Æххуыс:Ивын

Ирон Википедийы нысан у æххæстаргъ энциклопеди саразын ирон æвзагыл. Æндæр ницы.

Дæлдæр цы амынддзинæдтæ æрхастæуыд, уыдон сты, Википедийы æппæт архайджытæ растыл кæй банымадтой, ахæм фæткойтæ æмæ цæмæй дын статья фыссын æнцондæр уа, уымæн сæ хъæуы æххæст кæнын.

Статьяйы мидис

Æвзаг æмæ стиль

Статьятæ хъуамæ фыст уой иронау, зонадон стилы домæнтæм гæсгæ. Фыссын хъæуы æртыккаг цæсгомæй. Статьяты нæдæр къух æрфысcæн ис, нæдæр фиппайæнтæ ныууадзæн. Уыдонæн ис хицæн бынат: архайджытæ статьяты сконд æмæ мидисыл цы сæрмагонд сыфы ратæрхон-батæрхон кæнынц, уым. Стæй статьяйы райдиан тексты, ома вики-коды мидæг (ахæм фиппайæнтæ мæнæ ахæм æгъдауæй фæгакгæнинаг сты: ).

Фыссын хъæуы æнæхъулонæй æмæ объективонæй

Объективон æмæ бæлвырд энциклопедиты цыфæнды эмоцитæн бынат нæй. Архай ууыл, цæмæй дæ статья фыст уа нейтралон цæстæнгасæй: иугæр дзырддаг чи у, ахæм хъуыддæгтыл фыссыс, уæд дзырддаг кæй сты, уый бацамон. Стæй хорз уаид, цæстæнгасты автортæ æмæ ратæдзæнтæ (источники) куы бацамонис.

Статьяйы сконд

Цæмæй кæсæгæн æнцондæр уа кæсын статья, уый тыххæй фыссын хъæуы фæд-фæдыл, исты фæткмæ гæсгæ. Стæй райдиан тексты (вики-коды) сæрмагонд символ-гæччытæ дæр æвæринаг сты фæд-фæдыл.

Статья фыссыны фæтк

Термин сбæлвырд кæнын хъæуы статьяйы райдианы. Уый фæстæ æнæ дæлсæргондæй (подзаголовок) цыбырæй (1–2 абзацы) æрдзур æмбарынадыл.

Статья нывæндын хъæуы ахæм æгъдауæй:

иумæйаг афыстæй лыстæгдзинæдтæм;;
хуымæтæг предметæй вазыгджынмæ — исты вазыгджын æмæ зынбамбарæнгæнæн фарстайыл фысгæйæ;
хронологимæ гæсгæ — историон цаутыл фысгæйæ;
тематикон æгъдауæй — иерархион номхыгъдты;
сæ вазыгджындзинад, бæрцуат æмæ бынатмæ гæсгæ;;
алфавитмæ гæсгæ — æндæр амынддзинæдтæ (критеритæ) куы нæ бæззынц, уæд.

Статьяйы сконд

Термин бæлвырдгонд хъуамæ æрцæуа статьяйы фыццаг рæнхъыты, уыимæ бæзджын шрифтæй фæгакгæнинаг у (дыууæрдыгæй фæйнæ æртæ уæлкъæдзыджы: термин). Термин сбæлвырд кæныны фæстæ цæуы бæстон радзырд. Хорз уаид æмæ статья чысылгомау секцитыл (хæйттыл) дихгонд куы æрцæуа.

Дæнцæг:

'''Ази''' — [[дунейы хай]], континент [[Еврази]]-йы скæсæйнаг хай.

== Географи ==
Ази у дунейы тæккæ стырдæр хай.
…

== Цæрджытæ ==
Ази у дунейы тæккæ цæрæгджындæр хай, цæры дзы Зæххы æппæт цæрджыты 50%.
…

{{къæртт}}

{{Ази}}

[[Категори:Ази|*]]

Бæстон афыст æмæ дæнцæгтæ кæс ам: ru:Википедия:Страница-шаблон

Сæрмагонд символ-гæччытæ æмæ хъусинæгтæ

Статьяйы мидисыл фиппайæнтæ æвæрын хъæуы уый хæд размæ. Фиппайæнтыл нымад сты ахæм шаблонон хъусинæгтæ:

а) статья æнæфæуд (æрдæгфыст) кæй у;

æ) авторы бартæ хæлд кæй æрцыди;

б) статья викификацихъуаг кæй у;

в) статья объективон æгъдауæй фыст кæй нæу;

æмæ æндæртæ.

Дæ бон у бацæуæн фиппайæн дæр ныффысын, статьяйы текстæй йæ истæмæй фæхицæнгæнгæйæ (зыхъхъырæй, курсивæй, йе æндæр истæмæй), афтæмæй.

Æфсымæрон Википеди-проекты æмбаст статьямæ æрвитæнтæ æмæ лицензийы тыххæй хъусинæгтæ æвæрынц статьяйы кæрон.

Категоритæ æмæ æндæр æвзæгтыл фыст статьятæм æрвитæнтæ æвæрд цæуынц тексты фæстæ мæнæ афртæ:

[[Категори:Википедия:Справка|Правила и указания]]

Къухæрфыстытæ

Статьяты къухæрфыст æвæрæн нæй, гæнæн ис æмæ статья уый фæстæ ивдзысты тынг бирæ архайджытæ.
Ратæрхон-батæрхоны мидæг (дискусситы), уыимæ дæхи тæрхæтты сыфыл, къухæрфыст хъæуы æнæмæнгæй: уый кæсгæйæ дæтты бирæ хуыздæр фадæттæ хъуыддаг равзарынæн. Ма уæ уæд рохы, уæ ныхæстæ уæ фæстæ кæсдзысты æндæр архайджытæ, уымæн æмæ уыцы тæрхæтты арæх вæййы хъæугæ информаци, статьятæм чи хауы, ахæм.
Цæмæй къухæрфыст сæвæрай, уый тыххæй цыппар хатт фæд-фæдыл ныввæр тильдæтæ (~~~~) — уый уыдзæн «къухæрфыст + датæ + рæстæг», кæнæ æртæ тильдæйы (~~~) — уый уыдзæн афтид къухæрфыст æнæ датæ æмæ рæстæгæй. Хуыздæр уаид фыццаг вариант, уымæн æмæ дæтты фæрæз, фыстытæ змæст куы уой, уæд раиртасын кæрæдзийы фæдыл куыд цыдысты, уый. Кæд Википедийæн дæхи нæ бацамыдтай, уæд бацамон дæ ном дæр (кæнæ æппын нæйы бæсты фæсномыг).
Къухæрфыст æвæргæ у ныхасæппарæнæн йæ фæстæ, йæ разæй та никуы.
Къухæрфыст æвдисы, кæцы архайæг цавæр рæстæджы ныффыста къухæрфыстæн йæ сæрмæ цы текст и, уый. Уымæ гæсгæ нæй ницы хуызы фадат (йæхæдæг æй чи ныффыста уымæн дæр) ивын æмæ халын къухæрфыстимæ текст, уæлдайдæр та фыстæгыл дзуæппытæ лæвæрд куы ’рцæуы, уæд. Кæд фыстæг баивинаг у рæдыдтыты кæнæ талынг рæтты тыххæй, уæд-иу ныууадз зæронд вариант дæр, ~~ныххах~~ ахахх æй гæнгæйæ мæнæ ацы HTML-нысанæй <strike> (ис дзыбыты ’хсæн дæр).

Цы æмæ куыд хъæуы фыссын

Сраст кæн арæзт статьятæ

Арæх фылдæр пайда вæййы сраст кæнын æмæ бафтауын арæзт статьямæ ног аразыны бæсты. Кæд кæсгæйæ фæдтай статьяйы рæдыд кæнæ зæронд æмæ æнæдырысдзинад фыстытæ — уæд æй æнæдызæрдыггæнгæйæ сраст кæ. Уымæй феххуыс уыдзынæ дæ фæстæ йæ чи кæса, уыдонæн.

Фысс, цы зоныс æмæ æхсызгон кæсæн цы уа

Аразут ног статьятæ афтиддæр уæд, фидар æнхъæл куы уат, ног стаьяйæ исчи спайда кæндзæн кæнæ йæ æхсызгонæн бакæсдзæн.

Бафæлвар, цæмæй Википедийы фысгæйæ дæхæдæг дæр райгонд куыд уай. Кæд райдыдтай статья ахæм тæмæйыл аразын, кæцы хорз нæ зоныс, уæд иугыццыл рæстæг бахардз кæ — гæнæн и, мæ иу цалдæр боны дæргъы бакæс ацы тæмæйы тыххæй. Афтæ архайгæйæ базондзынæ бирæ ног хабæрттæ æмæ ма уыимæ сараздзынæ хорз статья.

Кæд ног статья райдыдтай фыссын зивæггæнгæйæ кæнæ дын æндæр куыст ницы и мæ афтид уый тыххæй уæд æй уый бæсты ма фысс. Уæд дæ рæстæг æмæ дæ тыхтæ дæр дзæгъæлы фесæфдзысты, мæ Википедийы дæр та ног æнæкæрон статья фæзындзæн. Кæд фæхæст дæ æнæкæрон статьяйыл, уæд æй снысан кæ куыд «къæртт», уый тыххæй бафтау {{къæртт}} статьяйы райдиан, исходон тексты.

Кæд статьяйы цы термины кой кæныс, уымæн ис цалдæр нысаниуæгы уæд сараз (кæд дæ фæнды) хицæн статьятæ алкæцыйæн дæр æмæ уыимæ (хорз уаид) статья иртасынæн къулымпыдзинæдтæ. Уый скæнынæн сæвæр нысан {{disambig}} кæроны. Дæнцæгæн фен статья Хъахъхъæдур.

Алы ныхасæн статья ма араз

Википеди дзырдуат нæу. Ма араз хицæн статьятæ алы ирон ныхасæн дæр - уымæн ис Викидзырдуат (йæ уырыссаг версимæ ис ирон дзырдтæ бахæссын). Кæд дæ фæнды ныхæсты миниуджытæ сбæрæг кæнын, уæд та сæ сæмбырд кæн иумæ исты сæрмагонд темæйыл — зæгъæм, «Медицинон терминологи» кæнæ «Хæстон терминологи», дзæвгарæй куыд уой афтæ.

Æндæр æвзæгтæй тæлмац кæнут статьятæ

Райс хъæугæ информаци æндæр æвзагыл фыст статьяйæ. Фылдæр архайджытæн уыдон уыдзысты англисаг æмæ уырыссаг, фæлæ Википедитæ сты бирæ æндæр æвзæгтыл, кæдонæй, гæнæн и, ды дæр искæцытæ æмбарыс. Уый у замманайы фадат хуыздæр базонын æндæр æвзаг дæр æмæ, дæ цы фарста тыхсын кæны, уый дæр.

Ссылайтесь

Ссылайтесь на свою статью со связанных по теме статей и из разделов-каталогов. А в самой статье ставьте ru:гипертекстовые ссылки на другие статьи, даже если они ещё не созданы. Желательно, чтобы до любой статьи можно было за три-четыре шага добраться с Заглавной Страницы.

Подумайте, в каких из уже созданных разделов Википедии полезно будет указать Вашу статью. Например, если пишете о каком-нибудь городе — зайдите в раздел «География» и пройдитесь там в подразделах, если о каком-нибудь животном — зайдите в раздел «Биология» и т. п.

Короткая статья с множеством ru:гипертекстовых ссылок может заменить длинную чистотекстовую, растекающуюся в повествовании и поясняющую каждый термин.

На другие статьи Википедии желательно ссылаться из самого текста статьи, а на внешние ресурсы — после статьи, под заголовком ==Ссылки== (давайте будем придерживаться единого стиля). В ссылках на статьи осетинской Википедии не надо ставить интервики-префикс :os:. Ставьте пробелы вместо символов подчёркивания в названиях статей.

Польза от статьи увеличивается с количеством ссылок с неё и на неё. Однако, разумеется, следует знать меру: оформляйте слово как ссылку только, если оно необщеизвестно или имеет важность в контексте. Также не стоит повторять одну и ту же гипертекстовую ссылку в каждом повторяющемся слове (обычно ссылку ставят только на первое вхождение слова).

Для согласованной работы с иностранными википедийцами ставьте интервики-ссылки на версии статьи на других языках.

— подобная запись в конце кода страницы будет означать, что на английском языке подобная статья называется «Wikipedia:Policies and Guidelines». Подробнее о синхронизации статей на разных языках читайте статью ru:Википедия:Интервики.

Как создать статью

Бирæ гыццылтæ æви иу стыр?

Википеди дзырдуат нæу. Уымæ гæсгæ дæс къаннæг «статьяйы» бæсты иу рæнхъ фыстытимæ хуыздæр уыдзæн иу стыр статья дæс æмæ фылдæр рæнхъимæ. Статья æгæр куы «ныннæрса», уæд дзы фадат ис ног статьятæ радих кæнынмæ.

Рафæлгæс, ахæм статья дзы кæй нæй

Фыццаджыдæр, ног статья аразыны размæ бафиппай, кæд мыййаг ахæм статья ахæм номимæ фыст æрцыди раздæр. Уый тыххæй спайда кæн агур-æй (уæллаг рахиз къуым ацы сыфæн).

Кæд æй бæлвырд зоныс, ныффыссинаг цы статья дæ, уый дзы нæй, уæддæр афæлгæс Викийы æмарæст разделтæм. Уый тыххæй фыццаджы дæр бацу Сæйраг фарсмæ кæнæ бафæлвар ныффыссын дæ статьяйы ном æндæр хуызы. Дæнцæг: «бегемот» — «гиппопотам»

Собственно создание статьи

Если на статью есть ссылка, но самой статьи пока нет, то ссылка помечается красным цветом либо вопросительным знаком в зависимости от настроек пользователя. Если такая красная ссылка уже существует в какой-либо статье, то при переходе по ней ru:браузер сразу же переходит на страницу редактирования.
Чтобы создать новую статью, на которую ещё нет ссылки, просто запросите из браузера её будущий интернет-адрес. Например, чтобы создать статью про ботву, наберите адрес: http://os.wikipedia.org/wiki/Ботва. Википедия перейдёт на пустую страницу с предложением создать статью.

Правильно называйте статью

Если статье можно дать много названий, применяйте то, которое чаще встречается, а с остальных вариантов сделайте перенаправления. Если Вы не уверены в том, какое название лучше дать, почитайте правила именования статей.

Если вы хотите переименовать (переместить) страницу, то будет автоматически создано перенаправление со старого названия. При этом могут возникнуть двойные перенаправления (перенаправления на перенаправления), которые не работают исправно; их нужно править вручную.

В официальных названиях государств все слова, кроме служебных, пишутся с прописной (большой) буквы.

Следите за разделами:

Нывтæ бафтаут

По возможности добавляйте фотографии, карты, рисунки или даже звукозаписи (их, скорее всего, можно взять из параллельной статьи на другом языке). Разумеется, если подобного файла ещё нет в базе изображений, то файл сначала нужно закачать в базу, предварительно представившись системе. Предпочтительно закачивать изображения не в базу своего языкового раздела, а в http://commons.wikipedia.org/ -- тогда ими смогут пользоваться и редакторы других языковых разделов!

Используйте специальные символы

Следует оформлять текст в типографском, а не машинописном стиле:

В качестве тире используйте тире (—), а не дефис (-), два дефиса (--) или короткое тире (-).
При указании интервалов — например, в датах — используйте тире (-) без пробелов: 1941-1945; «короткое» или «среднее» тире (-) в русском и осетинском языке никогда не пишется, даже если программа Word и пытается убедить вас в обратном.
Вместо машинописных «кавычек» используйте «ёлочки» (кавычки в кавычках делайте как «лапки»).
Если нужно указать ударение, используйте значо́к ударе́ния, а не жирный шрифт, апо’строф или прописнУю бУкву.
В качестве апострофа используйте правую одиночную кавычку (’), которая есть в осетинской раскладке, а не машинописный апостроф (').

Подробнее читайте в статье ru:Википедия:Специальные символы.

Статьяты категоритæ

Категории позволяют логически сортировать статьи по некоторой общности в содержании, например, Категори:Денджызтæ — статьи о морях, Категори:Болгари — статьи относящиеся к Болгарии. При этом в самой статье не надо ссылаться на связанные статьи в разделе «См. также».

Вообще, категория должна быть у каждой страницы. Вопрос только в том, насколько специализированными должны быть категории. Несомненно, есть множество статей, которые попадают в несколько категорий (90% статей имеют одну-две категории). Например, статья «Киев», попадает в две категории — Категори:Украинæйы сахартæ и Категори:Мегаполистæ, но кроме того она может попасть ещё и в категорию ru:Category:Столицы государств.

При этом желательно чтобы у статьи не было категорий разного уровня одной иерархии — то есть нежелательно чтобы статья «Киев» была в категориях Категори:Сахартæ и Категори:Украинæйы сахартæ (Категори:Украинæйы сахартæ является подкатегорией категории Категори:Сахартæ), при наличии такой неоднозначности желательно относить статью к наиболее специализированной категории, в данном случае Категори:Украинæйы сахартæ. Аналогично, не надо ставить для конкретного человека категорию Категори:Зындгонд адæм — лучше использовать специализированные категории типа Категори:Хуссар Ирыстоны фысджытæ или Категори:Космонавттæ, при этом добраться до вашей статьи можно будет и через категорию Категори:Зындгонд адæм.

В случае если существует категория, одноимённая с некоторой статьёй, например Категори:Цæгат Ирыстон и статья Цæгат Ирыстон, то такую статью желательно отнести исключительно к этой категории: в нашем примере у статьи Цæгат Ирыстон будет единственная категория Категори:Цæгат Ирыстон. Причём нужно помещать её в эту категорию таким образом: [[Категори:Цæгат Ирыстон|*]], благодаря этой звёздочке * статья Цæгат Ирыстон будет показана первой в списке статей, принадлежащих категории. Все остальные категории, к которым относится Цæгат Ирыстон, например Категори:Уæрæсейы регионтæ должны включать в себя не статью Цæгат Ирыстон, а категорию Категори:Цæгат Ирыстон.

Относить статью к категории очень просто — нужно поставить в конце статьи что-нибудь типа [[Категори:Уæрæсейы сахартæ]], при этом если такой категории ещё не существует, то она создастся автоматически. Если вы поставите для статьи несколько категорий, то статья попадёт во все перечисленные категории. На специальной странице «Æппæт категоритæ» перечислены уже существующие категории статей.

Используйте шаблоны и создавайте новые

Шаблоны — мощный механизм Википедии, позволяющий многократно использовать единожды созданный текст. Шаблоны чаще всего используются либо для специальных пометок в статьях, например {{къæртт}} или {{disambig}}, либо для навигации внутри группы статей определённой тематики, например {{Европæйы Цæдис}}. Используйте шаблоны в статьях, которые относятся к уже существующим группам, и создавайте новые шаблоны для групп, которые пока отсутствуют.

Создавать ли навигационный шаблон?

Нет особого смысла дублировать навигационным шаблоном категорию, например навигационный шаблон «Страны Азии» и категория «Страны Азии». Что предпочесть в той или иной ситуации?

Если элементов относительно немного, элементы однородны и достаточно компактно размещаются на странице (не более 5 строчек) и список этих элементов не будет расширяться с течением времени, и особенно если имеет смысл прямой переход между элементами, то можно создать навигационный шаблон. Примеры: Неделя, Страны Европы, Месяцы.
Если элементов достаточно много, элементы неоднородны и возможно образуют иерархию, их названия весьма длинны и плохо размещаются на странице, список этих элементов весьма вероятно будет расширяться в будущем, а прямой переход между элементами не слишком част, то лучше завести категорию. Примеры: ru:Category:Страны, ru:Category:Города России.

Статьи по конкретным разделам знаний

Для некоторых разделов знаний существуют специфический указания по содержанию и оформлению статей.

Биология

Правильно передавайте иностранные имена и названия

При передаче имён и названий следует руководствоваться следующим:

Прежде всего следует проверить, нет ли для данного случая уже устоявшегося осетинского названия. Для этого нужно покопаться в разных источниках: в газетах, в словарях, в интернете. Например, США переводятся на осетинский как АИШ, и никак иначе.
Кæд ирон ном нырмæ не сфидар и, кæс Википеди:Æрбайсгæ дзырдты растфыссынад.