Andora

Inne miejsca o tej samej nazwie, zebrano na stronie Andora (ujednoznacznienie).

Andora Andorra
Flaga
Lokalizacja
Informacje
Stolica	Andorra la Vella
Ustrój	monarchia konstytucyjna
Waluta	euro (EUR, €) 1 € = 100 eurocentów
Strefa czasowa	UTC +1 – zima UTC +2 – lato
Powierzchnia	468 km²
Liczba ludności	85 101
Język urzędowy	kataloński
Religia dominująca	katolicyzm
Kod telefoniczny	+376
Napięcie elektryczne	230 V / 50 Hz
Typ gniazdka	F, C
Kod samochodowy	AND
Ruch samochodowy	prawostronny
Domena internetowa	.ad

Andora – małe państwo w Europie południowo-zachodniej bez dostępu do morza. Leży w Pirenejach, granicząc od północy z Francją na długości 60 km i od południa z Hiszpanią na długości 65 km.

Geografia

Andora leży w Pirenejach. Graniczy z dwoma państwami: Hiszpanią - 65 km i Francją 60 km. Jest całkowicie pokryta górami. Ma powierzchnię 462 km². Średnia wysokość terenu to 1996 m n.p.m. Na licznych zboczach często występują wysokogórskie łąki i lasy. Najwyższy punkt w państwie to szczyt góry Pic Alt de la Coma Pedrosa (2942 m n.p.m.), najniższym jest Riu Runer, który leży w pobliżu granicy z Hiszpanią. Najdłuższą rzeką jest Valira, będąca dopływem hiszpańskiej rzeki Segre. Andora dzieli się na 7 parafii (kat. parròquia). Najważniejsze miasta tego kraju to:

• Andorra la Vella – 20 tys. mieszk.
• Les Escaldes – 15 tys. mieszk.
• Encamp – 11 tys. mieszk.
• Sant Julià de Lòria – 7 tys. mieszk.
• La Massana – 7 tys. mieszk.
• Canillo – 3 tys. mieszk.
• Ordino – 2 tys. mieszk.

Klimat

Klimat podzwrotnikowy śródziemnomorski, zwykle ciepło tylko gdzieś wysoko w górach temperatura schodzi do ujemnych wartości.

Język

Językiem urzędowym jest kataloński.

Historia

W nagrodę za waleczność mieszkańców podczas walk z Maurami Karol Wielki nadał Andorze prawa miejskie. Następnie stała się ona lennem hrabiów Urgell, aby ostatecznie w 1133 r. przejść pod władanie biskupa z La Seu d'Urgell. W XII wieku była przedmiotem sporu pomiędzy biskupami a ich francuskimi sąsiadami z północy, hrabiami z Foix. W 1278 r. udało się rozwiązać konflikt – na mocy zawartego porozumienia biskup i hrabia zostali współrządcami. Andora natomiast zobowiązała się płacić obu stronom daniny: biskupom Urgell w wysokości 460 peset rocznie, hrabiom Foix w wysokości 960 franków rocznie[6]. W 1419 r. na wniosek ludności Andory został powołany lokalny parlament nazywany Radą Terytorialną (Consell de la Terra), później przekształcony w Radę Generalną (Consell General). W 1607 król Henryk IV, hrabia Foix wydał edykt, na mocy którego przekazał swe prawa do współrządzenia Andorą francuskiemu władcy.

W okresie 1812-1813 Cesarstwo Francuskie zajęło Katalonię i podzieliło ją na cztery departamenty. Wówczas Andora weszła w skład jednego z nich (départament de Sègre). W 1933 r. Francja zajęła Andorę wobec społecznych zamieszek przed wyborami.

12 lipca 1934 r. rosyjski awanturnik Boris M. Skosyriew ogłosił się Borisem I, niepodległym księciem Andory, równocześnie ogłaszając wojnę przeciwko biskupowi z Urgel. 20 lipca został aresztowany przez policję hiszpańską i wydalony z Hiszpanii. W latach 1936-1940 w Andorze stacjonował francuski garnizon, aby przeciwdziałać wpływom hiszpańskiej wojny domowej.

W czasie II wojny światowej Andora pozostawała neutralna, ale dopiero w 1958 r. ogłosiła pokój z Niemcami po I wojnie (1914-1918), z którymi pozostawała w stanie formalnej wojny, co zostało pominięte w traktacie wersalskim. Pozostawiona w stanie pewnej izolacji Andora była niejako poza głównym nurtem europejskiej historii. W ostatnich czasach, dzięki kwitnącej turystyce oraz rozwojowi transportu, udało się jej wyjść z tej izolacji oraz gruntownie zmienić swój system polityczny w 1993 roku, gdy została członkiem ONZ.

Dojazd

Samolotem

Andora nie posiada żadnego lotniska, a najbliższe znajduję się w Barcelonie.

Podział administracyjny

Andora podzielona jest na 7 jednostek administracyjnych, zwanych parafiami (kat. parròquia):

Lp. Parafia Mieszkańcy

1. Andora 20 437 20 845 23 505 22 615

2. Can 1 513 2 808 6 194 4 270

3. Encamp 7 489 10 576 14 357 12 041

4. Escaldes-Engordany 12 996 15 397 16 920 14 002

5. La Massana 4 386 6 280 9 937 10 076

6. Ordino 1 414 2 291 4 396 4 675

7. Sant Julià de Lòria 6 272 7 647 9 706 9 270

Miasta

• Andorra la Vella
• Les Escaldes

Według danych za rok 2014 w Andorze są 44 miejscowości[1]. Stolica kraju Andora i Escaldes-Engordany liczyły ponad 10 tys. mieszkańców; 3 miejscowości z ludnością 5÷10 tys., 8 z ludnością 1÷5 tys. oraz 31 poniżej 1 tys. mieszkańców.

Kontakt

Internet

Domena internetowa kraju to ad. Oficjalna strona internetowa Andory http://www.andorra.ad/

Przedstawicielstwa dyplomatyczne

Przedstawicielstwa dyplomatyczne akredytowane w Andorze

Brak placówki - państwo obsługiwane przez Ambasadę RP w Madrycie (Hiszpania). Pomoc konsularną obywatelom RP świadczą Ambasada Francji oraz Konsulat Generalny Hiszpanii (obie placówki w Andorra la Vella).

Przedstawicielstwa dyplomatyczne akredytowane w Polsce

Brak placówki – Polska jest obsługiwana przez Ambasadę Księstwa Andory w Andorze.