JAMICA Y.

TAMAYO BSED 2 LCC-I

FIL 108
( PAGSASALIN )

TULA

ENGLISH

EAGLE POEM
By: Joy Harjo

To pray you open your whole self

To sky, to earth, to sun, to moon
To one whole voice that is you.
And know there is more
That you can’t see, can’t hear;
Can’t know except in moments
Steadily growing, and in languages
That aren’t always sound but other
Circles of motion.
Like eagle that Sunday morning
Over Salt River. Circled in blue sky
In wind, swept our hearts clean
With sacred wings.
We see you, see ourselves and know
That we must take the utmost care
And kindness in all things.
Breathe in, knowing we are made of
All this, and breathe, knowing
We are truly blessed because we
Were born, and die soon within a
True circle of motion,
Like eagle rounding out the morning
Inside us.
We pray that it will be done
In beauty.
In beauty.

TAGALOG

TULA NG AGILA
By: Su Layug

Sa pagsamba, binubuksan mo ang buong sarili

Sa langit, sa lupa, sa araw, sa buwan
Sa kabuuuan ng tinig na ikaw.
At batid pa rin na mayroon pang
Hindi mo nakikita, naririnig;
Hindi mo mababatid maliban sa mga sandaling
Lumalago, at sa mga wikang
Maaaring hindi tunog, kundi ibang
Ikot ng galaw.
Gaya ng agila nitong Linggong umaga
Sa Ilog ng Asin. Umikot sa langit na bughaw
Sa hangin, winalis-linis ang ating mga puso
ng kanyang mga sagradong pakpak.
Nakikita ka namin, nakikita namin ang sarili at nababatid naming
Kailangang pangalagaan nang puspusan
At pagbaitan ang lahat ng bagay.
Huminga nang malalim, sa kaalamang tayo ay binubuo ng
Lahat ng ito, at huminga, sa kaalamang
Tayo ay tunay na pinagpala sapagkat tayo’y
Ipinanganak, at tayo’y lilisan din sa loob ng
Tunay na pag-ikot,
Gaya ng agilang nililibot ang umaga
Ng ating kalooban.
Pinapanalangin natin na maisagawa ito
Sa kagandahan,
Sa kagandahan.

ENGLISH

MY LAST FAREWELL
By: Dr. Jose Rizal

Farewell, my adored land, region of the sun caressed, 

Pearl of the Orient Sea, our Eden lost,
With gladness I give you my life, sad and repressed;
And were it more brilliant, more fresh and at its best,
I would still give it to you for your welfare at most.

On the fields of battle, in the fury of fight,

Others give you their lives without pain or hesitancy,
The place does not matter cypress laurel, lily-white,
Scaffold, open field, conflict or martyrdom’s site,
It is the same if asked by home and Country.

I die as I see tints on the sky begin to show

And at last announce the day, after a gloomy night;
If you need a hue to dye your matutinal glow,
Pour my blood and at the right moment spread it so,
And gild it with a reflection of your nascent light! 

My dreams, when scarcely a lad adolescent,

My dreams when already a youth, full of vigor to attain,
Were to see you, a gem of the sea of the Orient,
Your dark eyes dry, smooth brow held to a high plane
Without frown, without wrinkles and of shame without stain.

My life’s fancy, my ardent, passionate desire,

Hail! Cries out the soul to you, that will soon part from thee;
Hail! How sweet ’tis to fall that fullness you may acquire;
To die to give you life, ‘neath your skies to expire,
And in your mystic land to sleep through eternity!

If over my tomb someday, you would see blow,

A simple humble flow’r amidst thick grasses,
Bring it up to your lips and kiss my soul so,
And under the cold tomb, I may feel on my brow,
The warmth of your breath, a whiff of your tenderness.

Let the moon with soft, gentle light me descry,

Let the dawn send forth its fleeting, brilliant light,
In murmurs grave allow the wind to sigh,
And should a bird descend on my cross and alight,
Let the bird intone a song of peace o’er my site.

Let the burning sun the raindrops vaporize

And with my clamor behind return pure to the sky;
Let a friend shed tears over my early demise;
And on quiet afternoons when one prays for me on high,
Pray too, oh, my Motherland, that in God may rest I.

Pray thee for all the hapless who have died,

For all those who unequaled torments have undergone;
For our poor mothers who in bitterness have cried;
For orphans, widows and captives to tortures were shied,
And pray too that you may see your own redemption.

And when the dark night wraps the cemetery

And only the dead to vigil there are left alone,
Don’t disturb their repose, don’t disturb the mystery:
If you hear the sounds of cittern or psaltery,
It is I, dear Country, who, a song t’you intone.

And when my grave by all is no more remembered,

With neither cross nor stone to mark its place,
Let it be plowed by man, with spade let it be scattered
And my ashes ere to nothingness are restored,
Let them turn to dust to cover your earthly space.

Then it doesn’t matter that you should forget me:

Your atmosphere, your skies, your vales I’ll sweep;
Vibrant and clear note to your ears I shall be:
Aroma, light, hues, murmur, song, moanings deep,
Constantly repeating the essence of the faith I keep.

My idolized Country, for whom I most gravely pine,

Dear Philippines, to my last goodbye, oh, harken
There I leave all: my parents, loves of mine,
I’ll go where there are no slaves, tyrants or hangmen
Where faith does not kill and where God alone does reign.

Farewell, parents, brothers, beloved by me,

Friends of my childhood, in the home distressed;
Give thanks that now I rest from the wearisome day;
Farewell, sweet stranger, my friend, who brightened my way;
Farewell, to all I love. To die is to rest. 

TAGALOG

HULING PAALAM ( MI ULTIMO ADIOS )

Paalam na, sintang lupang tinubuan,

Bayang masagana sa init ng araw,
Edeng maligaya sa ami’y pumanaw
At perlas ng dagat sa dakong Silangan.

Inihahandog ko ng ganap na tuwa

Sa iyo yaring buhay na lanta na’t aba;
Naging dakila ma’y iaalay rin nga
Kung dahil sa iyong ikatitimawa.

Ang nanga sa digmaan dumog sa paglaban

Handog din sa iyo ang kanilang buhay,
Hirap ay di pansin at di gunamgunam
Ang pagkaparool o pagtagumpay.

Bibitaya’t madlang mabangis na sakit

O pakikibakang lubhang mapanganib,
Pawang titiisin kung ito ang nais 
Ng baya’t tahanang pinakaiibig.
Ako’y mamamatay ngayong minamalas 
Ang kulay ng langit na nanganganinag
Ibinababalang araw ay sisikat
Sa kabila niyang mapanglaw na ulap.

Kung dugo ang iyong kinakailangan

Sa ikadidilag ng iyong pagsilang,
Dugo ko’y ibubo’t sa isa man lamang
Nang gumigiti mong sinag ay kuminang.

Ang mga nasa ko, mulang magkaisip,

Magpahanggang ngayon maganap ang bait,
Ang ikaw’y makitnag hiyas na marikit
Ng dagat Silangan na nakaliligid.

Noo mo’y maningning at sa mga mata 

Mapait na luha bakas ma’y wala na,
Wala ka ng poot, wala ng balisa,
Walang kadungua’t munti mang pangamba,

Sa sandaling buhay maalab kong nais

Ang kagalingan mo’t ang paiwang sulit
Ng kaluluwa king gayak ng aalis:
Ginhawa’y kamtan mo! Anong pagkarikit!

Nang maaba’t ikaw’y mapataas lamang,

Mamatay at upang mabigyan kang buihay,
Malibing sa lupang puspos ng karika’t
Sa silong ng iyong langit ay mahimlay.

Kung sa ibang araw ikaw’y may mapansin

Nipot na bulaklak sa aba kong libing,
Sa gitna ng mga damong masisinsin,
Hagka’t ang halik mo’y itaos sa akin.

Sa samyo ng iyong pagsuyong matamis,

Mataos na taghoy ng may sintang sibsib,
Bayang tumaggap noo ko ng init,
Na natatabunan ng lupang malamig.

Bayan mong ako’y malasin ng buwan

Sa liwang niyang hilano’t malamlam;
Bayan ihatid sa aking liwayway
Ang banaang niyang dagling napaparam.

Bayaang humalik ang simoy ng hangin;

Bayaang sa huning masaya’y awitin
Ng darapong ibon sa kurus ng libing
Ang buhay payapang ikinaaaliw.

Bayaang ang araw na lubhang maningas

Pawiin ang ulan, gawing pawang ulap,
Maging panganuring sa langit umakyat,
At ang aking daing ay mapakilangkap.

Bayaang ang aking maagang pagpanw,

Itangis ng isnag lubos na nagmamahal;
Kung may umalala sa akin ng dasal,
Ako’y iyo sanang idalangin naman.

Idalangin mo rin ang di nagkapalad,

Na nangamatay na’t yaong nanganhirap 
sa daming pasakit, at ang lumalangap 
naming mga ina luhang masaklap.

Idalangin sampo ng bawa’t ulila 

at nangapipiit na tigib ng dusa; 
idalangin mo ring ikaw’y matubos na 
sa pagkaaping laong binata.

Kung nababalot na ang mga libingan 

Ng sapot na itim ng gabing mapanglaw, 
at wala ng tanod kundi pawing patay, 
huwang gambalain ang katahimikan.

Pagpitagan mo ang hiwagang lihim, 

at mapapakinggan ang tinig marahil, 
ng isang saltero: Ito nga’y ako ring 
inaawitanka ng aking paggiliw.

Kung ang libingan kong limot na ang madla 

ay wala nang kurus at bato mang tanda 
sa nangangabubukid ay ipaubayang 
bungkali’t isabog ang natipong lupa.

Ang mga abo ko’y bago pailanglang 

mauwi sa wala na pinaggalingan, 
ay makalt munag parang kapupunanng 
iyong alabok sa lupang tuntungan.

Sa gayo’y walaa ng anoman sa akin, 

na limutin mo ma’t aking lilibutin 
ang himpapawid mo kaparanga’t hangin 
at ako sa iyo’y magiging taginting.

Bango, tinig, higing, awit na masaya 

liwanag aat kulay na lugod ng mata’t 
uulit-ulitin sa tuwi-tuwina.

Ako’y yayao na sa bayang payapa, 

na walang alipi’t punoing mapang-aba, 
doo’y di nanatay ang paniniwala 
at ang naghahari Diyos na dakila.

Paalam anak, magulang, kapatid, 

bahagi ng puso’t unang nakaniig, 
ipagpasalamat ang aking pag-alis 
sa buhay na itong lagi ng ligalig.

Paalam na liyag, tanging kaulayaw, 

taga ibang lupang aking katuwaan, 
paaalam sa inyo, mga minamahal; 
mamatay ay ganap na katahimikan.

ENGLISH

TREES
By: Joyce Kilmer

I think that I shall never see

A poem lovely as a tree.
A tree whose hungry mouth is prest
Against the sweet earth’s flowing breast;
A tree that looks at God all day,
And lifts her leafy arms to pray;
A tree that may in summer wear
A nest of robins in her hair;
Upon whose bosom snow has lain;
Who intimately lives with rain.
Poems are made by fools like me,
But only God can make a tree.

TAGALOG

PUNONGKAHOY
Ni: Rufino Alejandro

Sa aking palagay ay hindi na ako makakakita pa

Ng tulang sindikit nitong punungkahoy na kaaya-aya
Bibig na dayukdok di ibig alisin sa pagkakadikit
Sa dibdib ng lupang ang daloy ng buhay, walang kasingtamis
Sa buong maghapon, sa mukha ng Diyos lamang nakatingin
Ang dahunang bisig ay nangakataas sa pananalangin
Kung nagtatag-init, ang malagong buhok ay nahihiyasan
Ng pugad ng ibong pugad din ng tuwa at kaligayahan
Sa kanyang kandungan, ang kabusilaka’y doon umiidlip 
Sa buhos ng ulan ay magkarayamang nakikipagtalik
Tula’y nagagawa ng mga gaya kong mulala at hangal,
Mga punungkahoy, ang nakagagawa’y tanging Diyos lamang.

ENGLISH

HOW HEAVY DO I JOURNEY ON MY WAY

By: Willam Shakespear

How heavy do I journey on my way,

When what I seek, my weary travel’s end,
Doth teach that ease and that repose to say
‘Thus far the miles are measured from thy friend!’
The beast that bears me, tired with my woe,
Plods dully on, to bear that weight on me,
As if by some instinct the wretch did know
His rider loved not speed, being made from thee:
The bloody spur cannot provoke him on
That sometimes anger thrusts into his hide;
Which heavily he answers with a groan,
More sharp to me than spurring to his side;
For that same groan doth put this in my mind;
My grief lies onward and my joy behind.

TAGALOG

GAANO KABIGAT ANG PAGLAKBAY KO SA DAAN?

Ni: Grogorio V. Bituin Jr.

Gaano kabigat ang paglalakbay ko sa daan,

Noong ang hanap ko’y wakas ng patang paglalakbay.
Tinuro’y alwan at sa pahinga’y sabing mataman
‘Milya-milya’y sinukat ng kaibigan mong tunay!’
Ang hayop sa loob ko, pagod na sa’king pighati
Pagkayod na matamlay, atang-atang yaong bigat
At tila ba likas na ugali, batid ng imbi
Lulan niya’y ayaw ng bilis na sa iyo’y buhat:
Hindi siya mapagagalit ng madugong tahid
Na minsan tinutulak ng poot magkubli siya;
Na mabigat niyang tinutugunan ng may impit,
Sa akin mas matalim kaysa pumanig sa kanya;
Tulad ng impit na yaong sa isip ko’y nalagak;
Ang pighati ko’y sumulong at naiwan ang galak.

ENGLISH

WHO WILL BELIEVE MY VERSE IN TIME TO COME

By: William Shakespeare

Who will believe my verse in time to come,

If it were fill'd with your most high deserts?
Though yet, heaven knows, it is but as a tomb
Which hides your life and shows not half your parts.
If I could write the beauty of your eyes
And in fresh numbers number all your graces,
The age to come would say 'This poet lies:
Such heavenly touches ne'er touch'd earthly faces.'
So should my papers yellow'd with their age
Be scorn'd like old men of less truth than tongue,
And your true rights be term'd a poet's rage
And stretched metre of an antique song:
But were some child of yours alive that time,
You should live twice; in it and in my rhyme.

TAGALOG

SA TULA KO’Y SINONG MANINIWALA PAGDATING NG ARAW

Ni: Gregorio V. Bituin Jr.

Kung ito’y naglaman ng sukdulang tayog mong mga disyerto?

Gayunman ay alam ng langit na iyon ay isang libingan
Buhay mo’y kinubli’t anumang bahagi mo’y di pinakita.
Kung ganda ng iyong mga mata’y akin lang maisusulat
Sa sariwang bilang ay bibilangin ko ang lahat mong grasya,
Panahong daratal ay magturing ‘Yaring makata’y humilig
Haplos na panlangit ay di hihipo ng makamundong mukha.
Tulad din ng papel kong nanilaw na sa kanilang pagtanda
Hahamaking tulad ng gurang na walang saysay kundi dila
Ang karapatan mong sadya’y naturingang poot ng makata
At pinag-unat na sukatan ng isang awitin nang luma:
Subalit ikaw ba’y may anak nang buháy nang panahong yaon,
Dapat kang mabúhay ng dalawang ulit doo’t sa’king tugma.