D

cos2 16
əy
ər

 
75. a 3 ;  2 və a 4 ; 2 vektorlarının skalyar
n

70. Kvadratın diaqonalı 5 2 sm olarsa, onun hasilini hesablayın.

əş

perimetrini tapın.
A) 25 B) 15 C) 16
D) 10 E) 20
ri

76. y  lg( x 2  4 x) funksiyasının təyin oblastına daxil

olan ən kiçik müsbət tam ədədi tapın.

10
Azərbaycan bölməsi XI sinif BSİ-4

77. a  b  2i  4  abi olarsa, a 2  b 2 cəmini tapın.

82. Mühəndis A,B,C nöqtələrində üç həyət evi tikdirdi
və onların hər birindən eyni məsafədə olan su
quyusu qazdırdı. A və B nöqtələri arasında məsafə
50√3 𝑚, ∠𝐴𝐶𝐵 = 60° olarsa, su quyusundan
78. Uzunluğu 25 sm olan parça müstəvini kəsmir. evlərə qədər məsafəni tapın.
Parçanın uclarından bu müstəviyə qədər olan
məsafə 12 sm və 5 sm olarsa, bu parçanın müstəvi
üzərindəki proyeksiyasını tapın.
83. x1 və x2 2 x 2  6 x  a  0 kvadrat tənliyinin
kökləridir. x12 x2  x22 x1  12 olarsa, a-nı tapın.
T.

Həllin ətraflı şəkildə yazılması tələb olunan

açıq tipli tapşırıqlar, 79~85
m

84. Qutuda 10 muncuq var və onlardan 5-i qara , 3-ü

qırmızı, 2-si isə yaşıl rəngdədir.Qutudan təsadüfi
e/

79. AB  BC, DC  BC , AB  6 , DC  15, BC  8

götürülən iki muncuğun müxtəlif rənglərdə olması
olarsa, DE parçasının uzunluğunu tapın.
hadisəsinin ehtimalını tapın.
Bi
rli
kT

85. Oturacaqları 24 sm və 10 sm olan trapesiya

radiusu 13 olan çevrə daxilinə çəkilmişdir.
ea

Çevrənin mərkəzi tarapesiyanın daxilində

yerləşərsə, trapesiyanın sahəsini tapın.
m
1
D

80. Göldə olan üç növ balıq 4:5:6 nisbətindədir.

əy

Birinci növ balığın sayı 25%, ikinci növ balığın

sayı 20 % artırıldı. Üçüncü növ balığın sayını neçə
faiz azaltmaq lazımdır ki, göldəki balıqların
ər

ümumi sayı dəyişməsin?

n əş
ri

81. a parametrinin hansı qiymətində

y  x 2  8 x  a  3 funksiyasının qiymətlər
çoxluğu 0 ;    aralığı olar?

11
Azərbaycan bölməsi XI sinif BSİ-4

T.
m
e/
Bi
rli
kT
ea
m
1
D
əy
ər
n əş
ri

12