Eurocopter Tiger
Eurocopter Tiger – dwusilnikowy, dwumiejscowy, wąskokadłubowy śmigłowiec szturmowy opracowany przez europejskie konsorcjum Eurocopter. W Niemczech znany jako Tiger, we Francji i Hiszpanii jako Tigre. Występuje także pod oznaczeniami EC665 i PAH-2.
.jpg) Eurocopter Tiger w siłach powietrznych Hiszpanii | |
| Dane podstawowe | |
| Państwo | |
|---|---|
| Producent | |
| Konstruktor |
Eurocopter |
| Typ |
helikopter szturmowy |
| Konstrukcja |
W 83% kompozytowa (polimer wzmocniony włóknem węglowym i kevlar, 11% aluminium, 6% tytan |
| Załoga |
2 osoby |
| Historia | |
| Data oblotu |
27 kwietnia 1991 |
| Lata produkcji |
2002 do dzisiaj |
| Liczba egz. |
180 (2019) |
| Dane techniczne | |
| Napęd |
2x Rolls-Royce/MTU 390 |
| Moc |
2x 870 kW |
| Wymiary | |
| Rozpiętość |
4,53 m |
| Średnica wirnika |
13 m |
| Długość kadłuba |
13,85 m |
| Wysokość |
3,84 m |
| Masa | |
| Własna |
3000 kg |
| Startowa |
6000 kg |
| Osiągi | |
| Prędkość maks. |
W zależności od wersji 290 km/h dla wersji UHT oraz 315 km/h dla wszystkich innych |
| Prędkość przelotowa |
271 km/h |
| Pułap praktyczny |
4500 m |
| Zasięg |
740 km |
| Długotrwałość lotu |
5h (zbiorniki wewnętrzne); 7h (zbiorniki dodatkowe) |
| Dane operacyjne | |
| Użytkownicy | |
 Australia,  Francja, Hiszpania,  Niemcy
| |
Historia
edytujW 1984 rządy Francji i Niemiec określiły wymagania na nowy wielozadaniowy śmigłowiec bojowy. Do opracowania nowej konstrukcji powołano joint venture składające się z firm Aerospatiale i MBB. Z powodu wysokich kosztów program anulowano w 1986 aby w następnym roku go reaktywować. W listopadzie 1989 Eurocopter otrzymał kontrakt na budowę pięciu prototypów. Trzy egzemplarze były nieuzbrojone i przeznaczone do testów w locie, jeden opracowano w wersji przeciwpancernej dla Niemiec a jeden w wersji eskortowej dla Francji.
14 stycznia 2013 francuska DGA wydała certyfikat dla wersji Tiger HAD[1]. 19 kwietnia 2013 Francja odebrała pierwszą maszynę w wersji HAD[2]. 4 marca 2013 w Bawarii rozbił się niemiecki Tiger UHT wykonujący lot szkoleniowy nad górami[3] obaj piloci przeżyli.
26 lipca 2017 rozbił się jeden z dwóch niemieckich Tigerów biorących udział w misji ONZ w Mali[4], przyczyną była nieprawidłowo przeprowadzona konserwacja.
Budowa
edytujSmukły kadłub wykonany jest w 80% z materiałów kompozytowych m.in. z kevlarem i włóknem węglowym co zapewnia mniejszą wykrywalność przez radar. Łopaty wirnika wykonano także z materiałów kompozytowych. Aby zmniejszyć wykrycie śmigłowca przez czujniki termiczne pokryto go farbą odbijającą ciepło. Zminimalizowano też powierzchnie odbijające fale radarowe. Kadłub może wytrzymać trafienie pocisków z działka kal 23 mm. Śmigłowiec jest zdolny do walki w dzień i w nocy. Jest odporny na skażenie chemicznie, biologicznie, promieniotwórcze oraz na EMP. Przednia część kadłuba z kokpitami oraz łopatami wirnika i piastą produkowana jest w Donauwörth, środkowa część z pylonami uzbrojenia i silnikami oraz podwoziem i śmigłem ogonowym produkowana jest w Marignane we Francji. Belka ogonowa wraz z jednostkami ogonowymi jest montowana w Albacete w Hiszpanii. Końcowy montaż maszyn odbywa się w Donauwörth, Marignane, Albacete lub Australii[5].
- Napęd: Śmigłowiec napędzają dwa silniki turbinowe MTU / Turbomeca / Rolls-Royce MTR390 o mocy 860 kW (1170 KM). Między silnikami znajduje się płyta pancerna, która zapobiega jednoczesnemu uszkodzeniu przez pocisk dwóch silników. Silniki są również wyposażone w system chłodzenia gazów wylotowych.
- Wyposażenie: W wersji HAC helikopter posiada masztowy zestaw celowników Osiris. Ma cyfrową kamerę z czujnikiem podczerwieni, dalmierz laserowy. Kokpit wyposażony jest w cztery wielofunkcyjne wyświetlacze – po dwa dla każdego pilota, system generujący trójwymiarową mapę terenu, automatyczny system kontroli lotu. W wersji HAP Tiger posiada system celowniczy Strix, zamontowany na dachu, na żyrostabilizowanej platformie, jest on wyposażony w kamerę podczerwieni, cyfrową kamerę telewizyjną, dalmierz laserowy oraz bezpośredni celownik optyczny.
- Uzbrojenie: Śmigłowiec w wersji UHT może być wyposażony w 4 pociski powietrze-powietrze MISTRAL lub Raytheon Stinger. Namierzanie celu odbywa się albo za pomocą dżojstika albo automatycznie. Tiger jest uzbrojony także w rakiety przeciwpancerne HOT 3 i pociski typu ‘fire and forget’ PARS 3 LR. W przeciwieństwie do wersji HAP w wersji UHT nie zainstalowano działka automatycznego firmy Giat ze względu na jego duży odrzut. Wersje HAP można uzbroić w 44 pociski niekierowane SNEB 68 mm oraz 4 pociski Stinger lub MISTRAL lub zamiast nich dodatkowe 24 niekierowane pociski SNEB. Posiada również działko automatyczne 30 mm AM-30781 firmy Giat na obrotowej wieżyczce.
Wersje
edytujProdukowany w wersjach:
- UHT (Unterstützungshubschrauber) śmigłowiec wsparcia ogniowego (Niemcy), kierowane pociski przeciwpancerne PARS 3 LR lub HOT3, niekierowane Hydra 70 mm, przeciwlotnicze AIM-92 Stinger, jedyna wersja bez działka, głowica obserwacyjna w podczerwieni i CCD umieszczona nad wirnikiem zamiast nad kabiną, ok. 38–43 mln $
- HAP (Hélicoptère d'Appui Protection) śmigłowiec bliskiego wsparcia i eskorty (Francja i Hiszpania), działko GIAT 30 mm i 68 mm niekierowane pociski SNEB, opcjonalnie podwieszane działka 20 mm lub pociski przeciwlotnicze Mistral[2], ok. 35–39 mln $.
- HAD (Hélicoptère d'Appui Destruction) śmigłowiec wsparcia i uderzeniowy (Francja i Hiszpania), mocniejszy silnik MTR390 1000 kW (1341 KM) pociski przeciwpancerne Spike ER i AGM-114K Hellfire II[2], opcjonalnie PARS 3 lub HOT3, ok. 44–48 mln $
- HAC anulowana wersja przeciwpancerna (Francja)
- ARH (Armed Reconnaissance Helicopter) śmigłowiec rozpoznawczy (Australia), silnik 1000 kW, kierowane pociski AGM-114K/M Hellfire II[2], niekierowane 70 mm FZ, ok. 36 mln $
Wykorzystanie bojowe
edytuj- 26 lipca 2009 trzy francuskie Tigry typu HAP trafiły do Afganistanu. Jest to pierwsza misja Tigerów. Wysłanie tych śmigłowców przyspieszyły wydarzenia z 18 sierpnia, kiedy grupa francuskich żołnierzy trafiła w zasadzkę. Francuzom pomagały wtedy amerykańskie AC-130, F-16 i rozpoznawcze MQ-1 Predator[6]. Francuzi wycofali swoje siły z Afganistanu przed końcem 2012 roku.
- 14 grudnia 2012 w bazie Mazar-i Szarif na pokładzie An-124 wylądowały dwa z czterech skierowanych do Afganistanu przez Bundeswehre Tiger UHT[7]. Śmigłowce służyły w Afganistanie od 30 stycznia 2013 do 30 czerwca 2014[8].
- 27 marca 2013 Hiszpania wysłała do Afganistanu trzy Tigre HAP (lokalne oznaczenie HA.28) z BHELA I, przetransportowano je do Heratu na pokładzie An-124[9].
Użytkownicy
edytuj- Australia – otrzymała 22 śmigłowce w wersji ARH
- 1st Aviation Regiment (161st, 162nd Squadron) - Darwin
- Francja – zamówiono 80 śmigłowców, 40 HAP i 40 HAD; otrzymano 38
- 5e régiment d'hélicoptères de combat - Pau
- Niemcy – zamówiono 57 śmigłowców w wersji UHT; otrzymano 21; 1 utracono[10]
- Kampfhubschrauberregiment 36 - Fritzlar
- Hiszpania – zamówiono 24 śmigłowce, 6 HAP i 18 HAD; otrzymano 6
- Batallón de Helicópteros de Ataque núm. I - Almagro (Ciudad Real (prowincja))
W kulturze popularnej
edytujJeden z pierwszych egzemplarzy śmigłowca Tiger został przedstawiony w GoldenEye (jednym z filmów o Bondzie) jako odpowiedź Europy na elektroniczne pole walki. Służył do ucieczki po wybuchu impulsu elektromagnetycznego, który zniszczył myśliwce rosyjskie[11][12].
Przypisy
edytuj- ↑ French military gives green light to Tiger HAD version.
- ↑ a b c d Pierwszy Tigre HAD dla ALAT.
- ↑ Wypadek Tigera w Niemczech. Altair, 6 marca 2013.
- ↑ Reuters, German military helicopter crashes in Mali, „Reuters” [dostęp 2017-12-15] (ang.).
- ↑ Zu Besuch bei Eurocopter Deutschland.. www.airpower.at. [dostęp 2024-05-26]. (niem.).
- ↑ Tigre w Afganistanie. altair.com.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-08-02)]. Altair, 29 lipca 2009.
- ↑ niemieckie Tigery w Afganistanie. Altair, 17 grudnia 2012.
- ↑ Koniec służby niemieckich Tigerów w Afganistanie.
- ↑ hiszpańskie Tigery w Afganistanie. Altair, 27 marca 2013.
- ↑ Germany finalises cuts to NH90, Tiger helicopter orders. flightglobal, 18 marca 2013.
- ↑ Flight Global: Eurocopter Tiger.
- ↑ IMDb: Campbell Director's Commentary soundtrack Golden Eye Special Edition DVD 2002. [dostęp 2018-09-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2006-12-01)].