2.7.2018 |
PL |
Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej |
L 165/13 |
ROZPORZĄDZENIE WYKONAWCZE KOMISJI (UE) 2018/931
z dnia 28 czerwca 2018 r.
nakładające ostateczne cło antydumpingowe na przywóz kwasu szczawiowego pochodzącego z Indii i Chińskiej Republiki Ludowej w następstwie przeglądu wygaśnięcia zgodnie z art. 11 ust. 2 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/1036
KOMISJA EUROPEJSKA,
uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,
uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/1036 z dnia 8 czerwca 2016 r. w sprawie ochrony przed przywozem produktów po cenach dumpingowych z krajów niebędących członkami Unii Europejskiej (1) („rozporządzenie podstawowe”), w szczególności jego art. 11 ust. 2,
a także mając na uwadze, co następuje:
1. PROCEDURA
1.1. Obowiązujące środki
(1) |
W następstwie dochodzenia antydumpingowego („pierwotne dochodzenie”) Rada, rozporządzeniem wykonawczym (UE) nr 325/2012 (2), nałożyła ostateczne cło antydumpingowe na przywóz kwasu szczawiowego pochodzącego z Indii i Chińskiej Republiki Ludowej („państwa, których dotyczy postępowanie”). |
(2) |
W następstwie wyroku Sądu z dnia 20 maja 2015 r. (3) stwierdzono nieważność zaskarżonych środków, ponieważ dotyczyły one chińskiego producenta eksportującego Yuanping Changyuan Chemicals Co. Ltd („Yuanping”). W następstwie wdrożenia tego wyroku, Komisja ponownie wprowadziła środki antydumpingowe na przywóz produktu objętego postępowaniem przez Yuanping, ze skutkiem od dnia 30 listopada 2016 r. (4). |
(3) |
Obowiązujące środki mają formę stawki celnej ad valorem w wysokości od 14,6 % do 52,2 % nałożonej na przywóz z państw, których dotyczy postępowanie. W przypadku Chińskiej Republiki Ludowej („ChRL”) cła wynoszą od 14,6 % do 37,7 % dla chińskich przedsiębiorstw współpracujących. Ogólnokrajowa stawka ceł antydumpingowych wynosi 52,2 %. W przypadku Indii cła wynoszą od 22,8 % do 31,5 % dla przedsiębiorstw współpracujących. Ogólnokrajowa stawka ceł antydumpingowych wynosi 43,6 %. |
1.2. Wniosek o dokonanie przeglądu wygaśnięcia
(4) |
W następstwie opublikowania zawiadomienia o zbliżającym się wygaśnięciu obowiązujących środków antydumpingowych (5) Komisja otrzymała wniosek o wszczęcie przeglądu wygaśnięcia środków obowiązujących w odniesieniu do państw, których dotyczy postępowanie, zgodnie z art. 11 ust. 2 rozporządzenia podstawowego. |
(5) |
Wniosek został złożony w dniu 18 stycznia 2017 r. przez przedsiębiorstwo Oxaquim S.A. („wnioskodawca”), reprezentujące ponad 50 % ogólnej produkcji unijnej kwasu szczawiowego. |
(6) |
W uzasadnieniu wniosku podano, że w związku z wygaśnięciem środków istnieje prawdopodobieństwo kontynuacji dumpingu i ponownego wystąpienia szkody dla przemysłu unijnego. |
1.3. Wszczęcie przeglądu wygaśnięcia
(7) |
Po ustaleniu, że istnieją wystarczające dowody, aby wszcząć przegląd wygaśnięcia, w dniu 12 kwietnia 2017 r. w zawiadomieniu opublikowanym w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej (6) Komisja ogłosiła wszczęcie przeglądu wygaśnięcia zgodnie z art. 11 ust. 2 rozporządzenia podstawowego („zawiadomienie o wszczęciu”). |
1.4. Dochodzenie
1.4.1. Okres objęty dochodzeniem przeglądowym i okres badany
(8) |
Dochodzenie w sprawie prawdopodobieństwa kontynuacji lub ponownego wystąpienia dumpingu i szkody objęło okres od dnia 1 kwietnia 2016 r. do dnia 31 marca 2017 r. („okres objęty dochodzeniem przeglądowym” lub „ODP”). Badanie tendencji istotnych z punktu widzenia oceny prawdopodobieństwa kontynuacji lub ponownego wystąpienia szkody objęło okres od dnia 1 stycznia 2013 r. do zakończenia ODP („okres badany”). |
1.4.2. Strony, których dotyczy postępowanie
(9) |
Komisja oficjalnie zawiadomiła o wszczęciu przeglądu wygaśnięcia wnioskodawcę, innego znanego producenta unijnego, znanych producentów eksportujących w państwach, których dotyczy postępowanie, znanych importerów, użytkowników i zainteresowane przedsiębiorstwa handlowe, znane zrzeszenia reprezentujące producentów i użytkowników unijnych, jak również przedstawicieli państw wywozu. |
(10) |
Zainteresowanym stronom umożliwiono przedstawienie opinii na piśmie oraz złożenie wniosku o przesłuchanie w terminie określonym w zawiadomieniu o wszczęciu. Żadna ze stron nie wystąpiła z wnioskiem o przesłuchanie. |
1.4.3. Kontrola wyrywkowa
(11) |
W zawiadomieniu o wszczęciu Komisja oznajmiła, że może dokonać kontroli wyrywkowej zainteresowanych stron zgodnie z art. 17 rozporządzenia podstawowego. |
1.4.3.1. Kontrola wyrywkowa producentów eksportujących
(12) |
Aby zdecydować, czy kontrola wyrywkowa jest konieczna, a jeżeli tak, aby dokonać doboru próby, Komisja wezwała wszystkich znanych producentów eksportujących w Indiach i ChRL do udzielenia informacji określonych w zawiadomieniu o wszczęciu. Poza tym Komisja zwróciła się do misji Indii i ChRL przy UE z wnioskiem o zidentyfikowanie pozostałych producentów eksportujących, którzy mogliby być zainteresowani udziałem w dochodzeniu, lub skontaktowanie się z nimi, jeżeli tacy producenci istnieją. |
(13) |
Trzech producentów eksportujących z Indii przedstawiło wymagane informacje i wyraziło zgodę na włączenie ich do próby. Kontrola wyrywkowa nie była zatem konieczna, a Komisja przesłała kwestionariusz do wszystkich trzech przedsiębiorstw. Tylko dwa indyjskie przedsiębiorstwa udzieliły odpowiedzi na pytania zawarte w kwestionariuszu. |
(14) |
Żadne przedsiębiorstwo z ChRL nie zgłosiło się. Komisja poinformowała chińskie władze za pomocą noty werbalnej z dnia 18 maja 2017 r. o tym, że nie współpracował z nią żaden producent eksportujący z ChRL. W konsekwencji Komisja ma zamiar oprzeć swoje ustalenia dotyczące producentów eksportujących z ChRL na dostępnych faktach zgodnie z art. 18 rozporządzenia podstawowego. Nie otrzymano żadnych uwag. |
1.4.3.2. Kontrola wyrywkowa producentów unijnych
(15) |
Kwas szczawiowy był produkowany w badanym okresie wyłącznie przez dwóch producentów unijnych. W związku z tym kontrola wyrywkowa producentów unijnych nie była konieczna. Mimo wysłania kwestionariuszy do obu przedsiębiorstw, tylko wnioskodawca udzielił odpowiedzi na pytania zawarte w kwestionariuszu. |
1.4.3.3. Kontrola wyrywkowa importerów niepowiązanych
(16) |
Aby zdecydować, czy kontrola wyrywkowa jest konieczna, a jeżeli tak, aby dokonać doboru próby, Komisja wezwała wszystkich znanych importerów niepowiązanych do udzielenia informacji określonych w zawiadomieniu o wszczęciu przeglądu. |
(17) |
Siedem przedsiębiorstw wypełniło formularz kontroli wyrywkowej. Tylko jedno z nich wskazało, że dokonywało przywozu kwasu szczawiowego z państw, których dotyczy postępowanie. Ze względu na tę niewielką liczbę przedsiębiorstw uznano, że kontrola wyrywkowa nie jest konieczna. |
1.5. Kwestionariusze i wizyty weryfikacyjne
(18) |
Komisja zgromadziła i zweryfikowała wszelkie informacje uznane za niezbędne do ustalenia prawdopodobieństwa kontynuacji lub ponownego wystąpienia dumpingu, prawdopodobieństwa kontynuacji lub ponownego wystąpienia szkody oraz interesu Unii. |
(19) |
Komisja przesłała kwestionariusze dwóm znanym producentom unijnym, trzem indyjskim producentom eksportującym, wszystkim znanym użytkownikom i siedmiu importerom niepowiązanym, którzy udzielili odpowiedzi na pytania zawarte w kwestionariuszu dotyczącym kontroli wyrywkowej. |
(20) |
Odpowiedzi na pytania zawarte w kwestionariuszach otrzymano od dwóch indyjskich producentów eksportujących, jednego producenta unijnego i pięciu użytkowników. |
(21) |
Komisja przeprowadziła wizyty weryfikacyjne na terenie następujących przedsiębiorstw:
|
2. PRODUKT OBJĘTY POSTĘPOWANIEM I PRODUKT PODOBNY
2.1. Produkt objęty postępowaniem
(22) |
Produktem objętym postępowaniem jest kwas szczawiowy, w postaci dihydratu (numer CUS 0028635-1 i numer CAS 6153-56-6) lub w postaci bezwodnej (numer CUS 0021238-4 i numer CAS 144-62-7), w roztworze wodnym lub nie, obecnie objęty kodem CN ex 2917 11 00 (kod TARIC 2917110091) i pochodzący z Indii i ChRL („produkt objęty postępowaniem”). |
(23) |
Kwas szczawiowy wykorzystywany jest w szeregu zastosowań, na przykład jako czynnik redukujący i środek wybielający, w syntezie farmaceutycznej oraz do produkcji chemikaliów. |
(24) |
W pierwotnym dochodzeniu ustalono, że istnieją dwa rodzaje kwasu szczawiowego; nierafinowany kwas szczawiowy i rafinowany kwas szczawiowy. Rafinowany kwas szczawiowy, produkowany w ChRL, lecz nieprodukowany w Indiach, wytwarzany jest w procesie oczyszczania nierafinowanego kwasu szczawiowego; celem tego procesu jest usunięcie żelaza, chlorków, śladowych ilości metali i innych zanieczyszczeń. Wobec braku współpracy ze strony ChRL w ramach obecnego dochodzenia przeglądowego założono, że producenci eksportujący w ChRL wytwarzali i eksportowali rafinowany kwas szczawiowy podobnie jak w pierwotnym dochodzeniu. |
2.2. Produkt podobny
(25) |
Kwas szczawiowy produkowany i sprzedawany na terenie Unii przez przemysł unijny, kwas szczawiowy produkowany i sprzedawany na rynku krajowym w Indiach i ChRL oraz kwas szczawiowy przywożony do Unii z Indii i ChRL mają zasadniczo te same podstawowe cechy fizyczne i chemiczne oraz te same podstawowe zastosowania końcowe. |
(26) |
Produkty te są zatem podobne w rozumieniu art. 1 ust. 4 rozporządzenia podstawowego. |
3. PRAWDOPODOBIEŃSTWO KONTYNUACJI LUB PONOWNEGO WYSTĄPIENIA SZKODY
3.1. Uwagi wstępne
(27) |
Zgodnie z art. 11 ust. 2 rozporządzenia podstawowego Komisja zbadała najpierw, czy istnieje prawdopodobieństwo, że wygaśnięcie obowiązujących środków doprowadzi do kontynuacji lub ponownego wystąpienia dumpingu ze strony indyjskich i chińskich producentów eksportujących. |
(28) |
W ODP nadal dokonywano wywozu kwasu szczawiowego z ChRL i Indii do Unii, aczkolwiek w stopniu mniejszym niż w okresie objętym pierwotnym dochodzeniem (od dnia 1 stycznia do dnia 31 grudnia 2010 r.). Według danych Eurostatu, chiński i indyjski przywóz kwasu szczawiowego na rynek unijny stanowił około 16 % udziału w rynku w ODP. |
3.2. Indie
(29) |
Istnieje czterech znanych producentów kwasu szczawiowego w Indiach, z których dwóch udzieliło odpowiedzi na pytania zawarte w kwestionariuszu. Na podstawie dostępnych informacji (7) Komisja oszacowała całkowitą produkcję w Indiach na około 30 000 ton metrycznych. Całkowity wywóz z Indii został oszacowany na podstawie danych rządu Indii z lat 2016–2017 (8) na około 9 000 ton metrycznych. |
(30) |
W ODP przywóz z Indii na rynek unijny był ograniczony i wynosił według danych Eurostatu i rządu Indii około 800 do 900 ton. |
(31) |
Oboje współpracujący indyjscy producenci dokonali niewielkiej sprzedaży na rynku unijnym, a sytuacja ta wynikała ze spadku po wprowadzeniu środków. Głównym producentem eksportujący z Indii w ODP było przedsiębiorstwo, które zakończyło współpracę bez udzielenia odpowiedzi na pytania zawarte w kwestionariuszu. |
(32) |
Przywóz z Indii podlega WTC (9) w wysokości 6,5 %. |
3.2.1. Dumping w okresie objętym dochodzeniem przeglądowym
a) Wartość normalna
(33) |
Komisja przeanalizowała najpierw, czy łączna wielkość sprzedaży krajowej w przypadku obu przedsiębiorstw jest reprezentatywna, zgodnie z art. 2 ust. 2 rozporządzenia podstawowego. Sprzedaż krajową uznaje się za reprezentatywną, jeżeli łączna wielkość sprzedaży krajowej produktu podobnego niezależnym klientom na rynku krajowym w podziale na producenta eksportującego stanowiła co najmniej 5 % jego łącznej wielkości sprzedaży eksportowej produktu objętego przeglądem do Unii w ODP. Na tej podstawie łączna sprzedaż produktu podobnego na rynku krajowym dokonana przez obu współpracujących producentów eksportujących była reprezentatywna. |
(34) |
Następnie Komisja określiła te rodzaje produktu sprzedawane na rynku krajowym, które były identyczne lub porównywalne z rodzajami produktu sprzedawanymi na wywóz do Unii w odniesieniu do producentów eksportujących z reprezentatywną sprzedażą krajową. W dalszej kolejności Komisja przeanalizowała, czy sprzedaż krajowa dokonywana przez każdego z obu producentów eksportujących na rynku krajowym w przypadku każdego rodzaju produktu, który jest identyczny lub porównywalny z rodzajem produktu sprzedawanym na wywóz do Unii, była reprezentatywna zgodnie z art. 2 ust. 2 rozporządzenia podstawowego. Sprzedaż krajowa danego rodzaju produktu jest reprezentatywna, jeżeli całkowita wielkość sprzedaży krajowej tego rodzaju produktu niezależnym klientom w okresie objętym dochodzeniem stanowi co najmniej 5 % całkowitej sprzedaży eksportowej identycznego lub porównywalnego rodzaju produktu do Unii. Komisja oszacowała, że sprzedaż dokonana przez obu współpracujących producentów eksportujących była reprezentatywna. |
(35) |
Następnie Komisja określiła w odniesieniu do każdego rodzaju produktu udział sprzedaży z zyskiem niezależnym klientom na rynku krajowym w ODP, by móc zdecydować, czy do obliczenia wartości normalnej zgodnie z art. 2 ust. 4 rozporządzenia podstawowego należy zastosować rzeczywiste ceny sprzedaży krajowej. |
(36) |
Wartość normalna opiera się na rzeczywistej cenie krajowej każdego rodzaju produktu niezależnie od tego, czy sprzedaż ta jest dokonywana z zyskiem, jeżeli:
Na podstawie biorących udział w dochodzeniu dwóch współpracujących przedsiębiorstw z Indii oszacowano, że ich sprzedaż nie spełniła powyższych kryteriów. |
(37) |
Za wartość normalną przyjmuje się rzeczywistą cenę krajową danego rodzaju produktu wyłącznie dla krajowej sprzedaży z zyskiem w ODP, jeżeli:
W odniesieniu do jednego współpracującego przedsiębiorstwa z Indii, Radiant, które sprzedaje wyłącznie jeden rodzaj produktu zarówno na rynku krajowym, jak i na wywóz, wartość normalną określono na podstawie tej metodyki i zastosowano wyłącznie sprzedaż z zyskiem, która stanowi od [10 do 15] % sprzedaży. Kryteria te nie dotyczą drugiego współpracującego indyjskiego przedsiębiorstwa. |
(38) |
W sytuacji gdy sprzedaż rodzaju produktu lub produktu podobnego nie miała miejsca lub była niedostateczna w zwykłym obrocie handlowym, Komisja konstruowała wartość normalną zgodnie z art. 2 ust. 3 i 6 rozporządzenia podstawowego. W odniesieniu do takich rodzajów produktu wartość normalną skonstruowano poprzez dodanie następujących elementów do średniego kosztu produkcji produktu podobnego wytwarzanego przez współpracującego producenta eksportującego w ODP:
|
(39) |
Inne przedsiębiorstwo indyjskie, Star Oxochem, sprzedawało dwa rodzaje produktów: Jeden wyłącznie na rynku krajowym, a drugi prawie wyłącznie na wywóz (z niewielką ilością sprzedaży na rynku krajowym). Nie odnotowano sprzedaży z zyskiem produktu, który był przedmiotem wywozu. Wartość normalną skonstruowano przez dodanie do średniego kosztu produkcji kosztów ogólnych i administracyjnych oraz wartości procentowej zysku na podstawie sprzedaży na rynku krajowym w zwykłym obrocie handlowym danym rodzajem produktu sprzedawanego na rynku krajowym, zgodnie z metodyką opisaną w motywie 38. |
(40) |
W zakresie określania kosztów produkcji wnioskodawca stwierdził, że koszty produkcji chlorku sodu pomniejszone o przychody ze sprzedaży powinny zostać przydzielone do produkcji kwasu szczawiowego. Według wnioskodawcy chlorek sodu powinien być traktowany jako produkt uboczny, nie jako opłacalna oddzielna linia biznesowa. Na podstawie dowodów zgromadzonych w trakcie dochodzenia Komisja uznała, że chlorek sodu jest produktem ubocznym, ponieważ jest produktem wtórnym otrzymywanym z procesu wytwarzania kwasu szczawiowego. Nie jest on zatem produktem pierwotnym. Produkt wtórny jest zbywalny. Przychody ze sprzedaży muszą zostać odjęte od kosztów wytwarzania produktu objętego postępowaniem, w skład których wchodzą koszty produkcji produktu ubocznego. Koszty produkcji uległy modyfikacji przez odpowiedne dostosowania dotyczące jednego indyjskiego producenta, w związku z czym chlorek sodu traktowany jest jako produkt uboczny, a nie jako opłacalna linia biznesowa. |
b) Cena eksportowa
(41) |
Oboje współpracujący producenci eksportujący prowadzili wywóz do Unii bezpośrednio na rzecz niezależnych klientów. W związku z powyższym cena eksportowa była ceną faktycznie zapłaconą lub należną za produkt objęty postępowaniem przy jego sprzedaży na wywóz do Unii zgodnie z art. 2 ust. 8 rozporządzenia podstawowego. |
c) Porównanie
(42) |
Komisja dokonała porównania wartości normalnej i ceny eksportowej na podstawie ceny ex-works, jak wskazano powyżej. |
(43) |
W przypadkach uzasadnionych potrzebą zapewnienia obiektywnego porównania Komisja dostosowała wartość normalną lub cenę eksportową, uwzględniając różnice mające wpływ na ceny i ich porównywalność, zgodnie z art. 2 ust. 10 rozporządzenia podstawowego. Dostosowań dokonano w odniesieniu do kosztów transportu, ubezpieczenia, przeładunku, załadunku, kosztów dodatkowych, kosztów opakowania, kosztów kredytów, opłat bankowych oraz prowizji zapłaconych przez współpracującego producenta eksportującego. Poziom dostosowań do cen krajowych wahał się w granicach 0–5 %. W przypadku cen eksportowych poziom dostosowań wahał się w granicach 10–25 %. Każdy z dwóch indyjskich producentów eksportujących otrzymał szczegółowe informacje na temat obliczeń dokonanych dostosowań w ramach specjalnej procedury ujawnienia ustaleń. |
(44) |
W kontekście art. 2 ust. 10 lit. b) rozporządzenia podstawowego, oboje współpracujący producenci wskazali, że korzystały one z programu „Merchandise Exports from India” („MEIS”) (10). MEIS jest programem rządu indyjskiego, który zawiera zachętę dla eksporterów w formie świadectwa dotyczącego kredytu celnego celem rekompensaty strat poniesionych w wyniku zapłaty ceł. Zachęta odpowiada określonemu odsetkowi osiągniętej wartości FOB (w ramach swobodnej wymiany handlowej z zagranicą) za określone towary przeznaczone dla poszczególnych rynków. Program zachęty wywozowej nie jest dopuszczalnym dostosowaniem w celu porównania cen. Nie kwalifikuje się on jako system zwrotu ceł, dla którego można dokonać dostosowania na podstawie art. 2 ust. 10 lit. b) rozporządzenia podstawowego, ponieważ art. 2 ust. 10 lit. b) zezwala wyłącznie na dostosowania wartości normalnej, a nie ceny eksportowej. Ponadto wartości świadectwa nie oblicza się w powiązaniu z kwotą należności celnych przywozowych, które byłyby uwzględnione przy wywozie produktów przetworzonych, ale zamiast tego, wartości te odpowiadają określonemu odsetkowi wartości FOB wywiezionych towarów. Dodatkowo niezależnie od obliczenia wartości zachęty funkcjonowanie systemu nie prowadzi do sytuacji, w której opłaty przywozowe naliczone od materiałów fizycznie włączonych w sprzedaż krajową produktu podobnego są zwracane lub niepobierane przy wywozie tego samego produktu do Unii. Ze wszystkich powyższych powodów nie zaakceptowano żadnych dostosowań do wartości normalnej lub ceny eksportowej. |
(45) |
Jeden współpracujący producent wskazał, że uzyskał korzyści z programu centralnego podatku VAT(CENVAT) (11). W ramach tego programu wytwórca produktu końcowego lub usługodawca usługi podlegającej opodatkowaniu mają możliwość skorzystać z ulgi za zapłacony podatek akcyzowy oraz za zapłacony podatek od usług za jakiekolwiek nakłady otrzymane w fabryce lub za jakiekolwiek usługi będące nakładami otrzymane przez wytwórcę produktu końcowego. Przedsiębiorstwo nie wykazało, że tego programu nie stosuje się jednakowo do towarów końcowych sprzedawanych na rynku krajowym. W związku z tym podobnie jak w przypadku programu MEIS opisane zwolnienie z podatku akcyzowego nie jest dopuszczalnym dostosowaniem do celów porównania ceny zgodnie z art. 2 ust. 10 lit. b) rozporządzenia podstawowego. |
(46) |
Dlatego dostosowania dotyczące programów MEIS i CENVAT nie zostały dokonane. |
(47) |
Dwóch współpracujących producentów wnioskowało o dostosowanie ze względu na kurs wymiany walut. Wniosek ten został odrzucony ze względu na wahania kursów wymiany po ustaleniu cen, dzięki czemu nie wpłynęło to na porównanie cen. |
d) Marginesy dumpingu
(48) |
Zgodnie z art. 2 ust. 11 rozporządzenia podstawowego średnią ważoną wartość normalną według rodzaju produktu porównano ze średnią ważoną ceną eksportową odnośnego rodzaju produktu objętego przeglądem. Opierając się na tej metodyce, ustalono indywidualne marginesy dumpingu dla obu przedsiębiorstw, które są przedstawione w tabeli poniżej:
|
e) Wniosek
(49) |
Na podstawie powyższego stwierdza się, że indyjscy producenci eksportujący kontynuowali wywóz kwasu szczawiowego do Unii po cenach dumpingowych w ODP. |
3.2.2. Prawdopodobne zmiany wielkości przywozu w przypadku uchylenia środków
(50) |
Oprócz ustalenia kontynuacji dumpingu w ODP Komisja zbadała również prawdopodobieństwo wzrostu wielkości wywozu po cenach dumpingowych w przypadku wygaśnięcia środków. Komisja zbadała indyjskie moce produkcyjne i wolne moce produkcyjne, zachowanie indyjskich eksporterów na innych rynkach i atrakcyjność rynku unijnego. |
(51) |
W związku ze współpracą wyłącznie ze strony dwóch producentów eksportujących z Indii, dodatkowych ustaleń dokonuje się na podstawie dostępnych faktów przedstawionych poniżej. |
a) Moce produkcyjne i wolne moce produkcyjne w Indiach
(52) |
Na podstawie zweryfikowanych danych współpracujących producentów eksportujących, wykorzystanie mocy produkcyjnych dwóch skontrolowanych indyjskich producentów wynosi ponad 75 %. |
(53) |
Ogółem całkowite moce produkcyjne indyjskich producentów kwasu szczawiowego są szacowane na około 40 000 ton metrycznych, natomiast ich wolne moce produkcyjne szacuje się na 10 000 ton metrycznych (12). Wolne moce produkcyjne równają się całkowitej konsumpcji w Unii. |
b) Zachowanie indyjskich eksporterów na rynkach państw trzecich
(54) |
Dwa współpracujące przedsiębiorstwa indyjskie dokonywały znacznej sprzedaży eksportowej do reszty świata w ODP. Jedno z przedsiębiorstw dokonało wywozu większości swojej produkcji, podczas gdy drugie przedsiębiorstwo sprzedało większość swojej produkcji na rynku krajowym. |
(55) |
Największymi odbiorcami wywozu z Indii ogółem były według statystyk rządu indyjskiego (13) od 2016 r. do 2017 r. Malezja, Meksyk, Pakistan, Rosja i Tajwan. Wywóz do tych pięciu państw wyniósł ponad 5 700 ton metrycznych. Na podstawie statystyk rządu indyjskiego średnia indyjska cena eksportowa do Unii jest o 7 % wyższa od średniej ceny eksportowej do reszty świata. Indyjskie ceny eksportowe do Unii są zasadniczo wyższe niż ceny dla reszty świata z wyjątkiem zwłaszcza USA i Meksyku. |
c) Atrakcyjność rynku unijnego
(56) |
Mimo że Unia jest dość małym rynkiem dla kwasu szczawiowego pozostaje on atrakcyjny dla indyjskich producentów eksportujących, Jak wskazano w motywie powyżej, średnia cena dla Unii jest o 7 % wyższa niż dla reszty świata. Atrakcyjność jest ponadto potwierdzona tym, że mimo wysokiego poziomu ostatecznych ceł antydumpingowych trzech z czterech indyjskich producentów eksportujących kontynuuje wywóz na rynek unijny. Ponadto indyjskie przedsiębiorstwo wyraźnie wskazało w swojej jawnej odpowiedzi na pytania zawarte w kwestionariuszu, że rynek „UE ma duży potencjał i [jest] atrakcyjny pod względem ceny produktu”. |
d) Wniosek
(57) |
Biorąc pod uwagę dostępne wolne moce produkcyjne w Indiach, ogólny poziom cen indyjskich producentów na rynkach państw trzecich i atrakcyjność rynku unijnego pod względem cen, prawdopodobne jest, że w przypadku braku środków, przynajmniej część dostępnych mocy produkcyjnych w Indiach może zostać wykorzystana do produkcji kwasu szczawiowego na wywóz do Unii lub część wywozu do państw trzecich mogłaby zostać przekierowana do Unii, biorąc pod uwagę wyższe ceny na rynku unijnym. |
(58) |
W swoim piśmie z dnia 23 października 2017 r. jedno z współpracujących indyjskich przedsiębiorstw stwierdziło, że w pełni wykorzysta moce produkcyjne do marca 2018 r. ze względu na spadek produkcji w ChRL. Przedsiębiorstwo wskazało, że spadek produkcji w ChRL może skutkować wywarciem presji na rynek unijny. Niemniej jednak, jak wskazano poniżej w pkt 3.3, nie ustalono, że taki spadek chińskiej produkcji, nawet gdyby miał miejsce, miałby taki wpływ na rynki światowe i unijne. |
(59) |
Ogólnie stwierdzono, że w przypadku wygaśnięcia środków możliwe jest, że indyjskie przedsiębiorstwa dokonywałyby wywozu do Unii w większych ilościach niż obecnie i po cenach dumpingowych. |
3.3. Chińska Republika Ludowa
(60) |
ChRL jest zdecydowanie największym krajem produkującym kwas szczawiowy, którego szacowana produkcja wynosi [150 000–200 000] ton metrycznych (14). Całkowity wywóz z ChRL wynosi około [25 000–50 000] ton metrycznych. Żaden z chińskich producentów nie współpracował w ramach niniejszego dochodzenia, w związku z tym ustalenia opierają się na najlepszych dostępnych faktach zgodnie z art. 18 rozporządzenia podstawowego. |
(61) |
W dniu 28 listopada 2016 r. ponownie wprowadzono środki wobec Yuanping po ich wcześniejszym unieważnieniu przez Sąd. Do momentu ponownego wprowadzenia środków Yuanping mogło dokonywać wywozu wolnego od ceł antydumpingowych. |
(62) |
Przywóz z ChRL podlega WTC w wysokości 6,5 %. |
3.3.1. Dumping w okresie objętym dochodzeniem przeglądowym
a) Państwo analogiczne
(63) |
Zgodnie z art. 2 ust. 7 lit. a) i b) rozporządzenia podstawowego normalną wartość należy określić w oparciu o ceny płacone lub należne na rynku krajowym lub wartość skonstruowaną w odpowiednim państwie trzecim o gospodarce rynkowej („państwo analogiczne”). |
(64) |
W zawiadomieniu o wszczęciu postępowania zamierzano wykorzystać Indie jako państwo analogiczne. W zawiadomieniu o wszczęciu wskazano również Japonię jako państwo analogiczne. W notatce załączonej do akt z dnia 18 maja 2017 r. Komisja wskazała, że Indie mogą zostać wykorzystane jako państwo analogiczne. Indie są najważniejszym państwem wywozu kwasu szczawiowego do Unii. Indie są objęte tym samym postępowaniem. Zostały one już wykorzystane jako państwo analogiczne w ramach początkowego postępowania antydumpingowego. Ponadto dwóch indyjskich producentów eksportujących współpracowało w ramach tego postępowania. |
(65) |
Nie otrzymano żadnych uwag w tej sprawie. |
(66) |
W świetle powyższego Komisja stwierdziła, że Indie są odpowiednim państwem analogicznym zgodnie z art. 2 ust. 7 lit. a) i b) rozporządzenia podstawowego. |
b) Wartość normalna
(67) |
Informacje otrzymane od dwóch producentów współpracujących z państwa analogicznego posłużyły jako podstawa do ustalenia wartości normalnej. Metodyka wykorzystywana w tym celu została wymieniona w pkt 3.2.1. Średnia ważona wartość normalna dwóch indyjskich przedsiębiorstw została wykorzystana jako wartość normalna dla ChRL. |
(68) |
Zgodnie z wnioskami z pierwotnego dochodzenia dokonano dostosowania normalnej wartości, ponieważ chińskie przedsiębiorstwa, oprócz nierafinowanego kwasu szczawiowego, produkują i dokonują wywozu do Unii również tzw. „rafinowanego” kwasu szczawiowego”, który nie był produkowany w państwie analogicznym, tj. Indiach. Wobec braku współpracy oraz wskazania produkowanych i eksportowanych rodzajów podczas ODP, uznaje się za uzasadnione, na podstawie ustaleń z pierwotnego dochodzenia, dokonanie dostosowania (podniesienia o 12 %) średniej ważonej wartości normalnej dla tych dwóch współpracujących przedsiębiorstw indyjskich. |
c) Cena eksportowa
(69) |
Wobec braku współpracy ze strony chińskich eksporterów Komisja oparła się w swoich ustaleniach ceny eksportowej na dostępnych danych statystycznych jako najlepszych dostępnych faktach. Komisja zdecydowała się dokonać swoich obliczeń przy użyciu informacji o cenach z bazy danych Comext (Eurostat). |
(70) |
W przypadkach uzasadnionych potrzebą zapewnienia obiektywnego porównania Komisja dostosowała cenę eksportową, uwzględniając różnice mające wpływ na ceny i ich porównywalność. Średnia cena eksportowa dla ODP pochodziła z danych statystycznych Eurostatu. Cena CIF została ponownie dostosowana do poziomu ex-works na podstawie faktycznych kosztów transportu i ubezpieczenia określonych na podstawie zweryfikowanych danych pochodzących od chińskich przedsiębiorstw współpracujących w ramach pierwotnego dochodzenia (dostosowanie o [15–20] %). Należy zauważyć, że nawet w przypadku wykorzystania większej ilości aktualnych danych od indyjskich przedsiębiorstw współpracujących i skorygowania ich pod względem dłuższej odległości z chińskich portów, poziom dostosowania byłby podobny (mniej niż jeden punkt procentowy różnicy). |
d) Porównanie
(71) |
Komisja dokonała porównania wartości normalnej i średniej chińskiej ceny eksportowej na podstawie ceny ex-works, jak określono powyżej. |
e) Margines dumpingu
(72) |
Na tej podstawie (dostosowania opierające się na zweryfikowanych danych od indyjskich producentów współpracujących) ustalono, że w ODP średnie ważone marginesy dumpingu, wyrażone jako wartość procentowa ceny CIF na granicy Unii przed ocleniem wynosiły 8,7 %. Komisja zauważyła, że gdyby opierała swoje ustalenia na danych z chińskiej bazy danych dotyczących wywozu, ustalony margines dumpingu byłby wyższy. |
f) Wniosek
(73) |
Na tej podstawie Komisja stwierdziła, że dumping w Unii jest kontynuowany, ponieważ chińscy producenci eksportujący wciąż dokonywali wywozu kwasu szczawiowego po cenach dumpingowych w ODP. |
3.3.2. Prawdopodobne zmiany wielkości przywozu w przypadku uchylenia środków
(74) |
Oprócz ustalenia kontynuacji dumpingu w ODP Komisja zbadała również prawdopodobieństwo wzrostu wielkości wywozu po cenach dumpingowych w przypadku wygaśnięcia środków. |
(75) |
Wobec braku współpracy ze strony chińskich producentów eksportujących analiza ta oparta została na najlepszych dostępnych faktach, mianowicie na informacjach zawartych we wniosku o dokonanie przeglądu wygaśnięcia i ogólnie dostępnych informacjach. |
(76) |
Komisja oceniła chińskie moce produkcyjne i wolne moce produkcyjne, zachowanie chińskich eksporterów na innych rynkach oraz atrakcyjność rynku unijnego. |
a) Produkcja i wolne moce produkcyjne w ChRL
(77) |
Zgodnie ze statystykami przedłożonymi przez wnioskodawcę w ramach wniosku o dokonanie przeglądu wygaśnięcia łączne roczne moce produkcyjne chińskich producentów wynoszą około [150 000–200 000] ton metrycznych. Konsumpcja kwasu szczawiowego na rynku wewnętrznym w ChRL wynosi około [50 000–100 000], natomiast wartość wywozu wynosi około [25 000–50 000]. W związku z tym, zakładając że chiński rynek krajowy jest zaopatrywany wyłącznie przez chińskich producentów, wolne moce produkcyjne chińskich producentów oszacowano na [30 000-40 000] ton metrycznych, które wynoszą około 20 % ich całkowitych mocy produkcyjnych i trzykrotność oszacowanej konsumpcji w Unii. |
(78) |
Podczas gdy indyjskie przedsiębiorstwo wskazało, że część chińskiej produkcji została wstrzymana ze względu na kwestie ekologiczne, wnioskodawca, w swoim piśmie z dnia 28 listopada 2017 r. stwierdził, że takie ograniczenie miało miejsce przed 2013 r. Nie przedstawiono żadnych dowodów na poparcie któregokolwiek z tych zarzutów. W związku z tym Komisja odrzuciła oba argumenty. |
b) Zachowanie chińskich eksporterów na rynkach państw trzecich
(79) |
Aby móc ocenić prawdopodobne zachowanie chińskich producentów eksportujących w przypadku braku środków, Komisja zbadała poziom cen w odniesieniu do chińskiej sprzedaży eksportowej do pozostałych państw korzystając z chińskiej bazy danych dotyczącej wywozu. W przypadku dziesięciu najważniejszych rynków eksportowych ChRL (z wyjątkiem Japonii), cena eksportowa dostosowana do poziomu ex-works była znacząco poniżej wartości normalnej również ustalonej na poziomie ex-works, co wskazuje na politykę dumpingu na rynkach państw trzecich. Cena dla reszty świata (na poziomie ex-works) była średnio 30 % poniżej wartości normalnej oraz poniżej chińskiej ceny eksportowej do Unii. |
c) Atrakcyjność rynku unijnego
(80) |
Jak wskazano powyżej w pkt 3.2 mały rynek unijny jest atrakcyjny pod względem cenowym. Ponadto chiński wywóz nadal napływał na rynek unijny pomimo wejścia w życie ceł konwencyjnych i antydumpingowych. |
d) Wniosek
(81) |
Biorąc pod uwagę dostępne wolne moce produkcyjne w ChRL, ogólne zachowanie chińskich producentów na rynkach państw trzecich i atrakcyjność rynku unijnego pod względem cen, prawdopodobne jest, że w przypadku braku środków przynajmniej część dostępnych mocy produkcyjnych w ChRL może zostać wykorzystana do produkcji kwasu szczawiowego na wywóz do Unii lub część wywozu do państw trzecich mogłaby zostać przekierowana do Unii, biorąc pod uwagę wyższe ceny na rynku unijnym. |
(82) |
Ogólnie rzecz biorąc Komisja stwierdziła, że w przypadku wygaśnięcia środków możliwe jest, że chińskie przedsiębiorstwa dokonywałyby wywozu do Unii w większych ilościach niż obecnie i po cenach dumpingowych. |
3.4. Wnioski dotyczące dumpingu
(83) |
Podsumowując, duże szacowane moce produkcyjne, duże wolne moce produkcyjne w połączeniu z poziomami cen na innych rynkach wywozowych Chin po cenach dumpingowych, a także atrakcyjność rynku unijnego wskazują, że uchylenie środków prawdopodobnie spowodowałoby znaczny wzrost wywozu do Unii. Zważywszy na margines dumpingu ustalony w ODP dla obu państw, których dotyczy postępowanie, prawdopodobne jest również, że w przyszłości wywóz będzie dokonywany po cenach w znaczącym stopniu dumpingowych. |
(84) |
W związku z powyższym Komisja ustaliła, że dumping z Indii i ChRL byłby kontynuowany w przypadku dopuszczenia do wygaśnięcia środków. |
4. SZKODA
4.1. Definicja przemysłu unijnego i produkcji unijnej
(85) |
Przemysł unijny obejmuje te same zakłady co w pierwotnym dochodzeniu. W okresie objętym dochodzeniem przeglądowym produkt objęty postępowaniem był wytwarzany przez dwunastu znanych producentów unijnych: Oxaquim S.A. („Oxaquim”) i WeylChem Lamotte S.A.S. („WeylChem”) (15). Oxaquim reprezentowało znaczną część całkowitej produkcji kwasu szczawiowego w Unii w okresie objętym dochodzeniem przeglądowym (więcej niż 50 % całkowitej produkcji w Unii). WeylChem nie sprzeciwiło się wszczęciu dochodzenia przeglądowego, ale nie zdecydowało się na współpracę. W Unii nie ma obecnie innego producenta produktu objętego postępowaniem. Na tej podstawie dwaj producenci unijni Oxaquim i WeylChem stanowią przemysł unijny w rozumieniu art. 4 ust. 1 rozporządzenia podstawowego. W związku z tym producenci ci są zwani dalej „przemysłem unijnym”. |
(86) |
Całkowita produkcja unijna została ustalona w oparciu o wszystkie dostępne informacje, w tym informacje zawarte we wniosku o dokonanie przeglądu wygaśnięcia i dane zebrane przed wszczęciem i po wszczęciu dochodzenia oraz w oparciu o informacje uzyskane od współpracujących producentów unijnych. Informacje te pozwoliły na potwierdzenie występowania produkcji i jej poziomu także w odniesieniu do producenta, który nie współpracował w dochodzeniu. Na tej podstawie wielkość całkowitej produkcji unijnej w ODP oszacowano na 15 000-20 000 ton (16) |
4.2. Konsumpcja w Unii
(87) |
Konsumpcja została ustalona na podstawie wielkości przywozu i wielkości sprzedaży na rynku unijnym przez przemysł unijny, włączając w to zweryfikowane dane dotyczące Oxaquim i szacunki dotyczące WeylChem na podstawie danych Eurostatu. |
(88) |
W okresie badanym konsumpcja w Unii kształtowała się w następujący sposób: Tabela 1 Konsumpcja w Unii
|
(89) |
Konsumpcja w Unii spadła w okresie badanym z 11 544 ton w 2013 r. do 10 482 ton w ODP, a więc o 9 %. |
4.2.1. Wielkość i udział w rynku przywozu z Indii i ChRL
Tabela 2
Wielkość i udziały w rynku przywozu z Indii i ChRL
Wielkość przywozu (tony) |
2013 |
2014 |
2015 |
2016 |
ODP |
Indie i ChRL |
2 633 |
2 397 |
1 818 |
1 855 |
1 658 |
Indeks (2013 = 100) |
100 |
91 |
69 |
70 |
63 |
Udział w rynku (%) |
22,8 |
20,3 |
17,6 |
18,2 |
15,8 |
Źródło: Dane Eurostatu. |
(90) |
W okresie badanym wielkość przywozu z Indii i ChRL spadła z 2 633 ton w 2013 r. do 1 658 ton w ODP, tj. o 37 %, czemu towarzyszył spadek udziału w rynku z 22,8 % do 15,8 %, tj. o 7 punktów procentowych. |
(91) |
Mimo, że wielkości przywozu z Indii i ChRL i ich udział w rynku spadły, producentom eksportującym z państw, których dotyczy postępowanie, udało się jednak utrzymać znaczny udział w rynku. |
4.2.2. Cena przywozu i podcięcie cenowe
Tabela 3
Średnia cena przywozu z Indii i ChRL
Ceny importowe (EUR/t) |
2013 |
2014 |
2015 |
2016 |
ODP |
Indie i ChRL |
745 |
645 |
769 |
724 |
718 |
Indeks (2012 = 100) |
100 |
87 |
103 |
97 |
96 |
Źródło: Dane Eurostatu. |
(92) |
Średnie ceny importowe z państw, których dotyczy postępowanie, początkowo spadły z 745 EUR/t w 2013 r. do 645 EUR/t w 2014 r., aby następnie wzrosnąć do 769 EUR/t w 2015 r. Ceny te spadły ponownie w 2016 r. oraz w ODP, osiągając poziom 718 EUR/t. Ogólnie rzecz biorąc, spadek między 2013 r. a ODP wyniósł 4 %. |
(93) |
Przeprowadzono porównanie cen sprzedaży na rynku unijnym między cenami współpracującego producenta unijnego a cenami importowymi z państw, których dotyczy postępowanie. Właściwe ceny sprzedaży współpracującego producenta unijnego to ceny stosowane wobec niezależnych klientów, dostosowane w razie konieczności do poziomu ex-works, tzn. z wyłączeniem kosztów transportu w Unii i po odliczeniu obniżek i rabatów. |
(94) |
Ceny te zostały porównane z cenami indyjskich i chińskich producentów eksportujących dostosowanych do cen CIF na granicy Unii. Wobec braku współpracy ze strony ChRL ceny zostały ustalone na podstawie danych Eurostatu, które zawierają notowania poziomu cen CIF na granicy Unii. Ceny CIF zostały następnie skorygowane w górę poprzez dodanie kosztów ponoszonych po przywozie, tj. koszty odprawy celnej, cło konwencjonalne, cło antydumpingowe, koszty przeładunku i załadunku. |
(95) |
Zaobserwowano, że ceny współpracującego producenta unijnego spadły o 10 % w 2013 r. oraz w ODP (zob. Tabela 7), podczas gdy spadek był mniej gwałtowny w przypadku towarów przywożonych z państw, których dotyczy postępowanie, i wynosił około 3,6 % dla ChRL i 6 % dla Indii. Różnica w cenach towarów przywożonych i towarów produkowanych w Unii pozostała jednak wysoka i skutkowała znacznym podcięciem cenowym w ODP. Wynik porównania, wyrażony jako wartość procentowa obrotów producentów unijnych w ODP, wykazał średni ważony margines podcięcia cenowego. Margines podcięcia cen dla ChRL ustalono na 8 % (17), a dla dwóch współpracujących indyjskich producentów eksportujących na odpowiednio 7,1 % i 6,6 %. |
4.3. Sytuacja gospodarcza przemysłu unijnego
4.3.1. Uwagi ogólne
(96) |
Zgodnie z art. 3 ust. 5 rozporządzenia podstawowego Komisja zbadała wszystkie czynniki ekonomiczne i wskaźniki oddziałujące na stan przemysłu unijnego. |
(97) |
Jak wspomniano w motywie 15, nie zastosowano kontroli wyrywkowej w celu określenia potencjalnej szkody poniesionej przez przemysł Unii. |
(98) |
W celu określenia szkody Komisja wprowadziła rozróżnienie między makroekonomicznymi i mikroekonomicznymi wskaźnikami szkody. Komisja oszacowała wskaźniki makroekonomiczne dotyczące całego przemysłu unijnego na podstawie danych dostarczonych przez wnioskodawcę we wniosku o dokonanie przeglądu wygaśnięcia, statystyk handlowych i danych zebranych po wszczęciu dochodzenia przeglądowego. Komisja oceniła wskaźniki mikroekonomiczne dotyczące jedynego współpracującego producenta unijnego Oxaquim na podstawie danych przedstawionych w odpowiedzi na pytania zawarte w kwestionariuszu, które zostały zweryfikowane. Oba zestawy danych uznano za reprezentatywne dla sytuacji gospodarczej przemysłu Unii. |
(99) |
Do wskaźników makroekonomicznych zalicza się: produkcję, moce produkcyjne, wykorzystanie mocy produkcyjnych, wielkość sprzedaży, udział w rynku, wzrost, zatrudnienie, wydajność i wielkość marginesu dumpingu. |
(100) |
Do wskaźników mikroekonomicznych zalicza się: średnie ceny jednostkowe, koszt jednostkowy, koszty pracy, zapasy, rentowność, przepływy środków pieniężnych, inwestycje i zwrot z inwestycji. |
(101) |
Biorąc pod uwagę fakt, że dane wykorzystane do analizy szkody pochodzą w dużej mierze z jednego źródła, dane dotyczące przemysłu unijnego musiały zostać zindeksowane, aby zachować poufność zgodnie z art. 19 rozporządzenia podstawowego. |
4.3.2. Wskaźniki makroekonomiczne
4.3.2.1. Produkcja, moce produkcyjne i wykorzystanie mocy produkcyjnych
(102) |
Całkowita produkcja unijna, moce produkcyjne i wykorzystanie mocy produkcyjnych kształtowały się w okresie badanym następująco: Tabela 4 Produkcja, moce produkcyjne i wykorzystanie mocy produkcyjnych
|
(103) |
Poziom produkcji wzrósł w okresie badanym. Ogółem w okresie badanym wielkość produkcji zwiększyła się o 24 %. |
(104) |
Moce produkcyjne w okresie badanym wzrosły dzięki inwestycjom o 8 %. |
(105) |
Ze względu na nieznacznie większy wzrost poziomu produkcji od wzrostu mocy produkcyjnych, wykorzystanie mocy produkcyjnych wzrosło w okresie badanym o 15 %. |
4.3.2.2. Wielkość sprzedaży klientom niepowiązanym w Unii i udział w rynku
(106) |
Wielkość sprzedaży przemysłu unijnego klientom niepowiązanym w Unii i udział w rynku kształtowały się w okresie badanym następująco: Tabela 5 Wielkość sprzedaży niepowiązanym klientom i udział w rynku
|
(107) |
Wielkość sprzedaży w okresie badanym spadła o 6 % w następstwie 9 % spadku konsumpcji w Unii opisanego w motywie 91. Pomimo spadku wielkości sprzedaży, udział przemysłu unijnego w rynku nieznacznie wzrósł w okresie objętym dochodzeniem przeglądowym. Wzrost ten skorelowany jest ze spadkiem udziału przywozu z Indii i ChRL w rynku. |
4.3.2.3. Zatrudnienie, wydajność i koszty pracy
(108) |
Zatrudnienie i wydajność kształtowały się w okresie badanym następująco: Tabela 6 Zatrudnienie, wydajność i koszty pracy
|
(109) |
Zatrudnienie w przemyśle unijnym wzrosło ogólnie o 17 % w okresie badanym, co jest zgodne ze wzrostem wielkości produkcji o 24 % w tym samym okresie. |
(110) |
W okresie od 2013 r. do ODP średni koszt pracy na każdą osobę zatrudnioną przez producenta unijnego wzrósł o 11 %. |
4.3.2.4. Wielkość marginesu dumpingu i poprawa sytuacji po wcześniejszym dumpingu
(111) |
W okresie objętym dochodzeniem przeglądowym indywidualne marginesy dumpingu ustalone dla współpracujących indyjskich producentów eksportujących oraz dla przywozu chińskiego wciąż były wysokie (zob. motywy 48 i 72 powyżej). |
(112) |
Pomimo tego, że dumping z Indii i ChRL wciąż występował, analiza wskaźników szkody pokazuje, że wprowadzone środki miały pozytywny wpływ na przemysł unijny. |
4.3.3. Wskaźniki mikroekonomiczne
4.3.3.1. Uwagi ogólne
(113) |
Analiza wskaźników mikroekonomicznych (cen sprzedaży i kosztów produkcji, zapasów, rentowności, przepływów pieniężnych, inwestycji i zwrotów z inwestycji) została przeprowadzona na poziomie jedynego współpracującego producenta unijnego. |
4.3.3.2. Ceny i czynniki wpływające na ceny
(114) |
Średnie ceny sprzedaży stosowane przez przemysł unijny wobec klientów niepowiązanych w Unii kształtowały się w okresie badanym następująco: Tabela 7 Średnie ceny sprzedaży i koszty jednostkowe
|
(115) |
Średnia jednostkowa cena sprzedaży naliczana przez przemysł unijny klientom niepowiązanym w Unii spadła o 10 % w okresie badanym. Spadek ten jest w pewnym stopniu zbieżny ze spadkiem kosztów produkcji o 20 % w ODP. |
(116) |
Dochodzenie pokazało, że spadek kosztów wynikał głównie ze spadku cen surowców w okresie badanym oraz z optymalizacji procesu produkcji poprzez inwestycje w ulepszenia technologiczne. |
4.3.3.3. Zapasy
(117) |
Stan zapasów przemysłu unijnego w okresie badanym kształtował się następująco: Tabela 8 Zapasy
|
(118) |
Ze względu na charakter produktu objętego postępowaniem zapasy są bardzo małe. Jakość produktu objętego postępowaniem szybko się pogarsza, dlatego też producenci wytwarzają jedynie ilości przeznaczone do natychmiastowej wysyłki. W związku z tym wskaźnik ten nie ma istotnego znaczenia dla opisu stanu przemysłu unijnego. |
4.3.3.4. Rentowność, przepływy środków pieniężnych, inwestycje i zwrot z inwestycji
Tabela 9
Rentowność, przepływy środków pieniężnych, inwestycje i zwrot z inwestycji
Indeks (2013 = 100) |
2013 |
2014 |
2015 |
2016 |
ODP |
Rentowność sprzedaży klientom niepowiązanym w Unii |
100 |
267 |
134 |
305 |
332 |
Przepływy środków pieniężnych |
100 |
144 |
110 |
149 |
165 |
Inwestycje |
100 |
56 |
194 |
328 |
247 |
Zwrot z inwestycji |
100 |
281 |
144 |
283 |
333 |
Źródło: Zweryfikowane odpowiedzi na pytania zawarte w kwestionariuszu. |
(119) |
Komisja określiła rentowność współpracujących producentów unijnych, wyrażając zysk netto przed opodatkowaniem ze sprzedaży produktu objętego postępowaniem klientom niepowiązanym w Unii jako odsetek obrotów z tej sprzedaży. W okresie badanym rentowność przemysłu unijnego stale rosła, odzwierciedlając wyższy spadek kosztów produkcji w porównaniu z cenami sprzedaży w okresie badanym, jak wyjaśniono w motywie 116. |
(120) |
Przepływy środków pieniężnych netto to zdolność przemysłu unijnego do samofinansowania swojej działalności. Przepływy środków pieniężnych zwiększyły się w okresie badanym, z wyjątkiem 2015 r. kiedy to uległy one spadkowi. Ogółem w okresie badanym przepływy środków pieniężnych netto zwiększyły się o 65 % wraz ze wzrostem zysków. |
(121) |
Inwestycje wzrosły w okresie badanym o 147 %, z wyjątkiem 2014 r. kiedy to spadły o 44 % w porównaniu z 2013 r. Inwestycje służyły głównie zwiększeniu mocy produkcyjnych, a w związku z tym wywozu, co miało doprowadzić do utrzymania konkurencyjności na rynku globalnym, ale także do usprawnień technologicznych, lepszej jakości, wzrostu produktywności i mniejszej konsumpcji surowców, a w konsekwencji do poprawy wydajności i większej ochrony środowiska. |
(122) |
Podobnie jak pozostałe wskaźniki finansowe zwrot z inwestycji w przypadku produkcji i sprzedaży produktu podobnego był dodatni i odzwierciedlał trend w rentowności. |
4.3.4. Wnioski dotyczące szkody
(123) |
Dochodzenie pokazało, że wprowadzenie środków od 2011 r. umożliwiło przemysłowi unijnemu poprawienie sytuacji po odniesionej szkodzie. |
(124) |
Wskaźniki szkody pokazują pozytywną tendencję dla przemysłu unijnego. |
(125) |
Rentowność przemysłu unijnego w okresie badanym znacznie wzrosła (o 332 % między 2013 r. a ODP). Jest to znaczna poprawa w porównaniu z niskim lub negatywnym poziomem rentowności zaobserwowanym między 2007 r. a 2011 r. (okres badany w pierwotnym dochodzeniu). Zyski te, które są częściowo powiązane ze spadkiem cen surowców, pozwoliły przemysłowi unijnemu na dokonanie inwestycji, a także na ograniczenie odpadów i zmniejszenie wpływu na środowisko. |
(126) |
Pomimo tego, że konsumpcja w Unii spadła w okresie badanym o 9 %, wielkość produkcji wzrosła o 24 %, a moce produkcyjne o 8 %, podczas gdy wielkość sprzedaży na rynku unijnym spadła o 6 %. Udział przemysłu unijnego w rynku wzrósł tylko o 3 % w ODP w porównaniu z 2013 r. W okresie badanym sprzedaż eksportowa przemysłu unijnego również wzrosła. |
(127) |
Inwestycje wzrosły w okresie badanym o 147 %, a zwrot z inwestycji o 333 %. |
(128) |
Wydajność poprawiła się w okresie badanym. W okresie badanym wzrosło również zatrudnienie, podążając za zmianami w wielkości produkcji. |
(129) |
W związku z powyższym Komisja stwierdziła, że przemysł Unii nie poniósł istotnej szkody w rozumieniu art. 3 ust. 5 rozporządzenia podstawowego w okresie badanym. |
5. PRAWDOPODOBIEŃSTWO PONOWNEGO WYSTĄPIENIA LUB KONTYNUACJI SZKODY
(130) |
W związku z tym, że przemysł unijny nie poniósł istotnej szkody w okresie objętym dochodzeniem przeglądowym, zbadano, czy istnieje prawdopodobieństwo kontynuacji szkody w przypadku dopuszczenia do wygaśnięcia środków wprowadzonych wobec Indii i ChRL, zgodnie z art. 11 ust. 2 rozporządzenia podstawowego. |
(131) |
W tym względzie Komisja zbadała moce produkcyjne oraz wolne moce produkcyjne w Indiach i ChRL, atrakcyjność rynku unijnego i ewentualny wpływ zmian wielkości indyjskiego i chińskiego przywozu i jego cen, jak również ich wpływ na wielkość sprzedaży przemysłu unijnego, ceny i rentowność. |
(132) |
W odniesieniu do poziomu cen importowych, dochodzenie wykazało, że mimo wprowadzenia środków antydumpingowych, w okresie badanym wciąż istniało stałe podcięcie cen przemysłu unijnego. Ponadto jeżeli obowiązujące środki zostałyby uchylone i zakładając, że ceny importowe z państw, których dotyczy postepowanie, i ceny przemysłu unijnego zostałyby takie same w ODP, ceny importowe podcięłyby ceny przemysłu unijnego o 12 % do 34,1 %. W rezultacie prawdopodobnie zmniejszy się wielkość sprzedaży przemysłu unijnego oraz jego udział w rynku unijnym. |
(133) |
W odniesieniu do mocy produkcyjnych i wolnych mocy produkcyjnych w Indiach i Chinach, uwzględniono analizę przeprowadzoną w motywach 52, 53, 77 i 78. Analiza ta pokazała, że znaczące ilości wolnych mocy produkcyjnych w ChRL i wolne moce produkcyjne w Indiach są równe lub większe niż całkowity rozmiar rynku europejskiego. Chiński i indyjski popyt krajowy oraz rynki eksportowe inne niż rynek unijny nie będą w stanie w pełni wykorzystać łącznych wolnych mocy produkcyjnych. |
(134) |
Co więcej, jak zaobserwowano w motywach 54, 55, 56, 79 i 80, rynek unijny jest atrakcyjny dla kwasu szczawiowego i istnieje zachęta dla indyjskich i chińskich producentów eksportowych do przekierowania wywozu, w przypadku uchylenia obowiązujących środków, przeznaczonego do innych państw trzecich na rynek unijny, który cechuje się wyższymi cenami. |
(135) |
Uważa się, że potencjalnie znaczący przywóz produktów po cenach dumpingowych z Indii i ChRL w przypadku braku środków osłabiłby ponownie przemysł unijny i zagroziłby jego rentowności i przetrwaniu. |
(136) |
W celu dokonania oceny prawdopodobnego wpływu takiego taniego przywozu z państw, których dotyczy postępowanie, na przemysł Unii Komisja przeanalizowała w pierwszej kolejności możliwość utraty udziału w rynku. Dokonała ona symulacji skutków, które pociągnąłby za sobą przywóz przez producentów eksportujących z państw, których dotyczy postępowanie, takich samych ilości jak w okresie objętym pierwotnym dochodzeniem, tzn. przed wprowadzeniem środków. Jak ustalono w wyniku pierwotnego dochodzenia, taka wielkość przywozu produktu objętego postępowaniem po cenach dumpingowych wystarczyłaby, by doprowadzić do znacznej szkody dla przemysłu Unii. |
(137) |
Na potrzeby tej analizy Komisja uznała, że ceny producentów eksportujących z państw, których dotyczy postępowanie, i ceny przemysłu unijnego były takie same w ODP. Ponadto Komisja przyjęła, że wielkości przywozu z państw, których dotyczy postępowanie, najpierw przejęłyby udział innych państw trzecich w rynku, a następnie udział przemysłu unijnego w rynku. Z tymi założeniami, analiza wspomniana w motywie 136 wykazała, że w przypadku uchylenia środków i osiągnięcia przez chiński i indyjski przywóz poziomu z okresu objętego pierwotnym dochodzeniem, współpracujący producent unijny poniósłby straty, a przemysł unijny byłby narażony na ponowne wystąpienie szkody. |
(138) |
Dochodzenie wykazało, że w przypadku uchylenia środków i osiągnięcia przez chiński i indyjski przywóz poziomu z okresu objętego pierwotnym dochodzeniem, współpracujący producent unijny ponownie poniósłby straty i ponownie wystąpiłaby szkoda. |
(139) |
Na tej podstawie stwierdza się, że brak środków najprawdopodobniej doprowadziłby do znacznego wzrostu przywozu z ChRL i Indii po cenach dumpingowych, a istotna szkoda wystąpiłaby ponownie. |
6. INTERES UNII
6.1. Uwagi wstępne
(140) |
Zgodnie z art. 21 rozporządzenia podstawowego Komisja zbadała, czy utrzymanie obowiązujących środków wobec Indii i ChRL nie zaszkodziłoby interesom Unii. Interes Unii określono na podstawie oceny wszystkich różnorodnych interesów, których dotyczy sprawa, w tym interesu przemysłu unijnego, importerów i użytkowników. |
6.2. Interes przemysłu Unii
(141) |
W toku dochodzenia ustalono, że w ODP sytuacja przemysłu unijnego poprawiła się po szkodzie wyrządzonej przez przywóz po cenach dumpingowych z Indii i ChRL. W przypadku uchylenia środków wprowadzonych wobec Indii i ChRL jest jednak prawdopodobne, że przemysł unijny byłby narażony na przywóz towarów po cenach dumpingowych w znacznych ilościach, który potencjalnie wywierałby znaczącą presję cenową. W rezultacie sytuacja gospodarcza przemysłu unijnego prawdopodobnie pogorszyłaby się w znacznym stopniu z powodów opisanych powyżej. Z drugiej strony, dalsze stosowanie środków zapewniłoby pewność rynku, co pozwoliłoby przemysłowi Unii na utrzymanie pozytywnej sytuacji gospodarczej i kontynuowanie planów inwestycyjnych i wzrostu gospodarczego. |
(142) |
Na tej podstawie Komisja stwierdziła, że kontynuacja obowiązujących środków antydumpingowych leży w interesie przemysłu unijnego. |
6.3. Interes importerów niepowiązanych
(143) |
Żaden z niepowiązanych importerów nie współpracował z Komisją podczas dochodzenia. |
(144) |
Na tej podstawie nie stwierdzono żadnych przesłanek wskazujących, że utrzymanie środków miałoby istotny niekorzystny wpływ na zainteresowanych importerów, który przewyższyłby pozytywny wpływ środków na przemysł unijny. |
6.4. Interes użytkowników
(145) |
Kwestionariusze wysłano do znanych użytkowników. Komisja otrzymała odpowiedź jedynie od pięciu użytkowników produktu objętego postępowaniem, mimo że produkt objęty postępowaniem jest wykorzystywany w wielu gałęziach przemysłu. Dwóch użytkowników odesłało kompletne kwestionariusze z odpowiedziami na zadane pytania; dwóch użytkowników odesłało tylko wypełnione tabele, a jeden użytkownik załączył komentarze. |
(146) |
Żaden z użytkowników nie sprzeciwił się przedłużeniu obowiązywania środków, a czterech z nich jasno stwierdziło, że opowiadają się za utrzymaniem obecnych środków antydumpingowych. |
(147) |
Ponieważ Komisja nie otrzymała żadnego sprzeciwu ze strony użytkowników, mało prawdopodobne jest, że utrzymanie środków antydumpingowych miałoby negatywny wpływ na użytkowników unijnych, który przewyższyłby pozytywny wpływ środków na przemysł unijny. |
6.5. Wnioski dotyczące interesu Unii
(148) |
Na podstawie powyższego Komisja stwierdziła, że nie ma przekonujących powodów z punktu widzenia interesu Unii do zakończenia stosowania środków antydumpingowych w odniesieniu do przywozu kwasu szczawiowego pochodzącego z Indii i ChRL. |
7. UJAWNIENIE USTALEŃ
(149) |
Komisja poinformowała wszystkie zainteresowane strony o istotnych faktach i ustaleniach, na podstawie których zamierza utrzymać obowiązujące środki wobec Indii i ChRL. Wyznaczono również termin, w którym strony mają możliwość przedstawienia uwag dotyczących ujawnionych informacji. Komisja otrzymała uwagi wyłącznie od przemysłu unijnego. Przedstawione komentarze zostały należycie uwzględnione w uzasadnionych przypadkach. |
8. ŚRODKI ANTYDUMPINGOWE
(150) |
Z wniosków dotyczących prawdopodobieństwa kontynuacji/ponownego wystąpienia dumpingu i kontynuacji/ponownego wystąpienia szkody opisanych powyżej wynika, że zgodnie z art. 11 ust. 2 rozporządzenia podstawowego należy utrzymać środki antydumpingowe mające zastosowanie do przywozu kwasu szczawiowego pochodzącego z Indii i ChRL, wprowadzone rozporządzeniem wykonawczym (UE) nr 325/2012. |
(151) |
Przedsiębiorstwo może zwrócić się o zastosowanie indywidualnych stawek cła antydumpingowego w przypadku zmiany jego nazwy. Wniosek w tej sprawie należy kierować do Komisji (18). Wniosek musi zawierać wszystkie istotne informacje, które pozwolą wykazać, że zmiana nie wpływa na prawo przedsiębiorstwa do korzystania ze stawki celnej, która ma wobec niego zastosowanie. Jeśli zmiana nazwy przedsiębiorstwa nie wpływa na jego prawo do korzystania ze stawki celnej mającej wobec niego zastosowanie, w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej zostanie opublikowane zawiadomienie w sprawie zmiany nazwy. |
(152) |
W świetle niedawnego orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości (19) właściwe jest ustalenie wysokości odsetek za zwłokę należnych w przypadku zwrotu ceł ostatecznych, ponieważ obowiązujące przepisy dotyczące należności celnych nie określają wysokości takich odsetek, a stosowanie przepisów krajowych prowadziłoby do nieuzasadnionych zakłóceń między podmiotami gospodarczymi w zależności od państwa członkowskiego, w którym dokonywana byłaby odprawa celna. |
(153) |
Komitet ustanowiony art. 15 ust. 1 rozporządzenia (UE) 2016/1036 nie wydał opinii, |
PRZYJMUJE NINIEJSZE ROZPORZĄDZENIE:
Artykuł 1
1. Niniejszym nakłada się ostateczne cło antydumpingowe na przywóz kwasu szczawiowego w postaci dihydratu (numer CUS 0028635-1 i numer CAS 6153-56-6) lub w postaci bezwodnej (numer CUS 0021238-4 i numer CAS 144-62-7), w roztworze wodnym lub nie, obecnie objętego kodem CN ex 2917 11 00 (kod TARIC 2917110091) i pochodzącego z Indii i Chińskiej Republiki Ludowej.
2. Stawka ostatecznego cła antydumpingowego mająca zastosowanie do ceny netto na granicy Unii, przed ocleniem, jest następująca dla produktów opisanych w ust. 1 i wytwarzanych przez następujące przedsiębiorstwa:
Państwo |
Przedsiębiorstwo |
Stawka cła antydumpingowego (%) |
Dodatkowy kod TARIC |
Indie |
Punjab Chemicals and Crop Protection Limited |
22,8 |
B230 |
Star Oxochem Pvt. Ltd. |
31,5 |
B270 |
|
Wszystkie pozostałe przedsiębiorstwa |
43,6 |
B999 |
|
ChRL |
Shandong Fengyuan Chemicals Stock Co., Ltd; Shandong Fengyuan Uranus Advanced Material Co., Ltd |
37,7 |
B231 |
Yuanping Changyuan Chemicals Co., Ltd; |
14,6 |
B232 |
|
Wszystkie pozostałe przedsiębiorstwa |
52,2 |
B999 |
3. Stosowanie indywidualnych stawek celnych ustalonych dla przedsiębiorstw wymienionych w ust. 2 uwarunkowane jest przedstawieniem organom celnym państw członkowskich ważnej faktury handlowej, która musi być zgodna z wymogami określonymi w załączniku. W przypadku nieprzedstawienia takiej faktury obowiązuje cło mające zastosowanie do wszystkich pozostałych przedsiębiorstw.
4. O ile nie określono inaczej, zastosowanie mają obowiązujące przepisy dotyczące należności celnych. W przypadku zwrotu, który daje prawo do wypłaty należnych odsetek, stosuje się stopę procentową, którą wykorzystuje Europejski Bank Centralny do jego głównych operacji refinansujących, publikowaną w serii C Dziennika Urzędowego Unii Europejskiej, obowiązującą pierwszego dnia kalendarzowego miesiąca, w którym przypada termin płatności, powiększoną o jeden punkt procentowy.
Artykuł 2
Niniejsze rozporządzenie wchodzi w życie następnego dnia po jego opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.
Niniejsze rozporządzenie wiąże w całości i jest bezpośrednio stosowane we wszystkich państwach członkowskich.
Sporządzono w Brukseli dnia 28 czerwca 2018 r.
W imieniu Komisji
Jean-Claude JUNCKER
Przewodniczący
(1) Dz.U. L 176 z 30.6.2016, s. 21.
(2) Rozporządzenie wykonawcze Rady (UE) nr 325/2012 z dnia 12 kwietnia 2012 r. nakładające ostateczne cło antydumpingowe i stanowiące o ostatecznym pobraniu tymczasowego cła nałożonego na przywóz kwasu szczawiowego pochodzącego z Indii i Chińskiej Republiki Ludowej (Dz.U. L 106 z 18.4.2012, s. 1).
(3) Sprawa T-310/12 Yuanping Changyuan Chemicals Co. Ltd przeciwko Radzie Unii Europejskiej.
(4) Rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2016/2081 z dnia 28 listopada 2016 r. nakładające ponownie ostateczne cło antydumpingowe na przywóz kwasu szczawiowego pochodzącego z Chińskiej Republiki Ludowej i produkowanego przez Yuanping Changyuan Chemicals Co. Ltd (Dz.U. L 321 z 29.11.2016, s. 48).
(5) Dz.U. C 329 z 7.9.2016, s. 4.
(6) Zawiadomienie o wszczęciu przeglądu wygaśnięcia środków antydumpingowych stosowanych względem przywozu kwasu szczawiowego pochodzącego z Indii i Chińskiej Republiki Ludowej (Dz.U. C 117 z 12.4.2017, s. 15).
(7) Informacje zaczerpnięte od dwóch producentów eksportujących i z następujących źródeł: dane z wniosku o dokonanie przeglądu wygaśnięcia, niezweryfikowana kontrola wyrywkowa innego producenta eksportującego oraz dane z pierwotnego dochodzenia. Wykorzystanie mocy produkcyjnych dwóch współpracujących producentów eksportowych posłużyło do oszacowania produkcji dwóch pozostałych producentów eksportowych.
(8) Zob. nieopatrzone klauzulą poufności oświadczenie przedsiębiorstwa Star Oxochem z dnia 23 października 2017 r.
(9) Wspólna Taryfa Celna Stawka celna konwencyjna dla 2917 11 00 kwasu szczawiowego, jego soli i estrów wynosi 6,5 %. Zob. rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2016/1821 z dnia 6 października 2016 r. zmieniające załącznik I do rozporządzenia Rady (EWG) nr 2658/87 w sprawie nomenklatury taryfowej i statystycznej oraz w sprawie Wspólnej Taryfy Celnej (Dz.U. L 294 z 28.10.2016, s. 1) oraz rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2017/1925 z dnia 12 października 2017 r. zmieniające załącznik I do rozporządzenia Rady (EWG) nr 2658/87 w sprawie nomenklatury taryfowej i statystycznej oraz w sprawie Wspólnej Taryfy Celnej (Dz.U. L 282 z 31.10.2017, s. 1).
(10) Program MEIS został wprowadzony w 2015 r. celem zastąpienia poprzednich programów. https://www.eepcindia.org/MEIS/about-MEIS-scheme.aspx
(11) https://archive.india.gov.in/business/taxation/modvat.php Dnia 1 lipca 2017 r. Indie wprowadziły podatki od towarów i usług, zastępując nimi różne podatki, w tym także CENVAT.
(12) Zob. przypis 7.
(13) Zob. nieopatrzone klauzulą poufności oświadczenie przedsiębiorstwa Star Oxochem z dnia 23 października 2017 r.
(14) Szacunki na podstawie wniosku o dokonanie przeglądu wygaśnięcia. Należy zauważyć, że szacunki znacznie się różnią oraz że Komisja skorzystała z ostrożnych szacunków. Informacje zostały dostarczone w przedziałach przez wnioskodawcę jako własne badania rynkowe. Źródło danych rynkowych jest tajne, a ujawnienie szczegółowych wartości mogłoby dać przewagę konkurentom.
(15) Francuski zakład produkcyjny produktu objętego postępowaniem, który należy do szwajcarskiej grupy Clariant S.A. został sprzedany w 2014 r. nowemu inwestorowi WeylChem. Nie odnotowano jednak żadnych zmian strukturalnych.
(16) Wszelkie dane liczbowe zostały przedstawione w formie zindeksowanej lub jako przedziały, aby zapewnić poufność informacji dotyczących producenta unijnego, który współpracował w toku dochodzenia.
(17) Wobec braku współpracy ze strony ChRL obliczenia te wykonane zostały w oparciu o dane Eurostatu.
(18) European Commission, Directorate-General for Trade, Directorate H, Rue de la Loi 170, 1040 Brussels, Belgia.
(19) Wyrok w sprawie Wortmann, C-365/15, EU:C:2017:19, pkt 35–39.
ZAŁĄCZNIK
Ważna faktura handlowa, o której mowa w art. 1 ust. 3, musi zawierać oświadczenie podpisane przez pracownika podmiotu wystawiającego tę fakturę, w następującej formie:
1) |
imię i nazwisko oraz funkcja pracownika podmiotu, który wystawił fakturę handlową; |
2) |
oświadczenie o następującej treści: „Ja, niżej podpisany, poświadczam, że (ilość) kwasu szczawiowego sprzedana na wywóz do Unii Europejskiej objęta niniejszą fakturą została wytworzona przez (nazwa i adres przedsiębiorstwa) (dodatkowy kod TARIC) w (państwo, którego dotyczy postępowanie). Oświadczam, że informacje zawarte w niniejszej fakturze są pełne i zgodne z prawdą.”. |
Data i podpis