Физиология немесе медицина саласында Нобель сыйлығы лауреаттарының тізімі

Физиология және медицина саласындағы Нобель сыйлығы (швед. Nobelpriset i fysiologi eller medicin) — физиология және медицина саласындағы жетістіктері үшін берілетін аса беделді марапат, жыл сайын Нобель қорымен Стокгольм қаласында ұсынылады. Бес Нобель сыйлығының бірі.

Үміткерлерді іріктеу

Нобель қорының жарғысына сәйкес, кандидаттарды ұсынуы мүмкін тұлғалар төмендегідей :

1. Корольдік Швед ғылым академиясының мүшелері;
2. Медицина саласындағы А. Нобель еске алу сыйлығының комитетінің мүшелері ;
3. Медицина саласы бойынша Нобельді еске алу сыйлығының лауреаттары;
4. Швеция, Дания, Финляндия, Исландия және Норвегия жоғары оқу орындары мен колледждердің тиісті пәндер профессорлары болып тұрақты жұмыс істейтіндер;
5. Ғылым академиясы арқылы таңдалған кем дегенде алты жоғары оқу орны немесе орындарында тиісті кафедралардың басшылары;
6. Академия ұсыныстары қабылдануға тұрарлық деп есептейтiн басқа ғалымдар.

5 және 6-тармақтарында аталған оқытушылар мен ғалымдардың таңдауға қатысты шешімдер, қыркүйек айының соңына дейін жыл сайын қабылданады.

Лауреаттар тізімі

1900-шы	1910-шы	1920-шы	1930-шы	1940-шы	1950-ші	1960-ші	1970-ші	1980-ші	1990-шы	2000-шы	2010-шы	2020-шы

1900-шы

Жыл	Суреті	Ел, лауреат	Марапаттау негіздемесі	Ақпарат қайнары
1901		Эмиль Адольф фон Беринг	Медициналық ғылымда жаңа бағыттар ашқан және ауру мен өлімге қарсы дәрігерлердің қолына жеңіс қаруын берген, іркіт терапиясы туралы жұмысы үшін, негізінен оны дифтерияны емдеуде пайдаланғаны үшін. Түпнұсқасы  (ағыл.)   for his work on serum therapy, especially its application against diphtheria, by which he has opened a new road in the domain of medical science and thereby placed in the hands of the physician a victorious weapon against illness and deaths
1902		Рональд Росс	Безгекпен жұмысы үшін, онда ол қоздырғыштың денеге қалай кіретінін көрсетті және, осылайша, және одан әрі табысты зерттеулер жүргізуге және осы салада безгекпен күрес әдістерін әзірлеуге негіз салды. Түпнұсқасы  (ағыл.)   for his work on malaria, by which he has shown how it enters the organism and thereby has laid the foundation for successful research on this disease and methods of combating it
1903		Нильс Рюберг Финзен	Ауруларды емдеу қосқан үлесі тану - әсіресе, қызыл жегіні концентрацияланған жарық көмегімен ашқаны үшін - медициналық ғылымда жаңа көкжиектер ашты. Түпнұсқасы  (ағыл.)   in recognition of his contribution to the treatment of diseases, especially lupus vulgaris, with concentrated light radiation, whereby he has opened a new avenue for medical science
1904		Иван Петрович Павлов	Ас қорыту жүйесінің физиологиясы бойынша жұмыстары үшін, және осы мәселенің өмірлік аспектілерін кеңейт3fg және түсінікті өзгерткен үшін. Түпнұсқасы  (ағыл.)   in recognition of his work on the physiology of digestion, through which knowledge on vital aspects of the subject has been transformed and enlarged
1905		Роберт Кох	Туберкулезді емдеуге қатысты зерттеулері және ашылулары үшін. Түпнұсқасы  (ағыл.)   for his investigations and discoveries in relation to tuberculosis
1906		Камилло Гольджи	Жүйке жүйесінің құрылымы бойынша жұмыстарын тану белгісі ретінде. Түпнұсқасы  (ағыл.)   in recognition of their work on the structure of the nervous system
		Сантьяго Рамон-и-Кахаль
1907		Шарль Луи Альфонс Лаверан	Қарапайымдылардың аурудағы рөлін зерттегені үшін. Түпнұсқасы  (ағыл.)   in recognition of his work on the role played by protozoa in causing diseases
1908		Илья Ильич Мечников	Иммунитет бойынша еңбегі үшін Түпнұсқасы  (ағыл.)   in recognition of their work on immunity
		Пауль Эрлих
1909		Эмиль Теодор Кохер	Қалқанша безі физиологиясы, патологиясы және хирургиясы саласындағы жұмысы үшін. Түпнұсқасы  (ағыл.)   for his work on the physiology, pathology and surgery of the thyroid gland

1910-шы

Жыл	Суреті	Ел, лауреат	Марапаттау негіздемесі	Ақпарат қайнары
1910		Альбрехт Коссель	Нуклеиндік заттарды қоса алғанда, ақуыздар бойынша зерттеулер енгізіген жасушалық химияны зерттеуге қосқан үлесі үшін. Түпнұсқасы  (ағыл.)   in recognition of the contributions to our knowledge of cell chemistry made through his work on proteins, including the nucleic substances
1911		Альвар Гульстранд	Көздің диоптрикасымен жұмысы үшін. Түпнұсқасы  (ағыл.)   for his work on the dioptrics of the eye
1912		Алексис Каррель	Тамыр тігісі және қан тамырлары мен мүшелердің трансплантациясы бойынша өз жұмысының тану үшін. Түпнұсқасы  (ағыл.)   in recognition of his work on vascular suture and the transplantation of blood vessels and organs
1913		Шарль Рише	Анафилаксия бойынша жұмысын тану белгісі ретінде. Түпнұсқасы  (ағыл.)   in recognition of his work on anaphylaxis
1914		Роберт Барани (1915 ж. берілді)	Вестибулярлық аппараттың физиологиясы мен патологиясымен жұмысы үшін. Түпнұсқасы  (ағыл.)   for his work on the physiology and pathology of the vestibular apparatus
1915		Сыйлық берілмеді.	Қолма-қол қаражаттар арнайы қор бөліміне енгізілген.
1916		Сыйлық берілмеді.	Қолма-қол қаражаттар арнайы қор бөліміне енгізілген.
1917		Сыйлық берілмеді.	Қолма-қол қаражаттар арнайы қор бөліміне енгізілген.
1918		Сыйлық берілмеді.	Қолма-қол қаражаттар арнайы қор бөліміне енгізілген.
1919		Жюль Борде (1920 ж. берілді)	Иммунитетке қатысты ашылулары үшін. Түпнұсқасы  (ағыл.)   for his discoveries relating to immunity

1920-шы

Жыл	Суреті	Ел, лауреат	Марапаттау негіздемесі	Ақпарат қайнары
1920		Август Крог	Капиллярлардың саңылауды реттеу механизмін ашқаны үшін. Түпнұсқасы  (ағыл.)   for his discovery of the capillary motor regulating mechanism
1921		Сыйлық берілмеді.	Қолма-қол қаражаттар арнайы қор бөліміне енгізілген.
1922		Арчибалд Хилл	Бұлшықеттегі дене құрау саласындағы ашылулары үшін. Түпнұсқасы  (ағыл.)   for his discovery relating to the production of heat in the muscle
		Отто Мейергоф (1923 ж. берілді)	Бұлшықеттегі оттегіні сіңіру процесі мен сүт қышқылының метаболизмі арасындағы тығыз қарым-қатынас ашқаны үшін. Түпнұсқасы  (ағыл.)   for his discovery of the fixed relationship between the consumption of oxygen and the metabolism of lactic acid in the muscle
1923		Фредерик Бантинг	Инсулинді ашқаны үшін. Түпнұсқасы  (ағыл.)   for the discovery of insulin
		Джон Маклеод
1924		Виллем Эйнтховен	Электрлік кардиограмма механизмін ашқаны үшін. Түпнұсқасы  (ағыл.)   for his discovery of the mechanism of the electrocardiogram
1925		Сыйлық берілмеді.	Қолма-қол қаражаттар арнайы қор бөліміне енгізілген.
1926		Йоханнес Фибигер (1927 ж. берілді)	Spiroptera туындататын карциноманы ашқаны үшін. Түпнұсқасы  (ағыл.)   for his discovery of the Spiroptera carcinoma
1927		Юлиус Вагнер-Яурегг	Прогрессивті салды емдеуде безгекті жұқтырудың терапевтік әсерін ашқаны үшін. Түпнұсқасы  (ағыл.)   for his discovery of the therapeutic value of malaria inoculation in the treatment of dementia paralytica
1928		Шарль Николь	Сүзек безгегін таратқыш - дене масаларын бекіткені үшін. Түпнұсқасы  (ағыл.)   for his work on typhus
1929		Христиан Эйкман	Дәрумендердің ашылуына қосқан үлесі үшін. Түпнұсқасы  (ағыл.)   for his discovery of the antineuritic vitamin
		Фредерик Гоуленд Хопкинс	Өсу процестерін ынталандыратын дәрумендерді ашқаны үшін. Түпнұсқасы  (ағыл.)   for his discovery of the growth-stimulating vitamins

1930-шы

Жыл	Суреті	Ел, лауреат	Марапаттау негіздемесі	Ақпарат қайнары
1930		Карл Ландштейнер	Адамның қан тобын ашқаны үшін. Түпнұсқасы  (ағыл.)   for his discovery of human blood groups
1931		Отто Генрих Варбург	Тыныс алу ферментін Іс-қимыл сипаты мен механизмін ашу үшін. Түпнұсқасы  (ағыл.)   for his discovery of the nature and mode of action of the respiratory enzyme
1932		Чарльз Скотт Шеррингтон	Нейрондардың функциясына қатысты ашылулары үшін. Түпнұсқасы  (ағыл.)   for their discoveries regarding the functions of neurons
		Эдгар Дуглас Эдриан
1933		Томас Хант Морган	Тұқым қуалаудағы хромосоманың рөліне қатысты ашылулары үшін. Түпнұсқасы  (ағыл.)   for his discoveries concerning the role played by the chromosome in heredity
1934		Джордж Уиппл	Бауырды қолдану арқылы пернициоздық анемияны емдеуге қатысты ашылулары үшін. Түпнұсқасы  (ағыл.)   for their discoveries concerning liver therapy in cases of anaemia
		Джордж Майнот
		Уильям Мерфи
1935		Ханс Шпеман	Эмбриональдық даму ұйымдастырылу әсерлерін ашқаны үшін. Түпнұсқасы  (ағыл.)   for his discovery of the organizer effect in embryonic development
1936		Генри Дейл	Жүйке импульстерінің химиялық берілуіне қатысты ашылулары үшін. Түпнұсқасы  (ағыл.)   for their discoveries relating to chemical transmission of nerve impulses
		Отто Леви
1937		Альберт Сент-Дьерди	Биологиялық тотығу процестері саласындағы ашылулары үшін, атап айтқанда C дәрумені және фумар қышқылының катализіне байланысты зерттеулері үшін. Түпнұсқасы  (ағыл.)   for his discoveries in connection with the biological combustion processes, with special reference to vitamin C and the catalysis of fumaric acid
1938		Корней Хейманс (1939 ж. берілді)	Тыныстың реттеулуінде синусты және қолқа тетіктерінің рөлін ашқаны үшін. Түпнұсқасы  (ағыл.)   for the discovery of the role played by the sinus and aortic mechanisms in the regulation of respiration
1939		Герхард Домагк	Пронтозилдың бактерияға қарсы әсерін ашқаны үшін Түпнұсқасы  (ағыл.)   for the discovery of the antibacterial effects of prontosil

1940-шы

Жыл	Суреті	Ел, лауреат	Марапаттау негіздемесі	Ақпарат қайнары
1940		Сыйлық берілмеді.	Қолма-қол ақша қаражаттар арнайы қор бөліміне (2/3) және Нобель қорына (1/3) енгізілген
1941		Сыйлық берілмеді.	Қолма-қол ақша қаражаттар арнайы қор бөліміне (2/3) және Нобель қорына (1/3) енгізілген
1942		Сыйлық берілмеді.	Қолма-қол ақша қаражаттар арнайы қор бөліміне (2/3) және Нобель қорына (1/3) енгізілген
1943		Хенрик Карл Петер Дам	К дәруменін ашқаны үшін. Түпнұсқасы  (ағыл.)   for his discovery of vitamin K
		Эдуард Адальберт Дойзи (1944 ж. берілді)	К дәруменінің химиялық құрылымын ашқаны үшін. Түпнұсқасы  (ағыл.)   for his discovery of the chemical nature of vitamin K
1944		Джозеф Эрлангер	Жеке жүйке талшықтарының жоғары сараланған функцияларына қатысты ашылулары үшін. Түпнұсқасы  (ағыл.)   for their discoveries relating to the highly differentiated functions of single nerve fibres
		Герберт Спенсер Гассер
1945		Александр Флеминг	Пенициллинді ашқаны үшін және әр түрлі жұқпалы ауруларға емдік әсері үшін. Түпнұсқасы  (ағыл.)   for the discovery of penicillin and its curative effect in various infectious diseases
		Эрнст Борис Чейн
		Говард Уолтер Флори
1946		Герман Джозеф Меллер	Х-сәулелерден әсерінен болатын мутация болуын ашқаны үшін. Түпнұсқасы  (ағыл.)   for the discovery of the production of mutations by means of X-ray irradiation
1947		Карл Фердинанд Кори (сыйлықтың 1⁄4-і)	Гликогеннің каталитикалық түрленуін ашқаны үшін. Түпнұсқасы  (ағыл.)   for their discovery of the course of the catalytic conversion of glycogen
		Герти Тереза Кори (сыйлықтың 1⁄4-і)
		Бернардо Альберто Усай (сыйлықтың 1⁄2-і)	Глюкоза метаболизміндегі гипофиздердің алдыңғы бөлігіндегі гормондардың рөлін ашқаны үшін. Түпнұсқасы  (ағыл.)   for his discovery of the part played by the hormone of the anterior pituitary lobe in the metabolism of sugar
1948		Пауль Герман Мюллер	Байланыс уы ретінде ДДТ-ның жоғары тиімділігін ашқаны үшін. Түпнұсқасы  (ағыл.)   for his discovery of the high efficiency of DDT as a contact poison against several arthropods
1949		Уолтер Гесс (сыйлықтың 1⁄2-і)	Ішкі органдардың қызметін үйлестіруші ретінде аралық мидың функционалдық ұйымдастырылуын ашқаны үшін. Түпнұсқасы  (ағыл.)   for his discovery of the functional organization of the interbrain as a coordinator of the activities of the internal organs
		Антониу Эгаш Мониш (сыйлықтың 1⁄2-і)	Лоботомиялардың кейбір психикалық аурулардағы терапиялық әсерлерін ашқаны үшін. Түпнұсқасы  (ағыл.)   for his discovery of the therapeutic value of leucotomy in certain psychoses

1950-ші

Жыл	Суреті	Ел, лауреат	Марапаттау негіздемесі	Ақпарат қайнары
1950		Эдуард Кендалл	Бүйрек үсті қыртысының гормондар қатысты ашылулары, олардың құрылымы және биологиялық әсерлері үшін. Түпнұсқасы  (ағыл.)   for their discoveries relating to the hormones of the adrenal cortex, their structure and biological effects
		Тадеуш Рейхштейн
		Филип Хенч
1951		Макс Тейлер	Сары безгекке және оған қарсы күреске байланысты ашылулары үшін. Түпнұсқасы  (ағыл.)   for his discoveries concerning yellow fever and how to combat it
1952		Зельман Ваксман	Туберкулезді емдеуде бірінші тиімді антибиотик стрептомицинді ашқаны үшін. Түпнұсқасы  (ағыл.)   for his discovery of streptomycin, the first antibiotic effective against tuberculosis
1953		Ханс Адольф Кребс (сыйлықтың 1⁄2-і)	Лимон қышқылының циклын ашқаны үшін. Түпнұсқасы  (ағыл.)   for his discovery of the citric acid cycle
		Фриц Альберт Липман (сыйлықтың 1⁄2-і)	А коферменті ашқаны үшін және оның метаболизмнің аралық кезеңдерінде мәні үшін. Түпнұсқасы  (ағыл.)   for his discovery of co-enzyme A and its importance for intermediary metabolism
1954		Джон Эндерс	Әр түрлі ұлпалардың мәдениеттерінде полиомиелит вирусының өсе алу қабілетін ашқаны үшін. Түпнұсқасы  (ағыл.)   for their discovery of the ability of poliomyelitis viruses to grow in cultures of various types of tissue
		Томас Уэллер
		Фредерик Роббинс
1955		Хуго Теорелль	Қышқылдану ферменттерінің әрекет ету тетігі және сипаты туралы ашылулары үшін. Түпнұсқасы  (ағыл.)   for his discoveries concerning the nature and mode of action of oxidation enzymes
1956		Андре Курнан	Қан айналымы жүйесіндегі жүрек катетеризациясын және патологиялық өзгерістерге қатысты ашылулары үшін. Түпнұсқасы  (ағыл.)   their discoveries concerning heart catheterization and pathological changes in the circulatory system
		Вернер Форсман
		Дикинсон Ричардс
1957		Даниеле Бове	Ағзадағы кейбір заттардың әрекетін бұғаттайтын синтетикалық қосылыстарға қатысты ашылулары, және олардың тамыр-бұлшық жүйесіне әсері үшін. Түпнұсқасы  (ағыл.)   for his discoveries relating to synthetic compounds that inhibit the action of certain body substances, and especially their action on the vascular system and the skeletal muscles
1958		Джордж Бидл (сыйлықтың 1⁄4-і)	Нақты биологиялық процестердегі гендердің рөліне қатысты ашылулары үшін. Түпнұсқасы  (ағыл.)   their discovery that genes act by regulating definite chemical events
		Эдуард Тейтем (сыйлықтың 1⁄4-і)
		Джошуа Ледерберг (сыйлықтың 1⁄2-і)	Бактериялардың генетикалық рекомбинациясы мен генетикалық материалдарының ұйымдастырылуына қатысты ашылулары үшін. Түпнұсқасы  (ағыл.)   for his discoveries concerning genetic recombination and the organization of the genetic material of bacteria
1959		Северо Очоа	Рибонуклеин және дезоксирибонуклеин қышқылдарының биологиялық синтезінің тетіктерін ашқаны үшін. Түпнұсқасы  (ағыл.)   for their discovery of the mechanisms in the biological synthesis of ribonucleic acid and deoxyribonucleic acid
		Артур Корнберг

1960-ші

Жыл	Суреті	Ел, лауреат	Марапаттау негіздемесі	Ақпарат қайнары
1960		Фрэнк Макфарлейн Бернет	Жасанды иммундық толеранттылықты (төзімділік) ашқаны үшін. Түпнұсқасы  (ағыл.)   for discovery of acquired immunological tolerance
		Питер Брайан Медавар
1961		Дьёрдь фон Бекеши	Ұлудыӊ физикалық тітіркендіргіштерініӊ қабылдау тетіктерін ашқаны үшін . Түпнұсқасы  (ағыл.)   for his discoveries of the physical mechanism of stimulation within the cochlea
1962		Фрэнсис Крик	Нуклеин қышқылыныӊ молекулалық құрылымына қатысты жаңалықтары үшін және оныӊ тірі жүйелердегі ақпаратты аударудағы маңызы үшін. Түпнұсқасы  (ағыл.)   for their discoveries concerning the molecular structure of nucleic acids and its significance for information transfer in living material
		Джеймс Уотсон
		Морис Уилкинс
1963		Джон Экклс	Жүйке жасушаларыныӊ перифериялық және орталық үлестерімен қозу және тежелу тартылған иондық тетіктеріне қатысты ашылулары үшін. Түпнұсқасы  (ағыл.)   for their discoveries concerning the ionic mechanisms involved in excitation and inhibition in the peripheral and central portions of the nerve cell membrane
		Алан Ходжкин
		Эндрю Филдинг Хаксли
1964		Конрад Блох	Холестерин және май қышқылдарын реттеу тетіктеріне қатысты ашылулары үшін. Түпнұсқасы  (ағыл.)   for their discoveries concerning the mechanism and regulation of the cholesterol and fatty acid metabolism
		Феодор Линен
1965		Франсуа Жакоб	Ферменттерді және вирустардыӊ синтезін генетикалық бақылауға қатысты жаңалықтары үшін. Түпнұсқасы  (ағыл.)   for their discoveries concerning genetic control of enzyme and virus synthesis
		Андре Львов
		Жак Моно
1966		Фрэнсис Пейтон Роус	Онкогенді вирустарды ашқаны үшін. Түпнұсқасы  (ағыл.)   for his discovery of tumour-inducing viruses
		Чарлз Брентон Хаггинс	Простата қатерлі ісігін гормональды емдеуді ашқаны үшін. Түпнұсқасы  (ағыл.)   for his discoveries concerning hormonal treatment of prostatic cancer
1967		Рагнар Гранит	Көздегі бастапқы биологиялық және химиялық көрнекі процестерге қатысты ашылулары үшін. Түпнұсқасы  (ағыл.)   for their discoveries concerning the primary physiological and chemical visual processes in the eye
		Холден Хартлайн
		Джордж Уолд
1968		Роберт Холли	Генетикалық кодты декодтағаны үшін және ақуыз синтезіндегі оның рөлі үшін. Түпнұсқасы  (ағыл.)   for their interpretation of the genetic code and its function in protein synthesis
		Хар Гобинд Корана
		Маршалл Ниренберг
1969		Макс Дельбрюк	Вирустардың репликациялық механизмі және генетикалық құрылымы туралы ашылулары үшін. Түпнұсқасы  (ағыл.)   for their discoveries concerning the replication mechanism and the genetic structure of viruses
		Алфред Херши
		Сальвадор Лурия

1970-ші

Жыл	Суреті	Ел, лауреат	Марапаттау негіздемесі	Ақпарат қайнары
1970		Бернард Кац	Нерв ұштарындағы, гуморальді таратқыштарға қатысты ашылулары үшін, оларды сақтау, босату және залалсыздандыру және тетіктері үшін. Түпнұсқасы  (ағыл.)   for their discoveries concerning the humoral transmittors in the nerve terminals and the mechanism for their storage, release and inactivation
		Ульф фон Эйлер
		Джулиус Аксельрод
1971		Эрл Сазерленд	Гормондардың Іс-қимыл тетіктеріне қатысты жаңалықтары үшін. Түпнұсқасы  (ағыл.)   for his discoveries concerning the mechanisms of the action of hormones
1972		Джералд Эдельман	Антиденелердің химиялық құрылымы туралы жаңалықтары үшін. Түпнұсқасы  (ағыл.)   for their discoveries concerning the chemical structure of antibodies
		Родни Портер
1973		Карл фон Фриш	Жануарлардың жеке және топтық мінез-құлық модельдерін құру және белгілеушге байланысты ашылулары үшін. Түпнұсқасы  (ағыл.)   for their discoveries concerning organization and elicitation of individual and social behaviour patterns
		Конрад Лоренц
		Николаас Тинберген
1974		Альбер Клод	Жасушаның құрылымдық және функционалдық ұйымдастырылу мәселелеріне қатысты ашылулары үшін. Түпнұсқасы  (ағыл.)   for their discoveries concerning the structural and functional organization of the cell
		Кристиан де Дюв
		Джордж Паладе
1975		Дейвид Балтимор	Онкогенді вирустар және жасушалардың генетикалық материалы арасындағы өзара іс-қимылды, олардың жаңалықтардың үшін . Түпнұсқасы  (ағыл.)   for their discoveries concerning the interaction between tumour viruses and the genetic material of the cell
		Ренато Дульбекко
		Хоуард Темин
1976		Барух Бламберг	Жұқпалы аурулардың пайда болуы мен таратылудың жаңа тетіктеріне қатысты олардың ашылулары үшін. Түпнұсқасы  (ағыл.)   for their discoveries concerning new mechanisms for the origin and dissemination of infectious diseases
		Карлтон Гайдушек
1977		Роже Гиймен (сыйлықтың 1⁄4-і)	Мидың Пептидті гормондарының секрециясына байланысты ашылулары үшін. Түпнұсқасы  (ағыл.)   for their discoveries concerning the peptide hormone production of the brain
		Эндрю Шалли (сыйлықтың 1⁄4-і)
		Розалин Сасмен Ялоу (сыйлықтың 1⁄2-і)	Пептидті гормондардың айқындауда радиоиммунологиялық әдістерді дамытқаны үшін. Түпнұсқасы  (ағыл.)   for the development of radioimmunoassays of peptide hormones
1978		Вернер Арбер	Шектеу ферментінін анықтағаны үшін және оларды молекулярлық генетикада пайдаланғаны үшін. Түпнұсқасы  (ағыл.)   for the discovery of restriction enzymes and their application to problems of molecular genetics
		Даниел Натанс
		Хамилтон Смит
1979		Аллан Кормак	Компьютерлік томографияны дамытқаны үшін. Түпнұсқасы  (ағыл.)   for the development of computer assisted tomography
		Годфри Хаунсфилд

1980-ші

Жыл	Суреті	Ел, лауреат	Марапаттау негіздемесі	Ақпарат қайнары
1980		Барух Бенасерраф	Иммундық реакцияларды реттейтін жасуша бетіндегі генетикалық кейбір құрылымдарға қатысты жаңалықтары үшін. Түпнұсқасы  (ағыл.)   for their discoveries concerning genetically determined structures on the cell surface that regulate immunological reactions
		Жан Доссе
		Джордж Снелл
1981		Роджер Сперри (сыйлықтың 1⁄2-і)	Ми жартышарлары функционалдық мамандануына қатысты ашылулары үшін. Түпнұсқасы  (ағыл.)   for his discoveries concerning the functional specialization of the cerebral hemispheres
		Дэвид Хьюбел (сыйлықтың 1⁄4-і)	Нейрондық құрылымдардағы ақпаратты өңдеу принциптері туралы жаңалықтары үшін Түпнұсқасы  (ағыл.)   for their discoveries concerning information processing in the visual system
		Торстен Визель (сыйлықтың 1⁄4-і)
1982		Суне Бергстрём	Простагландиндерге және оларға жақын биологиялық белсенді заттарға қатысты ашылулары үшін. Түпнұсқасы  (ағыл.)   for their discoveries concerning prostaglandins and related biologically active substances
		Бенгт Самуэльсон
		Джон Вейн
1983		Барбара Мак-Клинток	Транспозицияланатын генетикалық жүйелерді ашқаны үшін. Түпнұсқасы  (ағыл.)   for her discovery of mobile genetic elements
1984		Нильс Ерне	Гибридтерді пайдалану арқылы моноклоналды антиденелердің генерациялау принциптерін ашқаны және дамытқаны үшін. Түпнұсқасы  (ағыл.)   for theories concerning the specificity in development and control of the immune system and the discovery of the principle for production of monoclonal antibodies
		Жорж Келер
		Сезар Мильштейн
1985		Майкл Браун	Холестериннің алмасуы және қандағы холестерин деңгейінің бұзылуын емдеу жөніндегі көрнекті жаңалықтары үшін. Түпнұсқасы  (ағыл.)   for their discoveries concerning the regulation of cholesterol metabolism
		Джозеф Голдштейн
1986		Стэнли Коэн	Жасушалар мен ағзалардың өсуін реттеу механизмін түсіну үшін маңызды болып табылатын жаңалықтарды тану ретінде. Түпнұсқасы  (ағыл.)   for their discoveries of growth factors
		Рита Леви-Монтальчини
1987		Судзуми Тонегава	Антиденелердің түрлерін қалыптастыруға арналған генетикалық принципті ашқаны үшін. Түпнұсқасы  (ағыл.)   for his discovery of the genetic principle for generation of antibody diversity
1988		Джеймс Блэк	Дәрілік терапияның маңызды принциптерін ашқаны үшін. Түпнұсқасы  (ағыл.)   for their discoveries of important principles for drug treatment
		Гертруда Элайон
		Джордж Хитчингс
1989		Джон Майкл Бишоп	Ретровирустық онкогендердің жасушалық табиғатын ашқаны үшін. Түпнұсқасы  (ағыл.)   for their discovery of the cellular origin of retroviral oncogenes
		Харолд Вармус

1990-шы

Жыл	Суреті	Ел, лауреат	Марапаттау негіздемесі	Ақпарат қайнары
1990		Джозеф Мюррей	Мүшелерді трансплантациялау және ауруларды емдеудегі жасушларға қатысты ашылулары үшін. Түпнұсқасы  (ағыл.)   for their discoveries concerning organ and cell transplantation in the treatment of human disease
		Эдвард Донналл Томас
1991		Эрвин Неер	Жасушалардағы жалғыз иондық арналардың функциясына қатысты ашылулар үшін. Түпнұсқасы  (ағыл.)   for their discoveries concerning reversible protein phosphorylation as a biological regulatory mechanism
		Берт Сакман
1992		Эдмонд Фишер	Биологиялық реттеу тетігі ретінде қайтымды ақуыз фосфорлануына қатысты ашылулары үшін. Түпнұсқасы  (ағыл.)   for their discoveries of split genes
		Эдвин Кребс
1993		Ричард Робертс	Бір-бірінен тәуелсіз, геннің үзікті құрылымын ашқаны үшін. Түпнұсқасы  (ағыл.)   for their discoveries of split genes
		Филлип Шарп
1994		Альфред Гилман	G-ақуыз ашқаны және жасушаға дабылдың түрленуіндегі осы ақуыздардың рөлі үшін. Түпнұсқасы  (ағыл.)   for their discovery of G-proteins and the role of these proteins in signal transduction in cells
		Мартин Родбелл
1995		Эдвард Льюис	Эмбрионалдық дамудың ерте кезеңдерінде генетикалық бақылауға қатысты жаңалықтары үшін. Түпнұсқасы  (ағыл.)   for their discoveries concerning the genetic control of early embryonic development
		Кристиана Нюсляйн-Фольхард
		Эрик Вишаус
1996		Питер Доэрти	Иммундық жүйесі саласындағы олардың жаңалықтары үшін, атап айтқанда, оның вирусты жұқтырған жасушаларды анықтау қабілеті үшін, Түпнұсқасы  (ағыл.)   for their discoveries concerning the specificity of the cell mediated immune defence
		Рольф Цинкернагель
1997		Стенли Прузинер	Инфекцияның жаңа биологиялық принципі, приондарды ашқаны үшін. Түпнұсқасы  (ағыл.)   for his discovery of Prions - a new biological principle of infection
1998		Роберт Ферчготт	Жүрек-қан тамырлар жүйесін реттеу бойынша дабыл молекуласының азот оксидінің рөлін ашқаны үшін. Түпнұсқасы  (ағыл.)   for their discoveries concerning nitric oxide as a signalling molecule in the cardiovascular system
		Луис Игнарро
		Ферид Мурад
1999		Гюнтер Блобел	Жасушадағы мақсатты ақуыздардың тасымалдануына жауапты, ақуыз молекулаларындағы сигналдық амин қышқылының реттілігін анықтағаны үшін. Түпнұсқасы  (ағыл.)   for the discovery that proteins have intrinsic signals that govern their transport and localization in the cell

2000-шы

Жыл	Суреті	Ел, лауреат	Марапаттау негіздемесі	Ақпарат қайнары
2000		Арвид Карлссон	Жүйке жүйесінде дабылдың түрленуіне қатысты ашылулары үшін. Түпнұсқасы  (ағыл.)   for their discoveries concerning signal transduction in the nervous system
		Пол Грингард
		Эрик Кендэл
2001		Леланд Хартвелл	Жасуша циклінің негізгі реттегіштерін ашқаны үшін. Түпнұсқасы  (ағыл.)   for their discoveries of key regulators of the cell cycle
		Тимоти Хант
		Пол Нерс
2002		Сидней Бреннер	Мүшелердің даму және апоптоз тетіктерінің генетикалық реттелу мәселелері саласындағы жаңалықтар үшін. Түпнұсқасы  (ағыл.)   for their discoveries concerning genetic regulation of organ development and programmed cell death'
		Роберт Хорвиц
		Джон Салстон
2003		Пол Лотербур	магнитті-резонансты томография әдісін ашқаны үшін. Түпнұсқасы  (ағыл.)   for their discoveries concerning magnetic resonance imaging
		Питер Мэнсфилд
2004		Ричард Эксел	Зерттеу барысында иіс сезу рецепторларын және иіс сезу мүшелер жүйесін ұйымдастырғаны үшін. Түпнұсқасы  (ағыл.)   for their discoveries of odorant receptors and the organization of the olfactory system
		Линда Бак
2005		Барри Маршалл	Helicobacter Pylori бактериясының гастрит, асқазан жарасы эәне ұлтабар жарасы пайда болуына әсері туралы жұмысы үшін. Түпнұсқасы  (ағыл.)   for their discovery of the bacterium Helicobacter pylori and its role in gastritis and peptic ulcer disease
		Робин Уоррен
2006		Эндрю Файер	Белгілі бір гендердің қызметін бәсеңдету әсері — РНК-интерференциясын ашқаны үшін. Түпнұсқасы  (ағыл.)   for their discovery of RNA interference - gene silencing by double-stranded RNA
		Крейг Мелло
2007		Марио Капекки	Тышқандарда эмбриондық бағаналы жасушалар арқылы нақты ген модификацияларын жүргізу принциптерін ашқаны үшін. Түпнұсқасы  (ағыл.)   for their discoveries of principles for introducing specific gene modifications in mice by the use of embryonic stem cells
		Мартин Эванс
		Оливер Смитис
2008		Харальд цур Хаузен (сыйлықтың 1⁄2-і)	Жатыр мойыны қатерлі ісігінің пайда болуына әкелетін. адам папилломавирусын ашқаны үшін. Түпнұсқасы  (ағыл.)   for his discovery of human papilloma viruses causing cervical cancer
		Франсуаза Барре-Синусси (сыйлықтың 1⁄4-і)	АИВ-ты ашқаны үшін. Түпнұсқасы  (ағыл.)   for their discovery of human immunodeficiency virus
		Люк Монтанье (сыйлықтың 1⁄4-і)
2009		Элизабет Блэкберн	Теломерлер хромосомаларын және теломераза ферменттерін қорғау тетіктерін ашқаны үшін. Түпнұсқасы  (ағыл.)   for the discovery of how chromosomes are protected by telomeres and the enzyme telomerase
		Кэрол Грейдер
		Джек Шостак

2010-шы

Жыл	Суреті	Ел, лауреат	Марапаттау негіздемесі	Ақпарат қайнары
2010		Роберт Эдвардс (1925—2013)	In vitro жасанды ұрықтандыру технологиясы үшін. Түпнұсқасы  (ағыл.)   for the development of in vitro fertilization
2011		Жюль Хоффман (сыйлықтың 1⁄4-і) (1941)	Туа біткен иммунитеттің белсендірілуін зерттеудегі жұмысы үшін. Түпнұсқасы  (ағыл.)   their discoveries concerning the activation of innate immunity
		Брюс Бетлер (сыйлықтың 1⁄4-і) (1957)
		Ральф Стайнман (сыйлықтың 1⁄2-і) (қайтыс болғаннан кейін) (1943—2011)	Дендриттік жасушаларды ашқаны үшін және жүре пайда болған иммунитетті үшін зертеудегі маңызы. Түпнұсқасы  (ағыл.)   for his discovery of the dendritic cell and its role in adaptive immunity
2012		Джон Гёрдон (1933)	Даму және индукцияланған бағаналы жасушаны алу биологиясын дамытқаны үшін. Түпнұсқасы  (ағыл.)   for the discovery that mature cells can be reprogrammed to become pluripotent
		Синъя Яманака (1962)
2013		Джеймс Ротман (1950)	Біздің жасушаларымыздағы негізгі тасымалдау жүйесі — везикулалық тасымалдауды реттеу механизмін ашқаны үшін Түпнұсқасы  (ағыл.)   their discoveries of machinery regulating vesicle traffic, a major transport system in our cells
		Рэнди Шекман (1948)
		Томас Зюдхоф (1955)
2014		Джон О’Киф (1939)	Мидағы орынды анықтау жүйесін құрайтын жасушаларды ашқаны үшін Түпнұсқасы  (ағыл.)   for their discoveries of cells that constitute a positioning system in the brain
		Мей-Бритт Мозер (1963)
		Эдвард Мозер (1962)
2015
		Уильям Кэмпбелл (1930)	Олардың дөңгелек жәндіктерге туындаған инфекцияға қарсы жаңа терапиясы үшін Түпнұсқасы  (ағыл.)   for their discoveries concerning a novel therapy against infections caused by roundworm parasites
		Сатоши Омура (1935)
		Ту Юю (1930)	Безгекпен күресте жаңа терапияға қатысты оның жаңалықтары үшін Түпнұсқасы  (ағыл.)   for her discoveries concerning a novel therapy against Malaria
2016		Йошинори Осуми (1945)	Аутофагия механизмдеріне қатысты ашылулары үшін Түпнұсқасы  (ағыл.)   "for his discoveries of mechanisms for autophagy"
2017		Джеффри Холл (1945)	Цираган ритмі басқаратын молекулярлық механизмдерді табқаны үшін Түпнұсқасы  (ағыл.)   "for their discoveries of molecular mechanisms controlling the circadian rhythm"
		Майкл Росбаш ‎ (1944)
		Майкл Янг (1949)
2018		Тасуку Хондзё (1942) (сыйлықтың 1⁄2-і)	Теріс иммундық реттеуді тежеу арқылы қатерлі ісік терапиясын ашқаны үшін Түпнұсқасы  (ағыл.)   "for their discovery of cancer therapy by inhibition of negative immune regulation."
		Джеймс Эллисон (1948) (сыйлықтың 1⁄2-і)
2019		Уильям Кэлин (1957) (сыйлықтың 1⁄3-і)	Жасушалардың оттегінің қолжетімділігін қалай сезінетіні және оған бейімделетіні туралы ашқаны үшін Түпнұсқасы  (ағыл.)   "for their discoveries of how cells sense and adapt to oxygen availability"
		Питер Рэтклифф (1954) (сыйлықтың 1⁄3-і)
		Грегг Семенза (1956) (сыйлықтың 1⁄3-і)

2020-шы

Жыл	Суреті	Лауреат	Марапаттау негіздемесі	Ақпарат көзі
2020		Харви Джеймс Алтер (1935) (сыйлықтың 1⁄3-і)	С Гепатиті вирусын ашқаны үшін Түпнұсқасы  (ағыл.)   "for the discovery of Hepatitis C virus."
		Майкл Хаутон (1949) (сыйлықтың 1⁄3-і)
		Чарльз Райс (1952) (сыйлықтың 1⁄3-і)
2021		Дэвид Джулиус (1955) (сыйлықтың 1⁄2-і)	Температура мен жанасуға арналған рецепторларды ашқаны үшін Түпнұсқасы  (ағыл.)   "for their discoveries of receptors for temperature and touch."
		Ардем Патапутян (1967) (сыйлықтың 1⁄2-і)
2022		Сванте Паабо (1955)	Жойылып кеткен гомининдердің геномдары мен адам эволюциясына қатысты ашқан жаңалықтары үшін Түпнұсқасы  (ағыл.)   "for his discoveries concerning the genomes of extinct hominins and human evolution"
2023		Каталин Карико (1955) (сыйлықтың 1⁄2-і)	COVID-19-ға қарсы тиімді ақпараттық РНҚ вакциналарын жасауға мүмкіндік беретін нуклеозидтер базасының модификацияларына қатысты ашқан жаңалықтары үшін Түпнұсқасы  (ағыл.)   "for their discoveries concerning nucleoside base modifications that enabled the development of effective mRNA vaccines against COVID-19"
		Дрю Вайсман (1959) (сыйлықтың 1⁄2-і)

Жынысы және жасы бойынша статистика

• Ең бірінші сыйлықтың әйел-лауреаты 1947 жылы Герти Кори атанды; сол уақыттан бері физиология немесе медицина саласындағы Нобель сыйлығы тағы 9 әйелге берілді.
• Сыйлықтың марапаттау кезіндегі ең жас лауреаты Фредерик Бантинг болатын, оған 1923 жылы сыйлық берілген уақытта небәрі 32 жаста еді. Ең егде лауреат 1966 жылы Фрэнсис Роус атанған, сол уақытта оның жасы 87 жасқа келген еді.
• Нобель сыйлығын алған лауреаттардың арасында ең көп өмір сүрген, оның ішінде физиология немесе медицина саласында Нобель сыйлығының лауреаттары арасында, 1986 жылғы лауреат Рита Леви-Монтальчини болатын, ол 2012 жылы 104 жасында өмірден озды..

Ел бойынша статистика

бір азаматтығы ғана бар лауреаттар

бір мемлекетке ғана тиесілі емес лауреаттар

Әдебиет

• Чолаков В. Нобель сыйлықтары: учёные және открытия / болг. тілінен аударған А. С. Никольского; под ред. және с предисл. д-ра хим. наук А. Н. Шамина — М., 1987. — (Кітапханалық серия). — 100 000 таралым.

Сілтемелер

• Официальный сайт Нобелевской премии  (ағыл.)
• Наука және техника: Нобелевские лауреаты: Премия по физиологии және медицине