Erasmusprys

Den Erasmusprys is e prys die joarlyks wordt toegekend an e persôon of instellienge die vor Europa e buutngeweun belangryke bydroage geleverd èt ip cultureel, socioal of socioal-weetnschappelyk gebiêd.

Geschiedenisse

De prys is vernoemd noa Desiderius Erasmus, 'n Hollandsche paster, augustyner kanunnik, theoloog, filosoof, schryver en humanist die leefde van circa 1466 toet 1536.

De prys wordt sins 1958 joarlyks uutgereikt deur de Stichtienge Praemium Erasmianum in 't Keunienklyk Paleis ip de Dam in Amsterdam. De stichtienge is den 23e juni 1958 ipgericht deur prins Bernhard van Holland. Achter zyn dôod kwam keunienk Willem-Alexander regent van de stichtienge.

De somme die de winnoare krygt bedroagt sins 2012 €150.000. Doaneffest wordt er sins 1975 e publicoasje over 't werk van de pryswinnoare uutgebrocht.

Pryswinnoars

1958 - 't Ôostnryks volk, vanwege 't loatn herleevn van Weenn en Salzburg ols Europeesche culturele centra
1959 - Robert Schuman, Fransche groendlegger van d' Europeesche Gemêenschap vo Kooln en Stoal
1959 - Karl Jaspers, Duutsche psychioater en filosoof
1960 - Marc Chagall, Frans-Wit-Russische kunstschilder
1960 - Oskar Kokoschka, Tsjechische kunstschilder, grafieker en schryver
1962 - Romano Guardini, Italioans-Duutsche theoloog en filosoof
1963 - Martin Buber, Ôostnryks-Israëlische godsdienstfilosoof
1964 - Union Académique Internationale, federoasje van academies weireldwyd ip 't gebiêd van humoane en socioale weetnschappn
1965 - Charlie Chaplin, Iengelsche kluchtigoard, acteur, regisseur en componist
1965 - Ingmar Bergman, Zweedsche tonêel- en filmregisseur
1966 - Herbert Read, Iengelschn dichter, anarchist, kunstfilosoof en kunstcriticus
1966 - René Huyghe, Fransche conservateur, schryver over kunstgeschiedenisse, kunstpsychologie en esthetica.
1967 - Jan Tinbergen, Hollandschn econoom en nateurkundign
1968 - Henry Moore, Iengelschn beeldhouwer
1969 - Gabriel Marcel, Fransche filosoof, muziekcriticus en tonêelschryver
1969 - Carl Friedrich von Weizsäcker, Duutsche nateurkundign en filosoof
1970 - Hans Scharoun, Duutschn architect
1971 - Olivier Messiaen, Fransche componist, bespeler van orgel en piano
1972 - Jean Piaget, Zwitsersche cognitief kienderpsycholoog
1973 - Claude Lévi-Strauss, Fransche cultureel antropoloog
1974 - Ninette de Valois, Iersche balletdanseresse en choreografe
1974 - Maurice Béjart, Fransche choreograaf
1975 - Ernst Gombrich, Ôostnryks-Britsche kunsthistoricus
1975 - Willem Sandberg, Hollandschn oentwerper, typograaf en directeur van 't Stedelyk Museum Amsterdam
1976 - Amnesty International, internationale menscherechtnorganisoasje
1976 - René David, Fransche rechtsgelêerdn ip 't gebied van rechtsvergelykienge
1977 - Werner Kaegi, Zwitsersche geschiedkundign en biograaf
1977 - Jean Monnet, Fransche groendlegger van d' Europeesche Economische Gemêenschap
1978 - La Marionettistica Fratelli Napoli, Italioans puppetheoater
1978 - Ţăndărică, Roemeens puppetheoater, ip da moment oender leidienge van Margareta Niculescu
1978 - Yves Joly, Fransche puppespeler
1978 - Bread and Puppet Theater, Amerikoans puppetheoater van Peter Schumann
1979 - Die Zeit, Duutsche liberoale wekelyksche gazette
1979 - Neue Zürcher Zeitung, Zwitsersche liberoale gazette
1980 - Nikolaus Harnoncourt, Ôostnryksche cellist en dirigent
1980 - Gustav Leonhardt, Hollandsche dirigent en bespeler van klavecimbel en orgel
1981 - Jean Prouvé, Franschn architect en meubel- en industrieel oentwerper
1982 - Edward Schillebeeckx, Belgischn dominicoan, theoloog en hooglêroare
1983 - Raymond Aron, Fransche socioloog en polletiek filosoof
1983 - Isaiah Berlin, Joods-Britsche liberoal filosoof en politicoloog
1983 - Leszek Kołakowski, Poolsche polletiek filosoof
1983 - Marguerite Yourcenar, Belgisch-Fransche schryfster
1984 - Massimo Pallottino, Italioanschn archeoloog, gespecialiseerd in de toale en de cultuur van d' Etruuskn
1985 - Paul Delouvrier, Fransche stadsoentwikkeloare
1986 - Václav Havel, Tsjechische schryver, dissident en latste president van Tsjecho-Slovakeye
1987 - Alexander King, Britsche pionier ip 't gebiêd van deurzoame energie
1988 - Jacques Ledoux, Belgische filmspecialist en -conservateur
1989 - Internationale Commissie van Juristn, organisoasje die rechtszoakn controleert in hêel de weireld
1990 - John Grahame Douglas Clark, Iengelschn archeoloog
1991 - Bernard Haitink, Hollandschn dirigent
1992 - Simon Wiesenthal, Joods-Ôostnryksche nazi-joager
1992 - Archivo General de Indias, archief vo de geschiedenisse van ’t Spoans Ryk
1993 - Peter Stein, Duutsche regisseur en theoaterdirecteur
1994 - Sigmar Polke, Duutsche kunstschilder en fotograaf
1995 - Renzo Piano, Italioanschn architect en industrieel oentwerper
1996 - William Hardy McNeill, Canadeesche specialist in de weireldgeschiedenisse
1997 - Jacques Delors, Fransche vôorzitter van d' Europeesche Unie
1998 - Peter Sellars, Amerikoansche regisseur van theoater en opera's
1998 - Mauricio Kagel, Argentyns-Duutsche componist, dirigent, librettist en theoaterregisseur
1999 - Mary Robinson, Iersche president en Hoge Commissoaris vo de Menscherechtn
2000 - Hans van Manen, Hollandsche balletdanser, choreograaf en fotograaf
2001 - Claudio Magris, Italioansche schryver van romangs, tonêelstikkn, novelles en essays
2001 - Adam Michnik, Poolsche publicist, essayist, schryver, historicus en polletiek activist
2002 - Bernd en Hilla Becher, Duutsche kunstfotograafn
2003 - Alan Davidson, Britschn diplomoat en cultuurhistoricus ip gebiêd van voedienge en gastronomie
2004 - Sadiq Jalal al-Azm, Syrische filosoof
2004 - Fatima Mernissi, Marokkoansche sociologe
2004 - Abdulkarim Soroush, Iroansche filosoof
2005 - Steven Shapin, Amerikoansche weetnschapshistoricus en -socioloog
2005 - Simon Schaffer, Britsche weetnschapshistoricus
2006 - Pierre Bernard, Fransche grafisch kunstnoare en oentwerper
2007 - Péter Forgács, Hongoarsche fotograaf, mediakunstnoare en filmmoaker
2008 - Ian Buruma, Hollandsche oriëntalist
2009 - Antonio Cassese, Italioansche jurist, vôorzitter van 't Joegoslavië-tribunoal en van 't Libanon-tribunoal
2009 - Benjamin Ferencz, Amerikoans-Transsylvanisch jurist, hoofdankloager van 't Einsatzgruppen-proces
2010 - José Antonio Abreu, Venezoloansche klassiek muzikant en dirigent
2011 - Joan Busquets, Spoanschn architect en stedebouwkundign
2012 - Daniel Dennett, Amerikoansche filosoof ip 't gebied van bewustzyn, de filosofie van de gêest en kunstmoatige intelligensje
2013 - Jürgen Habermas, Duutsche filosoof en socioloog
2014 - Frie Leysen, Belgische festivaldirectrice en curatrice
2015 - Wikipediagemêenschap
2016 - A.S. Byatt, Britsche schryver
2017 · Michèle Lamont, Canadeesche sociologe
2018 · Barbara Ehrenreich, Amerikoansche journaliste

Ofbeeldiengn die ier by passn ku je vien in de categorie Erasmus Prize van Wikimedia Commons.

Externe koppelienge

Officiële website