Moskouse Kremlin
- Vir ander gebruike van die woord of naam Kremlin sien Kremlin (dubbelsinnigheid).
| Kremlin en Rooiplein, Moskou* | |
|---|---|
| Unesco-wêrelderfenisterrein | |
| |
| Lugfoto van die Moskouse Kremlin. | |
  Moskouse Kremlin |
|
| Koördinate: 55°45′06″N 37°37′04″O / 55.75167°N 37.61778°O | |
| Lande |  Rusland
|
| Tipe | Kultureel |
| Kriteria | ⅰ,ⅱ,ⅳ,ⅵ |
| Verwysings | 545 |
| Streek† | Europa |
| Inskripsiegeskiedenis | |
| Inskripsie | 1990 (14de Sessie) |
| * Naam soos dit in die Wêrelderfenislys verskyn. † Streek soos deur Unesco geklassifiseer. | |
Die Moskouse Kremlin (Russies: Московский Кремль; Moskofski Kreml), soms net "die Kremlin" genoem, is ’n historiese gefortifiseerde kompleks in Moskou wat oor die Moskwa-rivier in die suide, Sint Basilius-katedraal en Rooiplein in die ooste en die Aleksander-tuin in die weste uitkyk. Dit omvat vier paleise, vier katedrale en die omringende Kremlin-muur met sy torings. Dit is ook die amptelike woning van die president van Rusland.
Die naam "Kremlin" word ook dikwels gebruik vir die regering van die Sowjetunie (1922–1991) of tans die Russiese regering.
Geskiedenis
[wysig | wysig bron]Oorsprong
[wysig | wysig bron]
Die terrein word reeds bewoon sedert die tweede millennium voor Christus. Argeologiese vondste op die terrein dateer uit die Brons- en Ystertydperk.
Die Slawiërs het so vroeg as die 11de eeu hier gewoon. Tot met die 14de eeu was die terrein bekend as die grad van Moskou. Die woord "kremlin" is die eerste keer in 1331 gebruik en dis onbekend waar dit vandaan kom.
Die "grad" is in 1156 aansienlik deur prins Joeri Dolgoroeki uitgebrei, in 1237 deur die Mongole verwoes en in 1339 in eikehout herbou.[1]
Setel van grootprinse
[wysig | wysig bron]Die eerste steengebou in die Kremlin is sover bekend in die laat 1320's en vroeë 1330's gebou in opdrag van Iwan Kalita nadat Pieter, die aartsbiskop van Roes, gedwing is om sy setel van Kiëf na Moskou te verskuif. Die stad het permanente kerke nodig gehad. Die Oespenski-katedraal (1327, met die Sint Petrus-kapel, 1329), die Kloosterkerk van die Verheerliking van die Verlosser (1330) en die Aartsengel-katedraal (1333) is gebou – almal van kalksteen met ’n enkele koepel. Van dié kerke het net die Verlosser-katedraal tot in die 20ste eeu bly staan – totdat dit in 1933 deur Josef Stalin laat sloop is.
Dmitri Donskoi het die Kremlin se eikehoutmure in 1366–1368 met wit kalksteenmure laat vervang. Dis gebou op die basiese fondamente van die huidige mure.[2] Dmitri se seun, Wasili I, het weer begin met die bou van kerke en kloosters in die Kremlin, onder meer die nuwe Blagowesjtsjenski-katedraal, Tsjoedof-klooster en die Hemelvaart-klooster in 1397.
Woning van tsare
[wysig | wysig bron]
Grootprins Iwan die Grote het die Kremlin laat herbou deur ’n paar bekwame Italiaanse argitekte soos Petrus Antonius Solarius en Marco Ruffus. Hy het ook drie katedrale laat bou wat nog bestaan. Die hoogste gebou van die stad en van Moskowië was die Iwan die Grote-kloktoring, wat in 1505–'08 gebou en in 1600 tot sy huidige grootte vergroot is. Die Kremlin-mure soos hulle nou lyk, is tussen 1485 en 1495 gebou.[3]
Nadat die nuwe mure en kerke voltooi is, het die grootprins gelas dat geen geboue in die onmiddellike omgewing van die fort opgerig word nie. Iwan die Verskriklike het van sy oupa se paleise gerestoureer. Hy het ook ’n nuwe paleis en katedraal vir sy seuns gebou.
Tydens die Tyd van Beroeringe is die Kremlin twee jaar lank deur die Poolse magte beset, tussen 21 September 1610 en 26 Oktober 1612. Die Kremlin se bevryding deur die vrywilligersleër van Koezma Minin en Dmitri Pozjarski het die weg gebaan vir die verkiesing van Michail Romanof as die nuwe tsaar. Tydens sy bewind en dié van sy seun tsaar Aleksei is die Bo-Verlosser-katedraal met sy elf koepels, die Wapenhek, Terem-paleis, Vermaakpaleis en die paleis van patriarg Nikon gebou. Ná Aleksei se dood het die Moskou-opstand van 1682 plaasgevind, waarvan tsaar Pieter die Grote ternouernood ontkom het. Hy het daarna nooit van die Kremlin gehou nie en drie dekades later vir hom ’n nuwe hoofstad, Sint Petersburg, laat bou.
Keiserlike tydperk
[wysig | wysig bron].JPG)
Hoewel dit steeds vir kroningsplegtighede gebruik is, is die Kremlin verwaarloos tot in 1773, toe Katharina die Grote Wasili Bazjenof aangestel het om haar nuwe woning daar te bou. Bazjenof het ’n groot Nieu-klassieke gebou ontwerp waarvoor verskeie kerke en paleise en ’n deel van die Kremlin-muur gesloop moes word. Nadat die voorbereidings getref is, is bouwerk gestaak weens ’n gebrek aan geld.
Verskeie jare later het die argitek Matwei Kazakof die afgebreekte deel van die muur en van die Tsjoedof-klooster laat herbou. Hy het ook die ruim en luuksueuse Kremlin-senaat gebou wat sedertdien aangepas is vir gebruik as die hoofwerkplek van die president van Rusland.
Ná Napoleon se inval van Rusland in 1812 het Franse magte die Kremlin van 2 September tot 11 Oktober beset. Toe Napoleon uit Moskou vlug, het hy gelas dat die hele Kremlin opgeblaas word. Die arsenaal, dele van die muur en verskeie torings is deur ontploffings verwoes en brande het die Fasettepaleis en kerke beskadig. Ontploffings het drie dae geduur, van 21 tot 23 Oktober. Gelukkig het die reën die lonte beskadig en die skade was veel kleiner as beplan. Restoureerwerk is van 1816 tot 1819 gedoen onder Osip Bove. Tydens die oorblywende deel van Aleksander I se bewind is verskeie ou geboue gerestoureer in ’n verbeeldingryke Neogotiese styl, maar baie ander is gesloop.
Met sy besoek aan Moskou vir sy kroning was tsaar Nikolaas I nie tevrede met die Groot of Winterpaleis wat in die 1750's gebou is nie. Die gebou en ’n aangrensende kerk is afgebreek en vervang deur die Groot Kremlin-paleis, wat met die Winterpaleis in Sint Petersburg moes meeding. Die paleis is in 1839–'49 gebou, gevolg deur die nuwe gebou van die Kremlinse Arsenaal in 1851.
Ná 1851 het die Kremlin min verander tot met die Russiese Rewolusie.
Sowjet-periode en later
[wysig | wysig bron]Die Sowjet-regering het op 12 Maart 1918 van Petrograd na Moskou verskuif. Lenin het die Kremlin-senaat as sy tuiste gekies en sy private kamers is vandag ’n museum. Stalin het ook daar gewoon. Hy was gretig om al die "oorblyfsels van die tsaristiese regering" te laat verwyder. Goue arende op die torings is vervang deur blink Kremlin-sterre, terwyl die muur naby die Lenin-mausoleum omskep is in ’n dodeakker.
Die Tsjoedof- en die Oespenski-klooster met hul lieflike 16de-eeuse katedrale is afgebreek om plek te maak vir die militêre skool en Kongrespaleis. Ook die Klein Nikolaas-paleis en die ou Verlosser-katedraal is afgebreek. Die tuiste van die Sowjet-regering was tot in 1955 vir die publiek gesluit. Dis eers tydens Nikita Chroesjtsjof se "Ontdooiing" dat die Kremlin weer vir buitelandse besoekers oopgestel is. Die Kremlin-museums is in 1961 gestig en die kompleks was van die eerste Russiese erfgoed wat in 1990 opgeneem is op die Wêrelderfenislys.
Geboue
[wysig | wysig bron]
Die bestaande Kremlin-muur en –torings is van 1485 tot 1495 deur Italiaanse meesters gebou. Die ongelyke driehoek sluit ’n gebied van 275 000 vierkante meter in. Die muur is tussen 3,5 en 6,5 meter breed.
Daar was oorspronklik 18 Kremlin-torings, maar hulle is in die 17de eeu tot 20 vermeerder. Die hoogste toring is die Spasskaja, wat in 1625 tot sy huidige hoogte van 71 meter verhoog is. Die meeste torings het oorspronklik tentdakke van hout gehad; die huidige steendakke met hul gekleurde teëls dateer uit die 1680's.
Katedraalplein is die hart van die Kremlin. Dit word omring deur ses geboue, onder andere drie katedrale. Die Oespenski-katedraal is in 1479 voltooi as die hoofkerk van Moskou en al die tsare is daar gekroon. Die vergulde Blagowesjtsjenski-katedraal met sy drie koepels is in 1489 voltooi en ’n eeu later in ’n gebou met nege koepels omskep. Aan die suidoostekant van die plein is die veel groter Katedraal van die Aartsengel Michiel (1508), waar feitlik al die Russiese heersers van Iwan Kalita tot Aleksei I begrawe is.
Daar is ook twee kerke van die aartsbiskoppe en patriarge van Moskou, die Kerk van die Twaalf Apostels (1653–'56), die Iwan die Grote-kloktoring aan die noordoostekant van die plein en die Tsaarklok, die grootste klok in die wêreld.
Die oudste nie-kerkgebou wat nog staan, is Iwan III se Fasette-paleis (1491), waar die keiserlike trone gehou word. Die tweede oudste is die Terem-paleis, die eerste woning van die keiserlike familie. Bogenoemde twee geboue word verbind deur die Groot Kremlin-paleis, wat in 1838 deur Nikolaas I laat bou is. Dis die grootste gebou in die Kremlin en is in die 1990's gerestoureer.
Die Arsenaal staan in die noordelike hoek van die Kremlin. Dis oorspronklik in 1701 vir Pieter die Grote gebou. In die suidwestelike deel staan die Wapensaal, wat in 1851 gebou is. Dit is tans ’n museum.
Verwysings
[wysig | wysig bron]- Hierdie artikel is merendeels vertaal vanaf die Engelse Wikipedia-artikel en:Moscow Kremlin
- Iwanof, W.N. Московский Кремль. Moskou, 1971.
- Nenakormowa, I.S. Государственные музеи Московского Кремля. Moskou: Iskusstvo, 1987.
- Amptelike webwerf van die Kremlin-museums
Eksterne skakels
[wysig | wysig bron] |
Wikimedia Commons bevat media in verband met Moscow Kremlin. |
- Geskiedenis van die Kremlin Geargiveer 28 Augustus 2009 op Wayback Machine
- Open Kremlin
   | Sentraal |    | |
|---|---|---|---|
| Suidelik | |||
| Noordwestelik | |||
| Verre-Ooste | |||
| Siberië | |||
| Wolga | |||
| Noord-Kaukasus | |||
.svg)
