แบบจำลองแลมบ์ดา-ซีดีเอ็ม

แผนภูมิวงกลมแสดงสัดส่วนขององค์ประกอบมวลหรือพลังงานที่มีอยู่ในเอกภพ ซึ่งราว 95% เป็นสสารมืดและพลังงานมืด

แลมบ์ดา-ซีดีเอ็ม (อังกฤษ: Lambda-CDM) ย่อมาจาก Lambda-Cold Dark Matter หรือ แลมบ์ดา-สสารมืดเย็น มักถูกอ้างถึงในฐานะเป็น แบบจำลองมาตรฐาน ของการศึกษาจักรวาลวิทยาตามทฤษฎีบิกแบง เป็นความพยายามอธิบายถึงการมีอยู่และโครงสร้างของรังสีไมโครเวฟพื้นหลังของจักรวาล โครงสร้างขนาดใหญ่ของเอกภพ การกระจายตัวขององค์ประกอบแสง และการที่เอกภพขยายตัวออกด้วยอัตราเร่ง ซึ่งสังเกตได้จากแสงจากดาราจักรที่อยู่ห่างไกลหรือซูเปอร์โนวา เป็นแบบจำลองที่เรียบง่ายที่สุดที่เห็นพ้องกันว่าสอดคล้องกับปรากฏการณ์ที่สังเกตได้

พารามิเตอร์

แบบจำลองแลมบ์ดา-ซีดีเอ็ม อ้างอิงจากพารามิเตอร์ 6 ตัว ได้แก่ ความหนาแน่นทางกายภาพของแบริออน ความหนาแน่นทางกายภาพของสสารมืด ความหนาแน่นของพลังงานมืด ดัชนีสเปกตรัมเชิงสเกลาร์ ค่าแอมพลิจูดความผันแปรของความโค้ง และ reionization optical depth จากข้อมูลเหล่านี้ จะสามารถคำนวณหาค่าอื่นๆ ในแบบจำลอง (รวมถึงค่าคงที่ฮับเบิลและอายุของเอกภพ) ได้

พารามิเตอร์ที่แสดงอยู่ในตารางข้างล่างนี้ นำมาจากข้อมูลสังเกตการณ์ของดาวเทียม WMAP ซึ่งรวมถึงการประมาณค่าที่อ้างอิงจากการแกว่งตัวของแบริออน (Baryon Acoustic Oscillations) ในดาราจักร และจากความส่องสว่าง/เวลาขยายตัว ของซูเปอร์โนวาประเภท Ia การตีความข้อมูลเหล่านี้ในแบบจำลองจักรวาลวิทยา มีแสดงอยู่ในเอกสารวิชาการของ Komatsu et al. และ สเพอร์เจล et al.

พารามิเตอร์	ค่า	คำอธิบาย
t0	$13.72\pm 0.12\times 10^{9}$ ปี	อายุของเอกภพ
H0	$70.5\pm 1.3$ km s-1 Mpc-1	ค่าคงที่ฮับเบิล
Ωb	$0.0456\pm 0.0015$	ความหนาแน่นแบริออน
Ωc	$0.228\pm 0.013$	ความหนาแน่นสสารมืด
ΩΛ	$0.726\pm 0.015$	ความหนาแน่นพลังงานมืด
Ωtot	$1.0050_{-0.0061}^{+0.0060}\times 10^{-26}$ kg/m3	ความหนาแน่นรวม
ΔR2	$2.445\pm 0.096\times 10^{-}9$, k0 = 0.002Mpc-1	แอมพลิจูดความผันแปรของความโค้ง
σ8	$0.812\pm 0.026$	แอมพลิจูดความผันแปร ที่ 8h-1Mpc
ns	$0.960\pm 0.013$	ดัชนีสเปกตรัมเชิงสเกลาร์
z*	$1090.88\pm 0.72$	Redshift at decoupling
t*	$3.77\pm 0.03\times 10^{5}$ ปี	Age at decoupling
τ	$0.084\pm 0.016$	Reionization optical depth
zreion	$10.9\pm 1.4$	Redshift of reionization
treion	$432_{-67}^{+90}\times 10^{6}$ ปี	Age at reionization

แหล่งข้อมูลอื่น

• http://lambda.gsfc.nasa.gov/product/map/dr3/parameters_summary.cfm ข้อมูลประมาณการพารามิเตอร์ของจักรวาลวิทยาล่าสุด จาก WMAP
• http://www.astro.ucla.edu/~wright/cosmolog.htm Ned Wright's Cosmology tutorial.