Bsi̇-1 - 11 - Aze
Bsi̇-1 - 11 - Aze
Bsi̇-1 - 11 - Aze
15. Choose the correct variant. Read the passage and answer questions 23~30
The Wests’ friends didn’t invite Ken to the party.
A) They / him B) His / her The Ainu live in northern Japan on the island of
C) Theirs / him D) Their / him Hokkaido. They do not look like other Japanese
E) Your / them people. They have round, dark brown eyes and wavy
(dalğalı) hair. Their skin is not dark but light. The
16. Choose the correct tense form. Ainu are hunters and farmers. They eat fish and grow
Harry … to catch the train, because it … at 9 rice and vegetables on their farms. The men hunt for
o’clock. brown bears in the forests. They eat the meat and sell
T.
A) is running / leaves B) is runs / leave the skins. The bear is also important in their religion.
C) runs / is leaving D) running / leaves The Ainu people make their houses from a kind
E) run / leaving of grass. There is only one room inside. It has a dirt
floor with an open fire in the middle. Their religion
17. Choose the correct variant: tells them that the house must have one window on
m
1. a straight line the east side. The Ainu were on Hokkaido 7000 years
2. a unneeded guest ago. In the 1800s, many Japanese people moved north
3. an LG computer to Hokkaido. They brought new diseases to Ainu
4. a sweet porridge villages, and many people died. The Ainu people lost
e/
A) 1, 4 B) 1, 3 C) 3, 4 much of their farming and hunting land. Their
D) 1, 2 E) 2, 4 children had to attend Japanese schools and speak
only Japanese. Over time, the Ainu people began to
18. Choose the line of compound nouns: forget their traditions and languages.
A) handball, brotherhood, butterfly In the 1900s, the Ainu demanded their rights. In
Bi
B) seaside, leadership, independence response, the Japanese government made a new law.
C) introduction, alarm-clock, playground Now the government has to promote Ainu culture and
D) railway, sunset, fireplace traditions. The people can listen to the Ainu language
E) motherland, agreement, generosity lessons on the radio and read a newspaper in Ainu
language. They can also take classes to learn Ainu
rli
19. Choose the correct variant: traditions. Today there are less than a few hundred
It … a cold day, but my clothes …thin. thousand Ainu people left.
A) is, aren’t B) were, were
C) was, were D) was, weren’t 23. The passage is mainly about … .
kT
E) isn’t, are A) Attending Japanese schools
B) A new law for the Ainu people
20. Choose the correct variant: C) The people of Japan on Hokkaido
My sister’s or brother’s daughter is my … . D) The Ainu people’s houses
A) nephew B) aunt C) cousin E) The effects of diseases to people
D) niece E) uncle
24. Which question doesn’t have an answer
ea
according to the passage?
21. Choose the correct variant: A) Why did the Ainu lose their land?
When Kate … to play the guitar, her sister B) Where do the Ainu live?
sometimes … her. C) What are the Ainu like?
A) starts, disturbs D) What do the Ainu people do?
B) starts, disturb E) Which diseases made the Ainu die?
m
C) is start, is disturbing
D) start, disturbing 25. Complete the sentence according to the passage:
E) start, disturb Under the new law …
A) they can plant vegetables on their farms.
1
22. Choose the line of derivative nouns: B) The Ainu begin to forget their traditions.
A) member, spaceship, baggage C) they make their houses by using grass.
B) impression, element, footballer D) The Ainu study their culture, language.
C) government, reality, actor E) they move to the north of Hokkaido.
D) movie, forehead, document
E) talent, tradition, religion
2
Azərbaycan bölməsi XI sinif BSİ-1
3
Azərbaycan bölməsi XI sinif BSİ-1
Azərbaycan dili 37. Verilmiş nümunələrin hansında bir-biri ilə
sinonim sözlər işlənmişdir?
31. Xarlanmaq sözünün təhlili haqqında verilən A) Ac da olsa, tox da olsa
fikirlərdən hansı yanlışdır? hamı duyar həyatı,
A) Üç hecalıdır, ahəng qanununa tabedir. Ömürlüdü, ömürsüzdü,
B) Qarşılığı olmayan cingiltili samitlərin hamısı ölüm Allah payıdı. (Z.Yaqub)
işlənmişdir. B) Ulu ruhlar ucalsa da
C) Kar samitlə başlayır, kar samitlə də bitir. mələklərin yanına,
D) Sözdə 4 cingiltili, 2 kar samit var. Zaman-zaman öz yurduna,
T.
E) Sözdə iki məqamda [ğ] samitinin kar qarşılığı yuvasına qayıdır. (Z.Yaqub)
işlənmişdir. C) Qarşısını kəsə bilməz
nə cəhənnəm, nə cənnət. (Z.Yaqub)
32. Müxtəlif nitq hissələrinə aid olan omonimləri D) Bu dağlar yenə də çiçəklənəcək,
müəyyən edin. İgidlər yenə də igidləşəcək. (Z.Yaqub)
m
1. kütlə 2. qala 3. köç E) Gələn gedir, bu dünyada qalan yox,
4. gün 5. inci Sular kimi boşalan yox, dolan yox. (Z.Yaqub)
A) 1, 3, 4 B) 1, 3, 5 C) 1, 2, 4
D) 2, 3, 5 E) 2, 4, 5 38. Hansı cərgədəki sözlərin hamısı orfoqrafik
e/
qaydalara uyğundur?
33. Hansı sözlərə samitlə başlayan söz artırsaq, A) fövqəladə, burulqan, flankəs
sondakı samit fərqli tələffüz ediləcək? B) əjdaha, debutant, nahiyə
A) kitab, bulud, tüfəng C) reqlament, toğlu, təvəqqe
B) addım, kobud, güldan D) həqarət, yüngülvarı, flaqman
Bi
C) dırmıq, idrak, dirilik E) distributer, bülleten, bulduzer
D) sənət, servis, səyyah
E) ortalıq, səyyah, müdrik 39. Cümlələrin hansında “o” saiti [a] kimi tələffüz
olunan söz var?
34. Uyğunluğu müəyyən edin. A) Müharibələrdə fosfor bombalarının işlədilməsi
rli
Vurğusu dəyişməklə mənası beynəlxalq qanunlara ziddir.
A) surət
dəyişən sözdür. B) Bu ərazinin florası digərlərinə nisbətən daha
Omonimliyi olan frazeoloji topa zəngin və qədimdir.
B)
birləşmədir. tutmaq C) Bir çox ifaçılar öz konsert proqramlarına
Saitlərdən biri uzun tələffüz
kT
C) alimanə improvizasiya nömrələrini daxil etmişlər.
edilir. D) Ekvatorda günəşli günlərin sayı nə qədərdir?
D) Düzgün yazılmış sözdür. tövsiyə E) Bu yerlər kobalt yataqları ilə zəngindir.
Yazılışı və tələffüzü arasında
E) xətkeş
bir fərqli məqam var 40. Hansı cümlədə leksik mənası olmayan söz
işlənmişdir?
35. Aşağıda verilmiş cümlədə işlənmiş frazeoloji A) Ağır cəzadan qorxan əkinçi tələ qurdu, tor
ea
birləşmənin sinonimini müəyyən edin. düzəltdi.
Cəbhə üçün hərbi texnika istehsalı ilə məşğul olan B) Bu çaylarda minlərlə balaca balıq yaşayırdı.
yüksək səviyyəli bu mütəxəssisi heç də hamının C) Gözlərini məhəlləmizin qabağındakı təpədən
gözü götürmürdü. çəkmirdi.
A) gözünə batmaq B) gözü su içməmək D) Birdən körpəmizi xatırlayıb öz dərdimizi
C) işinə gəlməmək D) acığı gəlmək unutduq.
m
E) qəm dəryasına batmaq E) Kəsik qulaqlarını şəkləyən it səsimi eşidən
kimi qaçıb gəldi.
36. Hansı cərgədə “q” samiti ardıcıl olaraq [q], [k1],
[ğ], [x] səslərini ifadə edir?
1
A) qovun, üfüq, ortaq mal, soraq
B) fərq, şəfəq, qərq oldu, oxumaq
C) aralıq, danlaq, qadın, monoloq
D) qeyb, dialoq, ortaq əmlak, oraq
E) qiyabi, diqqət, qayğı, maraq
4
Azərbaycan bölməsi XI sinif BSİ-1
Mətni oxuyun və 41~50-ci sualları cavablandırın - Deməli, siz kitablarınızı yazıçının imzası ilə
satırsınız, eləmi? – dedim və əlimdəki kitabı açdım və
Qəribə əhvalat yazıçı dostumun imzasını göstərdim: “Əziz dostum
Dino Segreyə, ən xoş arzularla...”
Yazıçı dostum yazdığı romana görə böyük V Bunu görən satıcıların və müdirin ●matı-qutu
mükafat almış, mən də digər yazıçı dostumla onu qurudu və günahı bir-birilərinin üzərinə ata-ata
görməyə getmişdim. I Görüşdən sonra dostum mənə məndən üzr istədilər.
kitabından birini hədiyyə etdi və təbii ki, kitabı İndi bəzən öz-özümə düşünürəm: "Əgər kitabın
T.
imzalamağı da unutmadı. içində dostumun imzası olmasaydı, .............................
Qayıdanda o biri yazıçı dostumla yolumuzun .......................................?"
üstündəki bir kitab mağazasına girdik, yazıçı
dostumun verdiyi kitabı mağazanın girişində kənar 41. Mətnə əsasən cədvəldəki uyğun fikirləri müəyyən
m
əşyaların qoyulduğu dolaba qoymadan ▲vitrindəki edin.
yeni kitablara baxmağa başladıq. II Bəyəndiyim Doğrudur Yanlışdır Ehtimaldır
kitablardan birini götürüb kassaya yaxınlaşdım və 1. Hadisəni 3. Dino Serge 5. Mağazanın
kitabın pulunu vermək istəyəndə kassadakı qız: nəql edən problemli müdiri
kitablardan vəziyyətdən satıcılarını
e/
- Siz bir kitabın yox, iki kitabın pulunu
birini pulsuz qurtulmaq üçün araşdırmadan
verməlisiniz, - dedi. götürmək dostundan kömək müdafiə edir.
- Axı mən sizdən bir kitab götürmüşəm. Niyə iki istəyirdi. istəyir. 6. Dino Serge
kitabın pulunu verməliyəm? - deyə soruşdum. 2. Dino Serge 4. Yazıçı kitabı özü də yazıçı
Bi
- Bəs bu cibinizdəki nədir? - deyə qız plaşımın vitrindən cəmi dostuna hədiyyə idi.
cibindəki kitabı göstərdi və bir az da ■istehza ilə bir kitab olaraq verir.
mənim cavabımı gözlədi. götürmüşdü.
A) 1, 3, 5 B) 2, 4, 5 C) 1, 3, 6
- Hə, siz bu kitabı deyirsiniz? - dedim və sonra da:
D) 2, 3, 6 E) 2, 4, 6
- Axı bu kitab mənimdir, - deyə cavab verdim.
rli
- Xeyr, siz bir az əvvəl o kitabı vitrindən 42. Mətnə əsasən aşağıdakı hökmlərdən hansı doğru
götürdünüz, - bu sözləri deyib kassadakı qız üzünü deyil?
satıcı oğlana tutdu vǝ sual dolu nəzərlərlə ona baxdı. A) Yazıçılar bəzən əsərləri müqabilində
mükafatlandırılırlar.
kT
- Doğrudur, - deyə satıcı oğlan cavab verdi, - bir
az əvvəl o kitabı buradan götürdü. B) İnsanlar bəzi hallarda ciddi araşdırmadan
yanlış hökm verə bilirlər.
III Yazıçı dostum şahid kimi vəziyyətə müdaxilə
C) Dino Serge özü vəziyyətin hara gedəcəyini
etmək istəyəndə mane oldum və bu gülməli əhvalatın görmək üçün satıcının və digərlərinin
nə ilə qurtaracağını görmək istədim. Bu vaxt satıcı ittihamlarına vaxtında cavab vermir.
oğlan haqlı olduğunu sübut etmək üçün başqa satıcı D) Sadə bir fakt çoxluğun iddiasını çürütməyə
ea
oğlanı çağırdı və o da mənim kitabı vitrindən götürüb kifayətdir.
plaşımın cibinə qoyduğumu öz gözləri ilə gördüyünü E) Digər müştərilər Sergenin kitabı vitrindən
dedi. götürmədiyini bilirdilər.
- İndi mən nə etməliyəm? - deyə soruşdum.
43. Hansı fikirlər mətnin məzmunu ilə səsləşir?
- Heç bir şey! Ya kitabın pulunu verməlisiniz, ya 1. Azlıq çoxluğun fikrinə tabe olur.
m
da kitabı geri qaytarmalısınız... 2. Bir həqiqət bir andaca min yalanı məhv etməyə
Bu sözləri deyən isə kitab mağazasının müdiri idi. qadirdir. (R.Nemət)
IV Artıq mağazadakı başqa müştərilər də ətrafımızda 3. Elə hərəkət et ki, sonradan peşman olmayasan.
toplaşmış və səslərini çıxarmadan bizə baxmağa 4. Ən yanlış qərar belə qərarsızlıqdan yaxşıdır.
(T.Ruzvelt)
1
başlamışdılar.
5. Yanlışların üzünə qapı bağlananda həqiqət də
Nəhayət, mən satıcı oğlandan: bayırda qalır. (Rabindranat Taqor)
- Mənim bu kitabı vitrindən götürüb cibimə A) 2, 3 B) 1, 4 C) 4, 5
qoyduğuma əminsiniz? - deyə soruşdum. D) 2, 5 E) 1, 3
Satıcılar və müdir hamısı bir ağızdan dediklərinin
üstündə olduqlarını söylədilər.
5
Azərbaycan bölməsi XI sinif BSİ-1
44. Qarşısında Roma rəqəmi yazılmış cümlələrdən 49. “Bəzi vaxtlarda kiçik bir diqqətsizlik böyük
hansı mətni nəql edəni “bəladan xilas edən” problemləri də özü ilə birliktə gətirə bilər” fikrini
faktdır? mətnlə əlaqələndirərək fikirlərinizi yazın.
A) I B) II C) III ________________________________________
D) IV E) V
________________________________________
45. Mətndə çərçivə daxilində verilmiş söz hansı ________________________________________
cümlədə mətndəki kontekstdaxili mənada
________________________________________
işlədilmişdir?
T.
A) Gənc o dövrün böyük elm mərkəzlərindən olan
Bəsrədə təhsil alır. 50. Mətnin ümumi məzmununu nəzərə alaraq nəticə
B) Dünən axşam saatlarında baş verən böyük hissədəki nöqtələri uyğun cümlə ilə tamamlayın.
daşqın bəzi təsərrüfatlara ziyan vurmuşdu. ________________________________________
C) Firdovsi yenicə qurduğu işə böyük kapital
m
________________________________________
qoymuşdu.
D) Gülmalıyev yalan sənətində çox böyük usta ________________________________________
idi.
________________________________________
E) Nəqliyyatda olan çatışmazlıq şəhər üçün böyük
e/
məsələ idi.
46. Mətndə qarşısına işarə qoyulmuş sözlərin Mətni oxuyun və 51~60-cı sualları cavablandırın
qarşılığını müəyyən edib yazın.
▲_______________________________________ İrəvan Müəllimlər Seminariyası
Bi
■________________________________________
(I) 19-cu əsrin ortalarından başlayaraq Cənubi
●________________________________________ Qafqazda maarifçilik hərəkatı başladı. Bölgədə təhsil
müəssisələri açıldı1, müxtəlif millətlərdən olan
47. Mətndə hadisəni nəql edən obrazla bağlı cədvəli uşaqlar, o cümlədən azərbaycanlılar orada təhsil
rli
doldurun. almağa başladılar. Bu həm də Qafqazda elmin
Obrazın xarakterik inkişafı, təhsilin yayılması demək idi.
Əsaslandırma
xüsusiyyəti (II) 8 noyabr 1881-ci ildə açılan İrəvan
kT
Müəllimlər Seminariyası Cənubi Qafqazda
maarifçiliyin daha da artmasına .................... (1) .
Seminariya qısa bir vaxtda İrəvanda elm və
mədəniyyət mərkəzinə çevrildi2. İlk dövrdə
seminariyada 9 müəllim, 424 şagird var idi.
Seminariyaya ilk qəbul olanların əksəriyyəti
ea
azərbaycanlılardan ibarət idi. Seminariyanın ilk
48. Altından xətt çəkilmiş ifadəyə əsasən cədvəli direktoru isə Yakob Suşevski idi. Seminariyada böyük
doldurun. hazırlıq qrupu və birinci sinif fəaliyyət göstərirdi.
Altından xətt Həmin qarşılığın başqa Sonrakı illərdə İrəvan Müəllimlər Seminariyası 4
çəkilmiş sözün cümlə daxilində
sinifdən ibarət oldu. Seminariyanın əsasnaməsi də
məcazi mənalı işlədilməsi
m
qarşılığı Qori Müəllimlər Seminariyasının əsasnaməsi ilə eyni
idi. Qori Müəllimlər Seminariyası ilk dəfə
Gürcüstanda açılsa da, onun Azərbaycan bölməsi
sonralar Qazaxa köçürülür.
1
(III) Bu istiqamətdə görülən əsas işlərdən biri də
İrəvan Müəllimlər Seminariyasının açılması oldu.
▲Bu, Azərbaycan üçün olduqca vacib hadisə idi.
Bunun əsas səbəblərindən biri seminariyanın tarixi
torpaqlarımız olan İrəvanda fəaliyyətə başlaması idi.
Digər tərəfdən, orada bir çox azərbaycanlı ziyalı
yetişəcəkdi və bu isə xalqımızın gələcəyi demək idi.
6
Azərbaycan bölməsi XI sinif BSİ-1
(IV) Təhsil müəssisəsində digər dərslərlə yanaşı, 53. Mətnə əsasən hansı fikir səhvdir?
Azərbaycan dili və şəriət dərsləri də nəzərdə A) İrəvan Müəllimlər Seminariyasında
milliyyətcə azərbaycanlı olmayan müəllimlər də
tutulmuşdu. ■Doğma dilimiz və şəriət dərslərinin
dərs demişdir.
tədrisinə 1883-cü ildən başlandı. Burada ilk B) Seminariyanın məzunları Azərbaycanın
azərbaycanlı müəllim Axund Məhəmmədbağır sonrakı həyatında da mühüm rol oynamışlar.
Qazızadə oldu. Sonradan bu siyahıya Firidun bəy C) Seminariyada Azərbaycan dili və şəriət
Köçərli, Rəşid bəy Şahtaxtinski, Həmid bəy dərslərinin tədris edilməsinə narazı olanlar ciddi
Şahtaxtinski kimi azərbaycanlı müəllimlər də qoşuldu. qarşı çıxırdılar.
T.
(V) Seminariyada təhsil pullu idi. Şagirdlərin D) Ana dili və şəriət dərsləri seminariya açılan
gündən etibarən tədris edilməmişdir.
yalnız müəyyən bir hissəsi dövlət hesabına3 oxuyurdu.
E) Seminariyada təhsil həm pullu, həm də dövlət
(VI) İrəvan Müəllimlər Seminariyasının ilk hesabına olsa da, dövlət hesabına oxuyanların sayı
buraxılışı 1884-cü ildə oldu. Həmin il seminariyanı az idi.
m
bitirənlərdən yalnız dördü azərbaycanlı idi.
(VII) Bəzi qüvvələr4 seminariyada Azərbaycan 54. Cədvəldə verilmiş cümlələrin mətnin neçənci
dili və şəriətin tədrisindən narazı idilər. ♦Ancaq buna abzaslarını genişləndirə biləcəyini müəyyən edin.
qarşı çıxmaq elə də asan deyildi. Bunun əsas “Digər tərəfdən, “37 ilə yaxın
e/
bölgədə yaşayan fəaliyyət göstərən
səbəblərindən biri təhsil müəssisəsinin Azərbaycanın
əhalinin əksəriyyətini seminariya 1918-ci
tarixi bir hissəsi olan İrəvanda açılması idi. soydaşlarımız, il avqustun 6-da
(VIII) Seminariya Azərbaycanın tarixində müsəlmanlar təşkil bağlandı”.
olduqca mühüm rol oynadı. Bu həm savadlı edirdi”.
Bi
ziyalıların, həm də savadlı müəllimlərin yetişməsinə5 A) VII IX
gətirib çıxardı. Hər iki halda İrəvandakı seminariyada B) X IV
soydaşlarımızın silinməz izlər buraxması gələcək üçün C) VII VI
vacib hadisə idi. D) VIII IX
rli
(IX) ♣1918-ci ildə ermənilər türklərə qarşı kütləvi E) VIII IV
qırğınlar törədirlər. Bunun nəticəsində seminariyanın
fəaliyyəti dayanır. ●Bəzi azərbaycanlı müəllim və 55. Mətndə üzərində rəqəm yazılmış sözlərin
şagirdlər də bu soyqırımın qurbanı oldu. Sağ qalanlar kontekstə görə qarşılığının işləndiyi cümlələri
müəyyən edin.
kT
isə Türkiyə və Azərbaycana sığındı.
1. Son illərdə şəhərimizdə yeni tipli istehsal
(X) İmperiyanın işğalı altında, olduqca çətin müəssisəsinin əsası qoyuldu.
şəraitdə azərbaycanlı ziyalıların fəaliyyəti öz 2. Sərhədboyu yerləşdirilən tankların lülələri
.......................... (2) verdi. Belə ki, Azərbaycanda xalq düşmən tərəfə istiqamətləndirilmişdi.
maarifinin bütöv bir dövrü məhz İrəvan Müəllimlər 3. Bəzi işçilərimizi idarənin vəsaiti ilə təlimlərə
göndərəcəyik.
ea
Seminariyası məzunlarının fəaliyyəti ilə bağlı oldu.
4. Top səsinin şiddətindən qulaqlar tutulurdu.
51. Mətndə qarşısında Roma rəqəmi qoyulmuş hansı 5. Əsgərlərimiz həmin kəndə vaxtında
çatmasaydılar, onlarla ailə məhv olacaqdı.
abzasların yeri dəyişsə, ardıcıllıq bərpa olunar?
A) 1, 4 B) 3, 5 C) 2, 4
A) II ↔ III B) I ↔ II
D) 2, 5 E) 1, 3
C) III ↔ IV D) IX ↔ X
E) VII ↔ VIII
m
56. Mətnə əsasən İrəvan Müəllimlər Seminariyasının
əhəmiyyəti haqqında iki fikir qeyd edin.
52. Mətndə qarşısında işarə qoyulmuş cümlələrdən
1. ______________________________________
hansıların səbəbi məlum deyil?
1. ▲ 2. ● 3. ♦ 4. ■ 5. ♣ ________________________________________
1
A) 1, 3 B) 2, 5 C) 3, 4
D) 1, 4 E) 4, 5 ________________________________________
2. ______________________________________
________________________________________
________________________________________
7
Azərbaycan bölməsi XI sinif BSİ-1
İrəvan Müəllimlər
Seminariyası
fəaliyyətə başlayır.
T.
Seminariya dərsləri
dayandırmalı olur.
m
2. ____________________________________
Bi
59. Mətnə əsasən sxemi tamamlayın (√) və seçiminizi
əsaslandırın.
rli
________________________________________
________________________________________
kT
________________________________________
________________________________________
________________________________________
Əsaslandırma: ____________________________
________________________________________
1
________________________________________
________________________________________
________________________________________
8
Azərbaycan bölməsi XI sinif BSİ-1
Riyaziyyat 65. Şəkildə a∥b∥c olarsa, 3β –2α-nı tapın.
a 68
61. ƏBOB (a; b) 1 və olarsa, a b
b 102
cəmini tapın.
A) 7 B) 9 C) 5
D) 8 E) 6
T.
A) 120° B) 130° C) 140°
D) 150° E) 160°
m
9
Azərbaycan bölməsi XI sinif BSİ-1
69. Şəkildə a∥b olarsa, verilənlərə əsasən α-nın 75%- 72. Bir fəhlə işi 4 saata, digəri həmin işi 3 saata
ni tapın. yerinə yetirir. Onlar birlikdə 1 saat işləsələr işin
hansı hissəsi görülməmiş qalar?
A) B) C)
D) E)
A) 5° B) 10° C) 7,5°
T.
D) 3,5° E) 2,5°
m
10
Azərbaycan bölməsi XI sinif BSİ-1
11
Azərbaycan bölməsi XI sinif BSİ-1
T.
m
e/
Bi
rli
kT
ea
m
1
12