Kuirado

Kuirado signifas ĉiun labormetodon (friti, baki, rosti, bolkuiri ktp.), kiuj celas la pretigon de manĝaĵo por homa nutrado.

Labormetodoj

Historio de eŭropa "franca kaj internacia" kuirado

En itala renaskiĝo la kuirado en italaj princaj domoj estis bona sed forta.
La italaj kuiristoj estis famaj kaj iris en Francujo.
La italaj kuiristoj plibonigis la fortan, bonan italan kuiradon laŭ la franca fina gusto. La franca kuirarto estis kaj estas ankaŭ hodiaŭ tre fama.
Multaj fama kuristioj helpas plibonigi la kuirarto.
Tre fama estis Henri-Paul Pellaprat n. 1869 en Parizo; m. 1952 en Parizo. Li skribis librojn pri kuirarto.
Pri la biografio vidu ankaŭ la antaŭparolon de la libro "L´Art Culinaire Moderne".
Li komencis lian edukadon en la "akademio de arto kulinara de Parizo" Academie d'Art Culinaire de Paris en 14-a januaro 1896.
Malfrue li estis ĉefa kuiristo en franca restoracio "la kordono blua", en france "Le Cordon Bleu".
Li estis ĉirkaŭ 32 ĝis 40 jaroj la ĉefa kuristo en la restoracio.
Malfrue "Le Cordon Bleu" estas ankaŭ nomo de tre fama kuirlernejo.

Akademio de arto kulinara de Parizo

Oni fondis la "akademion de arto kulinara de Parizo" en france Academie d'Art Culinaire de Paris en decembro 1885.

Kuirlibroj kaj edukado

La verko de Henri-Paul Pellaprat de 1935 enhavas la tre grandan scion de franca kuirarto. Li donas ĉirkaŭ 1000 receptojn kaj ĉiuj konsiloj pri la kuirado. Li skribas tre detale pri la bazaj modoj de kuiri, la francaj vinoj, la servico, la viando, la spicoj kaj aliaj detaloj pri bona kuirarto kaj servico en restoracio. Li donas ankaŭ la tre diversajn menuojn, la klasikajn menuojn de 12 menueroj, kaj li diskutas ankaŭ la ŝanĝiĝojn de gustoj kaj la vivon de gastoj. Hodiaŭ en jaro 2010 oni donas eble 3 aŭ 5 menuerojn kaj la gasto ne volas 12 menureojn. La bona profesia kuristo kaj la bona ŝatokupa kuristoj devos koni la librojn kaj la detalajn sistemojn de kuirado. Bedaŭrinde la lasta eldono de la fama verko estis de jaro 1990 en 12-a eldono en germana lingvo.

Svisaj kuirlibroj kaj edukado

La franca kuirarto influis tre forte la svisan kuriarton kaj gastronomion. Ekde ĉirkaŭ 75 jaroj la svisa profesia kuirlibro "Pauli" estas la "Biblio", la tre grava kaj fama libro pri profesia kuirado. La 13-a eldono estis de jaro 2005. Oni povas lerni ankaŭ kun la kuirlibro de Pauli, sed la libro de Henri-Paul Pellaprat estas pli detale pri la franca, detala kaj tre alta nivela kuirarto. La Pauli de jaro ĉirkaŭ 1991 estis ankoraŭ nur unua volumo, kaj oni eldonas ĉirkaŭ 1991 la unuan eldonon en du volumoj kun lernlibro kaj kun separata receptolibro. La eldono de 2005 estas tre moderna kaj enhavas la ĉapitrojn:

reĝimo: gastronomio, kuirejo, higieno, sekureco, ekologio
nutrado: bona nutro kaj ankaŭ sana nutrado
nutraĵoj: Fotoj kaj detala skribaĵo pri nutraĵoj
Menuoj: menuo projekto, menuo; (grafiki kaj enhavo de karto)
kalkulado: kalkulado de kaj kontrolo
kuirado: labormetodoj

Alia kuirlibroj de aliaj landoj

Pri aliaj landoj oni trovas internaciajn kuirlibrojn en la oficiala paĝo (retejo) de la Le Cordon Bleu Boutique pri Usono, Eŭropo, Japano kaj Meksiko en diversaj lingvoj. Oni trovas la tradician francan kuirarton de Henri-Paul Pellaprat hodiaŭ simile en multaj landoj, sed kun lokalaj receptoj.

Receptoj de Ĉinio

Oni trovas tre detalajn receptojn en la retejo de ĉina radio internacia en multaj lingvoj.

Libroj

La fama kulinara verko

Henri-Paul Pellaprat estis aŭtoro de tre fama kulinara verko en franca lingvo "La arto kulinara moderna", en franca lingvo "L´Art Culinaire Moderne", de ĉirkaŭ 1935.
Oni tradukis la libron en kvin lingvoj kaj eldonis ofte, la 12-a germana eldono estis de 1990.
Henri-Paul Pellaprat eldonis ankaŭ aliajn librojn pri specialaj kulinaraj temoj.
La titolo de la germana eldono estis ekde jaro 1969 "Der Grosse Pellaprat. Die moderne französische und internationale Kochkunst", nova eldono de Walter Bickel, Eldonejo René Kramer, Laŭzano, 1969, ĉirkaŭ 800 paĝoj kun multaj coloraj bildoj.

Listo de verkoj

Pellaprat, Henri-Paul Le cuisinier / H.-P. Pellaprat, Paris : Berger-Levrault, 1942, 44 paĝoj kun bildoj. Serio: (Les beaŭ métiers) france
Pellaprat, Henri-Paul, L’art culinaire moderne : la bonne table française et étrangère: cuisine, entremets, pâtisserie, glaces, confiserie simple, confitures, conserves de ménage, boissons, etc. / Henri-Paul Pellaprat ; publié par Jacques Kramer, Nouv. éd., rev. et augm. / avec le concours de Pierre Mengelatte et Louis-René Viaŭ, Morat : Editions patriotiques, 1952 811 paĝoj kun bildoj, la franca reeldono de 1952.
Pellaprat, Henri-Paul, L’arte della cucina moderna / Pellaprat (itala eldono) Ed. italiana, Firenze : Eldonejo Sansoni, 1968, 847 paĝoj kun bildoj. Originala titolo: "L’art culinaire moderne"; Traduzione, revisione e integrazioni di Natale Rusconi; traduko, revizio kaj integrado de Natale Rusconi.
Pellaprat, Henri-Paul, L’art culinaire moderne : le Pellaprat du XXe siècle / Henri-Paul Pellaprat. Eldono: 5e éd. Lugano : R. Kramer, 1975, 773 paĝoj kun bildoj. La 5-a eldono de la fama verko estis en franca lingvo.
Pellaprat, Henri-Paul, Le poisson dans la cuisine française / H.-P. Pellaprat ; réalisation et photograph. Dominique Chatellin; Parizo : Eldonejo: Flammarion, 1975 229 paĝoj kun bildoj. "La fiŝo en la kuir(arto) franca."
Henri-Paul Pellaprat. Modern French culinary art : the Pellaprat of the 20th century / Henri-Paul Pellaprat. Rev. ed., 4th impr. / by John Fuller, Londono:Eldono: Virtue, 1986; 952 paĝoj kun bildoj. La libro estis la 4-a eldono en angla lingvo de la fama verko. ISBN 0-900778-07-5 angle
Pellaprat, Henri-Paul, Der grosse Pellaprat : die französische und internationale Kochkunst / Pellaprat ; germana nova eldono de Walter Bickel ; eldonisto de René Kramer, 12-a Eldono; Munkeno: Eldono: Gräfe und Unzer, 1990; 797 paĝoj kun bildoj. ISBN 3-7742-4202-X

Listo de svisaj verkoj

Pauli Volumo 1

Pauli, Pauli/Schudel/Egli, 'Lehrbuch der Küche' "Lernlibro de kuirejo", "Pauli" Aŭtoroj: Pauli/Schudel/Egli, 587 paĝoj, volumo A4, kun DVD;kun DVD en germana, franca, angla kaj hispana lingvoj kun 175 minutoj. 13-a Eldono, 2005 ISBN 3-9523024-0-6

Pauli Volumo 2

Pauli, Rezeptbuch der Küche "Pauli" "receptolibro de kuriejo". aŭtoroj: Pauli/Egli/Schudel, 924 paĝoj, volumo A4, kun CD-ROM; 3-eldono 2005 ISBN 3-9523024-1-4

Servico-lernlibro

Gastrosuisse, Service-Lehrbuch, servico-lernlibro, Gastrosuisse, 496 paĝoj, gebunden 2-a revizia eldono 2009, profesia servico-lernlibro, de svisa gastronomio-ligo ISBN / Best.-Nr.: 978-3-905834-07-9