2024
2024 (MMXXIV) lii kárgámihe, mii gregoriaanlâš kalender mield aalgij vuossaargâ já nuuvâi majebaargâ. Tot lâi 2020-lovo viiđâd ihe.
Tábáhtusah
[mute | mute käldee]Uđđâivemáánu
[mute | mute käldee]
- uđđâivemáánu 1. peeivi – Siämmáá suhâpele leijee paarâi näimilitto šoodâi lavâlâžžân Eestienâmist.
- uđđâivemáánu 1. peeivi – Viken, Vestfold já Telemark sehe Troms já Finnmark läänih lopâttuvvojii Taažâst.
- uđđâivemáánu 1. peeivi – Akershus, Buskerud, Østfold, Vestfold, Telemark, Troms já Finnmark läänih vuáđuduvvojii Taažâst.
- uđđâivemáánu 7. peeivi – Bangladesh almolâš vaaljah uárnejuvvojii. Awamilitto vuoitij oppeet vaaljâid.
- uđđâivemáánu 13. peeivi – Taiwan presidentvaaljah uárnejuvvojii. Taiwan 12. väripresident Lai Ching-te uážui 40,05 % jienâin, já te sun väljejui presidentin.[1]
- uđđâivemáánu 14. peeivi – Tanska roonnig Margrethe II luovâi ruuvnâst, já suu alge ruuvnâprinssâ Frederik šoodâi Tanska kunâgâssân noomáin Frederik X.[2][3][4]
- uđđâivemáánu 25.–28. peeivij – Skammâkoveh-elleekovefestivaal uárnejui Anarist.
- uđđâivemáánu 28. peeivi – Suomâ presidentvaaljâi vuossâmuš jienâstemrieggee uárnejui. Alexander Stubb já Pekka Haavisto peesáin jootkân.[5]
- uđđâivemáánu 29. peeivi – Skammâkoveh-elleekovefestivaal neetist aalgij.
Kuovâmáánu
[mute | mute käldee]- kuovâmáánu 4. peeivi – El Salvador almolâš vaaljah uárnejuvvojii. Tallaš president Nayib Bukele finnij 84,65 jienâin, já te sun väljejui oppeet El Salvador presidentin. Väripresidentin väljejui tallaš väripresident Félix Ulloa.
- kuovâmáánu 5. peeivi – Peter Mickwitz vuoitij Runeberg-palhâšume kirjestis Misslyckad i en uggla[6]
- kuovâmáánu 6. peeivi – Skammâkoveh-elleekovefestivaal neetist nuuvâi.
- kuovâmáánu 7. peeivi – Azerbaidžan presidentvaaljah uárnejuvvojii, veikkâ vaaljah liččii kolgâm uárnejuđ esken roovvâdmáánust 2025. Tallaš president Ilham Aliyev vuoitij vaaljâid, ko sun finnij 92,12 % jienâin, já te sun väljejui jo viiđâd keerdi Azerbaidžan presidentin.
- kuovâmáánu 8. peeivi – Pakistan almolâš vaaljah uárnejuvvojii.
- kuovâmáánu 10. peeivi – Uđđâ muusik kišto 2024 uárnejui Nokia Arenast Tamperest.
- kuovâmáánu 11. peeivi – Suomâ presidentvaaljâi nubbe jienâstemrieggee uárnejui. Taan rieggest Alexander Stubb finnij 51,6 % jienâin, já te sun väljejui presidentin kuuđâ čuávuváá ihán.[7]
- kuovâmáánu 14. peeivi – Indonesia almolâš vaaljah uárnejuvvojii.
- kuovâmáánu 25. peeivi – Senegal presidentvaaljah sirdâšuvvii njuhčâmáánun.
Njuhčâmáánu
[mute | mute käldee]
- njuhčâmáánu 1. peeivi – Alexander Stubb algâttij president virgeest.[8]
- njuhčâmáánu 7. peeivi – Ruotâst šoodai Nato 32. jeessân.[9]
- njuhčâmáánu 9. peeivi – Utah uđđâ lippu valdui anon.
- njuhčâmáánu 15.–17. peeivij – Ruošâ presidentvaaljah uárnejuvvojii. Ruošâ virgeest leijee president Vladimir Putin naggij, ete sun vuoitij vaaljâid, tastko sun finnij 87 % jienâin, mut vaaljâpuáđus lâi viehâ vissásávt veridum.[10]
- njuhčâmáánu 25. peeivi – Tave- já Maadâ-Amerikist oinui peli-iptoslâš mánusiävŋánem.
- njuhčâmáánu 23. peeivi – Slovakia presidentvaaljâi vuossâmuš jienâstemrieggee uárnejui. Ivan Korčok finnij 42,5 % jienâin já Peter Pellegrini 37 %. Suoi peesáin jootkân.
- njuhčâmáánu 24. peeivi – Senegal presidentvaaljah uárnejuvvojii. Bassirou Diomaye Faye finnij 54,28 % jienâin, já te sun väljejui presidentin viiđâ čuávuváá ihán.[11]
- njuhčâmáánu 26. peeivi – Francis Scott Key -šalde koočâi meerân Ovtâstum staatâi Baltimorest.[12]
- njuhčâmáánu 27. peeivi – Lappajärvi kraatterjävri tuhhiittui Unesco Geopark-čuosâttâhhân.[13]
- njuhčâmáánu 30. peeivi – 34. Sámi Grand Prix -juoigâm- já lávlumkišto uárnejui Kuovdâkiäinust pessijâšmarkkânij ääigi.[14]
- njuhčâmáánu 31. peeivi – Ukraina presidentvaaljah sirdâšuvvii.
Cuáŋuimáánu
[mute | mute käldee]
- cuáŋuimáánu 3. peeivi – Eennâm tuárgistij korrâsávt Hualeinist, Taiwanist. Eennâmtuárgástâs intensiteet lâi 7,4 Richter ciäkkáduv mield já VIII Mercalli ciäkkáduv mield.[15]
- cuáŋuimáánu 6. peeivi – Slovakia presidentvaaljâi nubbe jienâstemrieggee uárnejui. Tom vuoitij Peter Pellegrini, kii finnij 53,12 % jienâin.
- cuáŋuimáánu 8. peeivi – Tievâslâš piäiváásiävŋánem oinui Tave-Amerikist.
- cuáŋuimáánu 28. peeivi – Tappara vuoitij oppeet jieŋâskiäru suomâmiäštárvuođâ.[16]
Vyesimáánu
[mute | mute käldee]- vyesimáánu 4. peeivi – Säämimuseo Siida Anarist väljejui ive eurooplâžžân museon.[17][18]
- vyesimáánu 5. peeivi – Panama almolâš vaaljah uárnejuvvojii.
- vyesimáánu 6. peeivi – Tšad presidentvaaljah uárnejuvvojii. Taid vuoitij Mahamat Déby, kii finnij 61,03 % jienâin.[19][20]
- vyesimáánu 7.–11. peivij – Euroviisuh uárnejuvvojii Malmö Arenast, Malmöst, Ruotâst.[21]
- vyesimáánu 7. peeivi – Euroviisuh-lávlumkišto vuossâmuš semifiinaal uárnejui.
- vyesimáánu 9. peeivi – Euroviisuh-lávlumkišto nubbe semifiinaal uárnejui.
- vyesimáánu 11. peeivi – Euroviisuh-lávlumkišto fiinaal uárnejui.
- vyesimáánu 12. peeivi – Sveeici ovdâsteijee Nemo vuoitij ive 2024 Euroviisuh-lávlumkišto pittáin The code.[22]
- vyesimáánu 10.–26. peivij – Jieŋâskiäru maailmmiäštárkištoh uárnejuvvojii Tšeeki Prahast já Ostravast.
- vyesimáánu 11. peeivi – Minnesota uđđâ lippu valdui anon.
- vyesimáánu 12. peeivi – Liettua presidentvaaljah uárnejuvvojii.
- vyesimáánu 19. peeivi – Dominikaanisâš täsivääldi almolâš vaaljah uárnejuvvojii.
- vyesimáánu 19. peeivi – Iran 8. president Ebrahim Raisolsadati, olgominister Hossein Amir-Abdollahian já kuttâ ulmuu lase jammii helikopterluhottesvuođâst Iran taveviestâruásist.[23]
- vyesimáánu 24. peeivi – Säämimuseo Siida Anarist väljejui ive syemmilâžžân museon.[24]
Kesimáánu
[mute | mute käldee].jpg)
- kesimáánu 1. peeivi – Island presidentvaaljah uárnejuvvojii. Islandlâš finnodâholmooš Halla Tómasdóttir finnij 34,30 % jienâin, já te sun väljejui Island presidentin.[26]
- kesimáánu 1. peeivi – Espanjalâš jyelgipállujuávkku Real Madrid vuoitij saksalii juávhu Borussia Dortmund UEFA Miäštárij liiga finalist 2–0. Taat lâi 15. vuáittu Real Madridân, mii lâi talle eenâb ko mihheen eres juávhuid.[27]
- kesimáánu 2. peeivi – Meksiko almoliih vaaljah uárnejuvvojii. Meksikolâš pirâstiettee já politikkár Claudia Sheinbaum finnij 59,36 % jienâin, já te sun väljejui Meksiko presidentin.[25][28]
- kesimáánu 6.–9. peeivij – Euroop parlament vaaljah uárnejuvvojii.
- kesimáánu 7. peeivi – Irland páiháliih vaaljah uárnejuvvojii.
- kesimáánu 14. peeivi – Jyelgipáálu almai euroopmiäštárkištoh algii.
- kesimáánu 15. peeivi – Tromsa sämmilij viäsu lekkui.[29]
- kesimáánu 15. peeivi – Slovakia presidentvaaljâid vuáittám Peter Pellegrini algâttij president virgeest.
- kesimáánu 21. peeivi – Namibia alemus riehti komettij laavâ, mii kieldij seksuaallijd koskâvuođâid almai kooskâst.[30]
- kesimáánu 25.–26. peeivij – Nuorâi konferens sämikielâin já -teknologiast Giellabiellje uárnejui Bodøst.[31]
- kesimáánu 28. peeivi – Iranist uárnejuvvojii ovdâáigásiih presidentvaaljah, tastko Iran 8. president Ebrahim Raisolsadati jaamij helikopterluhottesvuođâst vyesimáánust. Ij kihheen finnim paijeel 50 % jienâin nuuvt, ete nube-uv jienâstemrieggee ferttij orniđ.
Syeinimáánu
[mute | mute käldee]- syeinimáánu 2. peeivi – Dick Schoofist šoodâi Vuáládâhenâmij uđđâ uáiviminister, tastko Mark Rutte väljejui NATO uđđâ njunoščällen.[32]
- syeinimáánu 5. peeivi – Keir Starmerist šoodâi Ovtâstum kunâgâskode uđđâ uáiviminister, tastko sun lâi Pargeipiäláduv saavâjođetteijee já piäládâh vuoitij ive 2024 almolijd vaaljâid.[33]
- syeinimáánu 5. peeivi – Iranist uárnejui ovdâáigásij presidentvaaljâi nubbe jienâstemrieggee. Iranlâš politikkár já diplomaat Saeed Jalili finnij 45,24 % jienâin, mut Masoud Pezeshkian finnij 54,76 % jienâin, já te sun väljejui Iran 9. presidentin čuávuváá peeivi.[34]
- syeinimáánu 6. peeivi – Iranlâš váimukiiruurg já politikkár Masoud Pezeshkian väljejui Iran presidentin.[34]
- syeinimáánu 10.–13. peeivij – Riddu Riđđu uárnejui.
- syeinimáánu 13. peeivi – Donald Trump hávádui uálgispiäljásis ton keežild ko sun šoodâi morheirâttâs moolân kampanjateivâdmis ääigi Pennsylvaniast.[35]
- syeinimáánu 15. peeivi – Rwanda almoliih vaaljah uárnejuvvojii. Tallaš president Paul Kagame finnij 99,18 % jienâin, já te sun väljejui oppeet Rwanda presidentin.[36]
- syeinimáánu 21. peeivi – Ovtâstumstaatâlâš politikkár Joe Biden kiäsádâđâi ive 2024 Ovtâstum staatâi presidentvaaljâin.[37][38]
- syeinimáánu 25.–28. peeivij – 25. Márkomeannu uárnejui.[39]
- syeinimáánu 26. peeivi – Pariisi olympialiih algii virgálávt, veikkâ vuossâmuuh kištoh já speelah uárnejuvvojii jo syeinimáánu 24. peeivi.
Porgemáánu
[mute | mute käldee]- porgemáánu 1. peeivi – Islandlâš finnodâholmooš Halla Tómasdóttir algâttij Island president virgeest.[40]
- porgemáánu 11. peeivi – Pariisi olympialiih nuhhii.
- porgemáánu 16.–17. peeivij – Ijâttes ijjâ uárnejui.
- porgemáánu 28. peeivi – Pariisi paralympialiih algii.
Čohčâmáánu
[mute | mute käldee]- čohčâmáánu 8. peeivi – Pariisi paralympialiih nuhhii.
- čohčâmáánu 18. peeivi – Uásálâš mánusiävŋánem Amerikijn, Euroopist já Afrikist.
- čohčâmáánu 18.–20. peeivij – KulturSápmi uárnejui Juhâmohheest.[41].
- čohčâmáánu 21. peeivi – Sri Lanka presidentvaaljah uárnejuvvojii.[42] Anura Kumara Dissanayake finnij vuossâmuu jienâstmist 42,31 % jienâin já nube jienâstmist ohtsis 55,89 %, já te sun väljejui oppeet Sri Lanka presidentin.[43]
- roovvâdmáánu 27. peeivi – Kielâokko nuuvâi.[44]
- čohčâmáánu 28. peeivi – Hanne-Sofie Suongir vuoitij Sämirääđi kirjálâšvuotâpalhâšume orjâlâškielâg kirjestis Emma dilemma.[45]
Roovvâdmáánu
[mute | mute käldee]- Georgia parlamentvaaljah uárnejuvvojeh.
- Tšad parlamentvaaljah uárnejuvvojeh.
- Venezuela presidentvaaljah uárnejuvvojeh.
- roovvâdmáánu 1. peeivi – NATO njunoščällee Jens Stoltenberg paasij iäláttâhân já Mark Ruttest šoodâi NATO uđđâ njunoščällen.[46]
- roovvâdmáánu 2. peeivi – Juulevsämikielâ kielâseminaar uárnejui Juhâmohheest.[47]
- roovvâdmáánu 7. peeivi – Victor Ambros já Gary Ruvkun vuoittijn Nobel-fysiologia- teikkâ talhâstieđâpalhâšume.[48][49]
- roovvâdmáánu 8. peeivi – John J. Hopfield já Geoffrey E. Hinton vuoittijn Nobel-fyysiikpalhâšume.[50]
- roovvâdmáánu 9. peeivi – David Baker, Demis Hassabis já John M. Jumper vuoittii Nobel-kemiapalhâšume.[51]
- roovvâdmáánu 10. peeivi – Han Kang vuoitij Nobel-kirjálâšvuotâpalhâšume.[52]
- roovvâdmáánu 11. peeivi – Nihon Hidankyō vuoitij Nobel-ráávhupalhâšume.[53]
- roovvâdmáánu 11.–13. peeivij – Säämi Pride uárnejui Bodøst.[54]
- roovvâdmáánu 13. peeivi – Liettua parlamentvaaljah uárnejuvvojeh.
- roovvâdmáánu 19. peeivi – Čižetlito uđđâ saavâjođetteijen väljejui syemmilâš politikkár Minja Koskela.[55]
- roovvâdmáánu 20. peeivi – Moldova presidentvaaljâi vuossâmuš jienâstemrieggee uárnejui. Maia Sandu já Alexandr Stoianoglo peesáin jootkân. Siämmást moldovaliih jienâstii Euroop unionân servâmist.[56]
- roovvâdmáánu 21. peeivi – Kielâokko aalgij.[44][57]
- roovvâdmáánu 22. peeivi – Maadâsämikielâ kielâpargee Sig-Britt Persson já sämikielâi emeritusprofessor Pekka Sammallahti vuoitijn 11. sämmilâš kielâpalhâšume Kollekielâ sunnuu merhâšittee pargoost sämikielâi ovdedem oovdân.[58]
- roovvâdmáánu 27. peeivi – Uruguay almolâš vaaljah uárnejuvvojii. Ij kihheen presidentiävtukkâsâin finnim tuárvi jienâid, já te nubbe jienâstemrieggee uárnejuvvoo skammâmáánu 24. peeivi 2024.[59]
- roovvâdmáánu 27. peeivi – Kielâokko nuuvâi.[44]
- roovvâdmáánu 30. peeivi – Botswana almolâš vaaljah uárnejuvvojii.[60]
Skammâmáánu
[mute | mute käldee]- Romania presidentvaaljah uárnejuvvojeh.
- skammâmáánu 3. peeivi – Moldova presidentvaaljâi nubbe jienâstemrieggee uárnejui. Maia Sandu finnij paijeel 55 % jienâin, já te sun väljejui presidentin neelji čuávuváá ihán.[61]
- skammâmáánu 5. peeivi – Ovtâstum staatâi presidentvaaljah uárnejuvvojii.
Juovlâmáánu
[mute | mute käldee]- Algeria presidentvaaljah uárnejuvvojeh.
- Kroatia presidentvaaljah uárnejuvvojeh.
- juovlâmáánu 7. peeivi – Ghana almolâš vaaljah uárnejuvvojeh.
Nobel-palhâšumeh
[mute | mute käldee]
- Fyysiik – John J. Hopfield já Geoffrey E. Hinton[50]
- Kemia – David Baker, Demis Hassabis já John M. Jumper[51]
- Kirjálâšvuotâ – Han Kang[52]
- Ráávhu – Nihon Hidankyō[53]
- Talhâstieđâ – Victor Ambros já Gary Ruvkun[48]
Čuákánkiäsuh jieškote-uvlágán suorgijn
[mute | mute käldee]Šoddâmeh
[mute | mute käldee]Jämimeh
[mute | mute käldee]- uđđâivemáánu 22. peeivi – Arno Allan Penzias, ive 1978 Nobel-fyysiikpalhâšume finnim ovtâstumstaatâlâš fysikkár já radioastronom (š. 1933)[62]
- kuovâmáánu 16. peeivi – Aleksei Navalnyi, ryeššilâš oppositiojođetteijee, aktivist já blogicällee (š. 1976)[63]
- kuovâmáánu 20. peeivi – Andreas Brehme, saksalâš jyelgipálluspellee já jyelgipálluvälmejeijee (š. 1960)[64]
- kuovâmáánu 21. peeivi – Roger Guillemin, ive 1977 Nobel-fysiologia- teikkâ talhâstieđâpalhâšume finnim ovtâstumstaatâlâš-ranskalâš endokrinolog já neurotiettee (š. 1924)[65]
- njuhčâmáánu 8. peeivi – Herbert Kroemer, ive 2000 Nobel-fyysiikpalhâšume finnim saksalâš-ovtâstumstaatâlâš fysikkár (š. 1928)[66]
- cuáŋuimáánu 8. peeivi – Peter Higgs, ive 2013 Nobel-fyysiikpalhâšume finnim brittilâš teoreetlâš fysikkár já professor (š. 1929)[67][68]
- vyesimáánu 13. peeivi – Alice Munro, ive 2013 Nobel-kirjálâšvuotâpalhâšume finnim kanadalâš kirječällee (š. 1931)[69]
- vyesimáánu 19. peeivi – Hossein Amir-Abdollahian, iranlâš politikkár, diplomaat já Iran olgominister iivij 2021–2024 (š. 1964)[23]
- vyesimáánu 19. peeivi – Ebrahim Raisolsadati, iranlâš politikkár já Iran 8. president iivij 2021–2024 (š. 1960)[23]
- kesimáánu 18. peeivi – Anouk Aimée, ranskalâš elleekovečaittâleijee (š. 1932)[70]
- kesimáánu 18. peeivi – Willie Mays, ovtâstumstaatâlâš pesipálluspellee (š. 1931)[71]
- kesimáánu 20. peeivi – Donald Sutherland, kanadalâš čaittâleijee (š. 1935)[72]
- syeinimáánu 1. peeivi – Ismail Kadare, albanialâš kirječällee (š. 1936)[73]
- syeinimáánu 5. peeivi – Liana Isakadze, georgialâš vivlučuojâtteijee (š. 1946)[74]
- syeinimáánu 9. peeivi – Diana Hill, uđđâseelandlâš biokemist já professor (š. 1943)[75]
- syeinimáánu 9. peeivi – Maxine Singer, ovtâstumstaatâlâš molekyylbiolog já biokemist (š. 1931)[76]
- syeinimáánu 11. peeivi – Shelley Duvall, ovtâstumstaatâlâš čaittâleijee (š. 1949)[77]
- syeinimáánu 13. peeivi – Shannen Doherty, ovtâstumstaatâlâš čaittâleijee (š. 1971)[78]
- porgemáánu 10. peeivi – Tuíre Kayapó, brasilialâš algâaalmugij vuoigâdvuođâi já pirâssuojâlem aktivist (šoddâmihe ij tiäđust)[79]
- čohčâmáánu 4. peeivi – Bora Đorđević, serbialâš lávloo, laavlârähtee já tihtâčällee (š. 1952)[80]
- čohčâmáánu 9. peeivi – James Earl Jones, ovtâstumstaatâlâš čaittâleijee (š. 1931)[81]
- čohčâmáánu 27. peeivi – Maggie Smith, brittilâš čaittâleijee (š. 1934)[82][83]
- roovvâdmáánu 9. peeivi – Leif Segerstam, syemmilâš kappelmiäštár já šuoŋârähtee (š. 1944)[84]
- roovvâdmáánu 17. peeivi – Mitzi Gaynor, ovtâstumstaatâlâš čaittâleijee, lávloo já tánssájeijee (š. 1931)[85]
- skammâmáánu 3. peeivi – Quincy Jones, ovtâstumstaatâlâš muusik-, elleekove- já televisiopyevtitteijee sehe laavlâ- já šuoŋârähtee (š. 1933)[86]
Kalender
[mute | mute käldee]Fáádást eres soojijn
[mute | mute käldee]
Wikimedia Commonsist láá koveh teikkâ eres tiätuvuárháh fáádást 2024.
Käldeeh
[mute | mute käldee]- ↑ Wong, Tessa: Taiwan elects William Lai president in historic election BBC News. 13.1.2024. Čujottum 13.1.2024. (eŋgâlâskielân)
- ↑ Howard, Jacqueline já Slow, Oliver: Queen Margrethe II: Danish monarch announces abdication live on TV BBC News. 31.12.2023. Čujottum 31.12.2023. (eŋgâlâskielân)
- ↑ Hendes Majestæt Dronningen abdicerer Tanska staatâministeriö. 31.12.2023. ”Samtidig vil Hans Kongelige Højhed Kronprins Frederik overtage tronen som Hans Majestæt Kong Frederik 10.” Čujottum 1.1.2024. (tanskakielân)
- ↑ Nousiainen, Jaana: Suora lähetys: Kuningas Frederik X suuteli kuningatarta – yleisö vihelteli innoissaan Ilta-Sanomat. 14.1.2024. Čujottum 14.1.2024. (suomâkielân)
- ↑ Heiskanen, Pietu: Tässä on presidentinvaalien ensimmäisen kierroksen tulos Yle Uutiset. 28.1.2024. Čujottum 28.1.2024. (suomâkielân)
- ↑ Majander, Antti: Peter Mickwitz ei uskonut saavansa Runeberg-palkintoa: ”Onhan kirjani vähän erikoinen" Helsingin Sanomat. 5.2.2024. Čujottum 5.2.2023. (suomâkielân)
- ↑ Peltonen, Topias, Karhu, Otso, Hankaniemi, Anu Leena, Piirainen, Elli, Kangas, Laura já Mannermaa, Jaakko: Kaikki äänet on laskettu: Stubb 51,6 prosenttia, Haavisto 48,4 prosenttia Yle Uutiset. 11.2.2024. Čujottum 11.2.2024. (suomâkielân)
- ↑ Alexander Stubbista tulee tänään tasavallan presidentti Yle Uutiset. 1.3.2024. Čujottum 1.3.2024. (suomâkielân)
- ↑ Olthuis, Marja-Liisa: Ruotsista tuli Naton jäsen – Kristersson kiitti suomalaisista Niinistöä, Orpoa, Stubbia ja Marinia Yle. 7.3.2024. Čujottum 8.3.2024. (suomâkielân)
- ↑ Lehtonen, Atte: Analyysi: Puolet Putinin äänistä oli väärennettyjä Iltalehti. 19.3.2024. Čujottum 21.3.2024. (suomâkielân)
- ↑ Mbulle-Nziege, Leonard já Cheeseman, Nic: Bassirou Diomaye Faye: Senegal election offers hope to frustrated young Africans BBC News. 2.4.2024. Čujottum 6.5.2024. (eŋgâlâskielân)
- ↑ Gahmberg, Emma: Francis Scott Key -šalde lii koččâm meerân Baltimorest anarasaavis.fi. 1.4.2024. Čujottum 1.4.2024.
- ↑ Schreck, Jasmina: Lappajärvi kraatterjäävrist šoodâi Suomâ viiđâd Unesco Geopark Anarâš aavis. 29.3.2024. Čujottum 3.4.2024.
- ↑ Granger, Anthony: Tonight: Sámi Grand Prix 2024 Eurovoix. 30.3.2024. Čujottum 1.4.2024. (eŋgâlâskielân)
- ↑ Wingfield-Hayes, Rupert já Ng, Kelly: Taiwan: Rescue efforts continue after 900 injured in earthquake 3 hours ago BBC News. 3.4.2024. Čujottum 3.4.2024.
- ↑ Mannermaa, Jaakko: Tappara voitti taas mestaruuden Yle Uutiset. 28.4.2024. Čujottum 28.4.2024. (suomâkielân)
- ↑ Sámi muséa Siida lea jagi eurohpalaš muséa NRK Sápmi. 5.5.2024. Čujottum 5.5.2024. (tavesämikielân)
- ↑ Schreck, Jasmina: Säämimuseo Siida väljejui ive eurooplâžžân museon anarasaavis.fi. 7.5.2024. Čujottum 7.5.2024.
- ↑ Chad's junta chief Mahamat Idriss Déby declared winner of presidential election Le Monde. 9.5.2024. Čujottum 13.5.2024. (eŋgâlâskielân)
- ↑ Armstrong, Kathryn já Njie, Paul: Chad's military ruler wins presidential poll BBC. 10.5.2024. Čujottum 13.5.2024. (eŋgâlâskielân)
- ↑ Myllymäki, Iiro: Ruotsin Euroviisujen kisakaupunki selvisi Iltalehti. 7.7.2023. Čujottum 8.7.2023. (suomâkielân)
- ↑ Pudas, Mari: Sveitsi voitti Euroviisut! Iltalehti. 12.5.2024. Čujottum 12.5.2024. (suomâkielân)
- ↑ 23,0 23,1 23,2 Jones, Sam: Iranian president Ebrahim Raisi dies in helicopter crash The Guardian. 20.5.2024. Čujottum 20.5.2024. (eŋgâlâskielân)
- ↑ Torikka, Xia: Siida válljejuvvon Suoma jagi musean Yle Säämi. 24.5.2024. Čujottum 24.5.2024. (tavesämikielân)
- ↑ 25,0 25,1 Programa de Resultados Electorales Preliminares 2024 — Presidencia - Nacional - Votos por Candidatura El Diario de Juárez. 3.6.2024. ”Claudia Sheinbaum Pardo – Votos total: 33,226,602 – Porcentaje: 59.3577% – En Territorio Nacional: 33,135,080 – En el Extranjero: 91,522” Čujottum 4.6.2024. (espanjakielân)
- ↑ Kosningavakan: Halla Tómasdóttir verður forseti Íslands RÚV. 1.6.2024. Čujottum 3.6.2024. (islandkielân)
- ↑ Gahmberg, Emma: Real Madrid lii vuáittám Miäštárij liiga Anarâš aavis. 6.6.2024. Čujottum 7.6.2024.
- ↑ Mexico oažžu vuosttaš nisson presideantta NRK Sápmi. 3.6.2024. Čujottum 4.6.2024. (tavesämikielân)
- ↑ Romssa Sámi Viesu rahpan – Åpning av samisk hus Tromsa kieldâ. Čujottum 8.6.2024. (tavesämikielân) já (kirjetárukielân)
- ↑ Schreck, Jasmina: Namibia komettij laavâ, mii kieldij seksuaallijd koskâvuođâid almai kooskâst anarasaavis.fi. 28.6.2024. Čujottum 28.6.2024.
- ↑ Giellabiellje Giellabiellje. Čujottum 8.6.2024. (maadâsämikielân)
- ↑ Hollannin uusi pääministeri on Dick Schoof Yle Uutiset. 2.7.2024. Čujottum 4.7.2024. (suomâkielân)
- ↑ Keir Starmer formally appointed as prime minister by King Charles The Guardian. 5.7.2024. Čujottum 5.7.2024. (eŋgâlâskielân)
- ↑ 34,0 34,1 Reformist Masoud Pezeshkian wins Iran presidential election The Guardian. 6.7.2024. Čujottum 7.7.2024. (eŋgâlâskielân)
- ↑ Olthuis, Marja-Liisa: Donald Trump vahadui piäljásis suu vuástá tohhum morheiiskâstmist anarasaavis.fi. 15.7.2024. Čujottum 15.7.2024.
- ↑ Rwanda’s Kagame wins fourth term with 99.18% of the vote, provisional results show France 24. 18.7.2024. Čujottum 22.7.2024. (eŋgâlâskielân)
- ↑ Leingang, Rachel: Biden drops out: what to know about his decision, Kamala Harris and the Republican response The Guardian. 21.7.2024. Čujottum 22.7.2024. (eŋgâlâskielân)
- ↑ Saari, Mitja: Ovtâstum staatâi tááláš president Joe Biden kiäsádât presidentkištoost anarasaavis.fi. 23.7.2024. Čujottum 23.7.2024.
- ↑ Márkomeannu Márkomeannu. ”MÁRKOMEANNU 25 JAGI - 25.-28.07.2024 KEiiNO - Moddi + Kajsa Balto - Elle Maija - Gabba - Lávre - Ailu Valle & AMOC - Simon Issát Marainen - Lávllo lávlo laavloeh - DJ Ailo + Saara Hermansson & Astrid Tuorda” Čujottum 8.6.2024. (tavesämikielân)
- ↑ Ilkka, Ilmo: Uusi presidentti Halla Tómasdóttir vannoo virkavalansa Helsingin Sanomat. 1.8.2024. Čujottum 1.8.2024. (suomâkielân)
- ↑ KulturSápmi 18. – 20.9.2024 Jåhkåmåhkke KulturSápmi. Čujottum 8.6.2024. (tavesämikielân), (eŋgâlâskielân) já (suomâkielân)
- ↑ Ellis-Petersen, Hannah: Sri Lankan leftist candidate Dissanayake claims presidential election The Guardian. 22.9.2024. Čujottum 8.11.2024. (eŋgâlâskielân)
- ↑ Anura Kumara Dissanayake: Left-leaning leader wins Sri Lanka election BBC. 22.9.2024. Čujottum 8.11.2024. (eŋgâlâskielân)
- ↑ 44,0 44,1 44,2 Kielâokko giellavahkku.org. ”Kielâokko 21.-27. roovvâdmáánu 2024” Čujottum 8.6.2024.
- ↑ Saamelaisneuvoston kirjallisuuspalkinto myönnettiin Hanne-Sofie Suongirille Sämirääđi. 28.9.2024. Čujottum 30.9.2024. (suomâkielân)
- ↑ Olthuis, Marja-Liisa: Vuáládâhenâmij njunošminister Mark Rutte lii NATO uđđâ hovdâ Anarâš aavis. 27.6.2024. Čujottum 28.6.2024.
- ↑ Lulesamisk språkseminar Taažâ sämitigge. Čujottum 8.6.2024. (kirjetárukielân)
- ↑ 48,0 48,1 The Nobel Prize in Physiology or Medicine 2024 nobelprize.org. 7.10.2024. Čujottum 7.10.2024. (eŋgâlâskielân)
- ↑ Paukku, Timo: Lääketieteen ja fysiologian Nobelin palkinto mikro-rna:n löytäjille Helsingin Sanomat. 5.10.2024. Čujottum 7.10.2024.
- ↑ 50,0 50,1 The Nobel Prize in Physics 2024 nobelprize.org. 8.10.2024. Čujottum 8.10.2022. (eŋgâlâskielân)
- ↑ 51,0 51,1 The Nobel Prize in Chemistry 2024 nobelprize.org. 9.10.2024. Čujottum 9.10.2024. (eŋgâlâskielân)
- ↑ 52,0 52,1 The Nobel Prize in Literature 2024 nobelprize.org. 10.10.2024. Čujottum 10.10.2024. (eŋgâlâskielân)
- ↑ 53,0 53,1 The Nobel Peace Prize 2024 nobelprize.org. 11.10.2024. Čujottum 11.10.2024. (eŋgâlâskielân)
- ↑ Sápmi Pride 2024 lágiduvvo Budejjus! Garmeres. 12.3.2024. Čujottum 21.3.2024. (tavesämikielân)
- ↑ Kinnunen, Pekka já Auvinen, Pirjo: Minja Koskela Vasemmistoliiton uudeksi puheenjohtajaksi – lupaa tiukkaa oppositiopolitiikkaa Yle. 19.10.2024. Čujottum 21.10.2024. (suomâkielân)
- ↑ Sauer, Pjotr: Moldovans back joining the EU by razor-thin majority The Guardian. 21.10.2024. Čujottum 4.11.2024. (eŋgâlâskielân)
- ↑ Kielâokko lii álgám! Sämitigge. 21.10.2024. Čujottum 23.10.2024.
- ↑ Ive 2024 Kollekielâ-kielâpalhâšume Pekka Sammallahtin já Sig-Britt Perssonin Sämitigge. 23.10.2024. Čujottum 23.10.2024.
- ↑ Uruguay presidential election heads to runoff with center-left candidate in lead The Guardian. 28.10.2024. Čujottum 8.11.2024. (eŋgâlâskielân)
- ↑ Savage, Rachel: Botswana president concedes defeat in election after party’s six-decade rule The Guardian. 1.11.2024. Čujottum 8.11.2024. (eŋgâlâskielân)
- ↑ Sauer, Pjotr: Maia Sandu wins second term in Moldovan election in rebuke to Kremlin The Guardian. 3.11.2024. Čujottum 4.11.2024. (eŋgâlâskielân)
- ↑ Arno Penzias nobelprize.org. Čujottum 14.5.2024. (eŋgâlâskielân)
- ↑ Aleksey Navalny www.britannica.com. 24.4.2024. Čujottum 27.4.2024. (eŋgâlâskielân)
- ↑ Traueranzeigen von Andreas Brehme www.trauer.de. Čujottum 23.2.2024. (saksakielân)
- ↑ Roger Guillemin nobelprize.org. Čujottum 14.5.2024. (eŋgâlâskielân)
- ↑ Badham, James: Nobel Laureate Herb Kroemer, 1928-2024 Kalifornia ollâopâttâh (Santa Barbara). 12.3.2024. Čujottum 15.3.2024. (eŋgâlâskielân)
- ↑ Peter Higgs nobelprize.org. Čujottum 10.4.2024. (eŋgâlâskielân)
- ↑ Rannard, Georgina: Peter Higgs, physicist who theorised Higgs boson, dies aged 94 BBC News. 9.4.2024. Čujottum 10.4.2024. (eŋgâlâskielân)
- ↑ Alice Munro nobelprize.org. Čujottum 14.5.2024. (eŋgâlâskielân)
- ↑ Crew, Jemma: French film star Anouk Aimée dies aged 92 BBC News. 18.6.2024. Čujottum 21.6.2024. (eŋgâlâskielân)
- ↑ Matza, Max já Granville, Samantha: Tributes paid to 'true giant' of baseball, Willie Mays BBC News. 19.6.2024. Čujottum 20.6.2024. (eŋgâlâskielân)
- ↑ Saarinen, Sonja: Donald Sutherland on kuollut Iltalehti. 30.6.2024. Čujottum 30.6.2024. (suomâkielân)
- ↑ Noiville, Florence: Ismail Kadare, the great Albanian writer, dies aged 88 Le Monde. 1.7.2024. Čujottum 1.7.2024. (eŋgâlâskielân)
- ↑ ლიანა ისაკაძე Georgia biograafisâš sänikirje. Čujottum 7.7.2024. (georgiakielân)
- ↑ Dr Diana Florence CNZM FRSNZP HILL The New Zealand Herald. 10.7.2024. Čujottum 14.7.2024. (eŋgâlâskielân)
- ↑ Gellene, Denise: Maxine Singer, Guiding Force at the Dawn of Biotechnology, Dies at 93 New York Times. 10.7.2024. Vyerkkejum 10.7.2024. Čujottum 14.7.2024. (eŋgâlâskielân)
- ↑ Gilbey, Ryan: Shelley Duvall obituary The Guardian. 12.7.2024. Čujottum 14.7.2024. (eŋgâlâskielân)
- ↑ Gilbey, Ryan: Shannen Doherty obituary The Guardian. 14.7.2024. Čujottum 14.7.2024. (eŋgâlâskielân)
- ↑ Schreck, Jasmina: Tuíre Kayapó lii jáámmám anarasaavis.fi. 28.8.2024. Čujottum 28.8.2024.
- ↑ Ispraćen u večnost: Sahranjen Bora Đorđević b92. 7.9.2024. Čujottum 24.10.2024. (serbiakielân)
- ↑ Pulver, Andrew: James Earl Jones, revered actor and voice of Star Wars’ Darth Vader, dies aged 93 The Guardian. 9.9.2024. Čujottum 10.9.2024. (eŋgâlâskielân)
- ↑ Maggie Smith www.britannica.com. 27.9.2024. Čujottum 30.9.2024. (eŋgâlâskielân)
- ↑ Gates, Anita & Berkvist, Robert: Maggie Smith, Grande Dame of Stage and Screen, Dies at 89 The New York Times. 27.9.2024. Čujottum 29.9.2024.
- ↑ Rinta-Tassi, Minna: Kapellimestari Leif Segerstam on kuollut Yle. 9.10.2024. Čujottum 10.10.2024. (suomâkielân)
- ↑ Horwell, Veronica: Mitzi Gaynor obituary The Guardian. 19.10.2024. Čujottum 21.10.2024. (eŋgâlâskielân)
- ↑ Beaumont-Thomas, Ben: Quincy Jones, producer and entertainment powerhouse, dies aged 91 The Guardian. 4.11.2024. Čujottum 4.11.2024. (eŋgâlâskielân)