Vrij Nederland

Ze zijn opeens overal: radicaal-rechtse influencers die plotsklaps in de Here zijn. Toch schittert in alle retoriek over de familie als hoeksteen van de samenleving de hoofdrolspeler door afwezigheid: Jezus Christus. Voor Vrij Nederland dook ik voor het kerstnummer in het fenomeen van een speciaal soort cultureel katholieken. Hoe opportunistische populisten slinks een culturele tegenbeweging kapen https://lnkd.in/eABmTXrc met dank aan oa Jan-Jaap van Peperstraten, Sander Rietveld, Tobias Cremer

Belastingen. Ze zweven ergens tussen de heilige graal van economen, die alles efficiënt willen beprijzen, en een doorn in het oog van bedrijvenlobby’s en bezorgde burgers, die vrezen voor hun koopkracht. Nu weet ik niet exact hoe dat eruitziet, de kruising tussen een heilige graal en een doorn in het oog; ik stel me er in elk geval iets ongemakkelijks en stekeligs bij voor in de vorm van een beker. Maar precies zo valt het wereldwijde belastingdebat te omschrijven: vastgelopen en weinig hoopvol. Neem broeikasgassen. Terwijl de economie kreunt onder subsidies voor fossiel gebruik — ja, elk jaar $7 biljoen! — komt een effectieve prijsstelling maar niet van de grond. Evenmin lukt het om de mondiale winstbelasting te harmoniseren. Ondertussen stijgen de overheidsschulden wereldwijd sneller dan de inkomsten; dit jaar tikken ze een duizelingwekkende 100 biljoen dollar aan. Dat is 89 keer ons jaarlijkse Nederlandse inkomen. Daar zit je dan, met een handig instrument waarmee zowel geld kan worden opgehaald als probleemconsumptie en -productie duurder kunnen worden gemaakt, maar dat er toch niet in slaagt populair te worden. Dat is een probleem. Daarom een poging in deze column in Vrij Nederland (👉https://lnkd.in/eH6Aup-H) om geld op te halen om klimaatverandering tegen te gaan: 🔵 Start bij de cryptowereld. Bitcoin mining gebruikte vorig jaar bijna 1% van de wereldwijde energie. Stel dat we slechts $0,045 per kWh heffen op dat energieverbruik: dat zou jaarlijks $5 miljard opleveren. Verdubbel dat bedrag gerust, en je hebt een stevige basis. Dit idee kan ook worden uitgebreid naar AI, dat naar schatting tien keer zoveel energie gebruikt als een simpele zoekopdracht (👉https://lnkd.in/e63dEwRB). De stijging van het energie- en waterverbruik door AI rechtvaardigt een stevige heffing. Resultaat? Miljarden extra inkomsten. 🔵 Breid uit naar andere vervuilers. Het rapport van de Global Solidarity Levies-taskforce ( 👉 https://lnkd.in/eUqnGYZa) biedt een schat aan suggesties: 🔹 Plasticvervuiling: een heffing op productie en afval. 🔹Luchtvaart en zeevervoer: belast hun ecologische impact. 🔹CO₂-uitstoot: introduceer een minimumprijs per ton. 🔹Vermogensbelasting: laat de rijksten een eerlijke bijdrage leveren. De uberrijken vervuilen ook uberveel (👉https://lnkd.in/eiQkfykQ) Natuurlijk zijn er genoeg tegenwerpingen te verzinnen waarom dit (ook) niet gaat werken. Weerstand van de rijksten, internationale coordinatie, et cetera. Maar laten we het dan geen belasting noemen, maar solidariteitsbijdrage of verbruikersvergoeding. En laten we ook niet wachten totdat de hele wereld het eens is, maar met een kopgroep beginnen. https://lnkd.in/eH6Aup-H

Op de redactie van Vrij Nederland hebben we maanden geworsteld met het gebruik van het g-woord, met betrekking tot de oorlog in Gaza. Onze journalisten kunnen zelf niet naar Gaza om persoonlijk poolshoogte te nemen van de situatie op de grond. Het debat over Gaza is vervuild door propaganda van vele partijen. En bovendien, wie lichtzinnig strooit met zware beschuldigingen, verlamt iedere vorm van constructief debat. De inhoudelijke afwegingen die wij hebben gemaakt, lenen zich dan ook niet voor een vluchtige post op dit platform. Wel voor een uitgebreider redactioneel. Dit lees je hier: https://lnkd.in/egFJsdFJ

Bijna een jaar nadat het Internationaal Gerechtshof voor het eerst Israël maande het geweld in Gaza te stoppen, gaat de oorlog nog onverminderd door. Inmiddels melden zich Israëlische kolonisten aan de grens met Gaza, klaar om nederzettingen te plaatsen. Wordt Gaza de toekomstige Westelijke Jordaanoever? Voor Vrij Nederland zocht ik uit hoe plausibel het is dat Israël Gaza gaat koloniseren. Wat ik vond is zacht gezegd zorgwekkend te noemen. Lees mijn stuk hier: https://lnkd.in/e5zYRM8y En neem gelijk een proeflidmaatschap op Vrij Nederland ;): https://lnkd.in/eqdWXV_5

"Ik ben op zoek naar een toevluchtsoord buiten Europa, omdat we dreigen een volk zonder land te worden, maar tegelijkertijd is mijn boek ook een grote liefdesverklaring aan Nederland. Ik zal niet opgeven. Dit land zou een ander land kunnen zijn. Ik geloof daar nog in, maar we hebben weinig tijd. Mijn grootste angst en verwachting is dat het hier eerst verschrikkelijk moet mis gaan voordat we een Nederland voor alle Nederlanders bouwen." Els Quaegebeur interviewde me voor Vrij Nederland en hoe! Dit zou zomaar eens mijn meest persoonlijke én politieke interview tot nu toe kunnen zijn. "Het ellendigste kabinet uit de Nederlandse geschiedenis gunt ons geen seconde rust (...) Ze doen niet eens moeite om subtiel af te breken, ze hebben meteen de sloopkogel uit de kast gehaald." Lees hier het hele interview en probeer VN 30 dagen graris! https://lnkd.in/e_S5qBwY En lees natuurlijk 📙 Nederland voor de Nederlanders: mijn antwoord op (extreem)rechts 🇳🇱 https://lnkd.in/eUiy-dNx 📷 Lois Notebaart (C)

Interview met Annemiek Leclaire voor Vrij Nederland ‘Onze familie heeft de hoogste prijs moeten betalen voor het opkomen voor vrijheid. Veel familieleden hebben hun leven gegeven in de strijd voor de Koerdische identiteit, het recht om te zijn wie je bent, je eigen taal te spreken en je eigen cultuur uit te dragen. De politieke machthebbers hebben jonge mannen en vrouwen het leven ontnomen, zodat ook anderen zouden zwijgen. Ik weet één ding zeker: ik loop op het pad dat zij voor mij hebben uitgezet. Het pad van vrijheid, en het besef van de offers die mijn familie daarvoor heeft gebracht. Denk je dat ik, met zo’n achtergrond, een stap terug doe als zich iets voordoet in de politiek of binnen mijn partij? Nee, dat zou te makkelijk zijn. Moeten mensen met extreme standpunten dan blijven, terwijl ik zou opstappen? Ik ben óók de partij. Ik zet geen stap terug. Ik zet er twee naar voren.’ Je kunt het interview lezen👇 https://lnkd.in/eiAZ7jMw 📸Sabine Rovers

Deze week in Vrij Nederland: ‘Een gemiddelde romancier zou een aardig oeuvre kunnen vullen met de ficties die de VVD het laatste decennium over het land uitstrooide, van vloedgolven minderjarige nareizigers tot de vervolmaakte woningmarkt. Maar het magnum opus in dat werk zou draaien om de hardwerkende Nederlander.’ Over het échte probleem van werkend Nederland waar de liberalen opzichtig omheen trippelen 👇 https://lnkd.in/eD-JXKJc

Met electoraal succes van uiterst rechtse partijen door heel Europa, twee uiterst rechtse Eurocommissarissen en een verbroken cordon sanitair in het Europees Parlement, verschuift de macht in de EU naar rechts.  Daar komt bij dat politici als Meloni, Wilders en Le Pen niet meer tegen de EU zijn, maar het zoals de Hongaarse premier Orbán gebruiken als middel tot hun politieke doelen, die vooral in eigen land liggen. Daardoor wordt het niet alleen moeilijker om grote politieke vraagstukken op te lossen, maar staat zelfs het hele democratische fundament van de Europese Unie en daarmee de hele liberale democratie in Europa onder druk.  Hoe dat zit? Lees het stuk dat ik schreef voor Vrij Nederland: https://lnkd.in/e4r9MWpR Met politicoloog Joep van Lit en Europarlementariërs Bas Eickhout (GroenLinks) en Tom Berendsen (CDA).  Beeld: Björn Remmerswaal

De Europese politiek doet momenteel meer denken aan een slecht geregisseerde operette dan aan daadkrachtig bestuur. Neem Frankrijk: een verdeeld parlement dat de begroting naar de prullenbak verwijst en daarmee meteen het net aangetreden kabinet. Duitsland dan? Ook daar geen begroting, maar wel vervroegde verkiezingen in februari als gevolg van een ruzie over uitgaven. De Duitsers hebben namelijk in hun grondwet opgenomen dat ze niet te veel geld mogen uitgeven. En Nederland? Wij hebben wel een kabinet, maar geen beleid en dus ook nog geen goedgekeurde begroting. Het is nu de Franse wanorde die de financiële markten doet schrikken. De spread – het renteverschil tussen Franse en Duitse staatsobligaties – loopt op. En zoals dat gaat, worden al snel de bekende horrorverhalen afgestoft: ‘onhoudbare’ staatsschulden, de schaduw van Griekenland, een mogelijke eurocrisis 2.0. En ja, Frankrijk heeft een probleem: een staatsschuld van 120 procent van het BBP en een rente op tienjarige obligaties die even hoog is als die van Griekenland. Maar dit is geen herhaling van de eurocrisis die zo’n vijftien jaar geleden begon. Het probleem is fundamenteler. Europa staat te kijken naar zijn eigen tekortkomingen – en nee, dat zijn niet alleen de schulden op de overheidsbalans. Het is de Europese economische motor die hapert. De concurrentiepositie? Zwak, door afhankelijkheid van grondstoffen en energie. Innovatie? Teleurstellend beperkt. Productiviteitsgroei? Nog net sneller dan een slak. Tegelijkertijd trekken de VS zich verder terug als beschermer, waardoor defensie-uitgaven de pan uit zullen rijzen. Geen wonder dat markten zich zorgen maken: dit is geen veerkrachtige regio, maar een oud, vergrijzend continent waar het verval naar een hogere versnelling heeft geschakeld. Europa heeft dringend behoefte aan meer (overheids)investeringen. Dat is ook wat voormalig ECB-president Draghi afgelopen zomer opschreef in zijn rapport. Maar er kan natuurlijk ook naar de verantwoordelijkheid van individuele landen worden gekeken. Dit geld kan op Europees niveau worden gemobiliseerd. Wat dat betreft is er één land, de vijfde economie van de eurozone, dat daar wel heel bijzonder tussenuit springt. Nederland. Met een staatsschuld van 43,2 procent hebben we maar één plicht: meer geld investeren in de toekomst van Europa. Meer geld naar innovatie, onderwijs, toekomstige energievoorziening en grondstoffenzekerheid. Doen we het niet voor onszelf, dan in ieder geval voor onze Franse vrienden. Of voor onze Duitse, die zo dom zijn geweest in de grondwet vast te leggen dat ze maar heel beperkt mogen uitgeven. Rest ons nog één ontbrekende factor. Een kabinet dat een keer goed beleid gaat maken en uitvoeren. Mijn Vrij Nederland column van vandaag 👉 https://lnkd.in/dZ7x9xwU

‘Ik associeerde alcohol met vrijheid’ ‘Op het moment dat je een glas alcohol naar je mond brengt, terwijl je denkt: ‘eigenlijk zou ik dit niet moeten doen’, dan ben je onvrij. Het woord ‘eigenlijk’ is veelzeggend. ‘Eigenlijk’ zou ik minder moeten drinken. ‘Eigenlijk’ zou ik vanavond niet moeten drinken. Je iets voornemen en je er niet aan houden. Dat is voor mij onvrijheid.’ Tijdens haar studietijd genoot Petra Moes van drinken. ‘Ik wilde groots en meeslepend leven, en alcohol hoorde daarbij. Maar na verloop van tijd begon het drinken haar te beperken, vertelt ze in Vrij Nederland: ‘Die gulzigheid naar het leven, die ik zo zocht, werd verduisterd door de wijn. Als ik aan die tijd terugdenk, zie ik een grauwe periode, een eindeloze herhaling van: ‘je moet het niet doen’ naar ‘maar nu heb ik er zin in’, en ‘morgen ga ik veranderen’. In dat cirkeltje blijven hangen, dat is stagnatie. Dat zie ik niet als een vrij leven.’ Ze slaagde er in te stoppen, en geeft tegenwoordig trainingen in nuchter leven. Schreef er een boek over, voor Ambo|Anthos uitgevers ‘Ik merkte dat ik die wakkere manier van leven ontzettend fijn vond.’ Is het niet belangrijk om af en toe in de roes te kunnen ontsnappen? vroeg ik. Doen mensen dat niet al van oudsher? 'Dat is het zeker,' antwoordde ze, 'en dat is voor heel veel mensen ook echt heerlijk. Maar als ik mijzelf zou toestaan om twee glazen wijn per maand te drinken of één avond per half jaar door te zakken, zou ik daar de hele tijd over gaan nadenken: wanneer zal ik dat dan doen, met wie, hoeveel dan? Dat is voor mij nog meer onvrij dan altijd drinken.’ Misschien een inspirerend relaas zo rond de feestdagen. Meer lezen? Ook over wat Moes zegt over door middel van alcohol innerlijk commentaar het zwijgen opleggen, en 'authentieker leven zonder drank': https://lnkd.in/e6dhWnvY Voor Vrij Nederland spreek ik vijf maal per maand met bekende en minder bekende mensen over wat ‘vrij zijn’ en ‘vrijheid’ in deze tijd betekent.  #overvrijheidgesproken foto: Sabine Rovers